Συγγραφέας: Άννα Κοντολέων
Εικονογράφος: Ευτυχία Ηλιάδου
Εκδόσεις: Καστανιώτη
Χρονιά έκδοσης: 2023
Ηλικίες:
Ένα βιβλίο για τη δημιουργία του ανθρώπου, την εξέλιξη του εμβρύου από τη στιγμή της σύλληψης ως και μετά τη γέννησή του. Ένα βιβλίο για τους μικρούς εκείνους μαχητές της ζωής, που με δυσκολία κατάφεραν να βρουν ένα ασφαλές μέρος μέσα στο σώμα της μητέρας να μεγαλώσουν και να βγουν στον κόσμο. Ή μήπως, ένα βιβλίο για γυναίκες – αλλά και άντρες συντρόφους- που πάλεψαν με το τσουνάμι συναισθημάτων που δημιουργεί η προσπάθεια απόκτησης ενός παιδιού; Η Άννα Κοντολέων μέσα από το κείμενό της και με αφετηρία τη δική της εμπειρία ως γονέας, μιλάει, με πολύ συναίσθημα είναι η αλήθεια, για τη μεγάλη περιπέτεια που ζουν πολλές γυναίκες που προσπαθούν να τεκνοποιήσουν, μέσα από την ιστορία ενός αγέννητου παιδιού.
Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά: πρόκειται ένα βιβλίο που θέτει ίσως για πρώτη φορά ένα σοβαρό θέμα προς ανάγνωση, αυτό της υποβοηθούμενης γονιμοποίησης***. Αν και αντιλαμβάνομαι τη σοβαρότητα του εγχειρήματος, τόσο από συναισθηματική πλευρά, όσο και απο επιστημονική, “Ο μικρός μαχητής” με μπέρδεψε πολύ, καθώς στην πορεία μπλέκεται κάπως και το θέμα μιας σωματικής ατέλειας.
Με μια πρώτη ανάγνωση θα το κατέτασσα στην κατηγορία των λογοτεχνικών βιβλίων γνώσεων. Έχει άλλωστε μια ιστορία, η οποία χρησιμοποιείται από τη συγγραφεά ως όχημα ώστε να παρουσιάσει πολλές επιστημονικές πληροφορίες. Όμως σε πολλά σημεία η αφήγηση μπλέκεται με τα επιστημονικά δεδομένα, δημιουργώντας έτσι μια αναγνωστική σύγχυση. Υπάρχει ένα ενδιαφέρον εύρημα, οι γαλάζιες σελίδες, στις οποίες στην αρχή του βιβλίου χρησιμοποιούνται για να οριοθετήσουν το καθαρά επιστημονικό κείμενο. Όμως αυτό τελικά συμβαίνει μόνο στην αρχή του βιβλίου και όσο η ιστορία προχωράει οι σελίδες αυτές χάνουν τον ρόλο τους και μπλέκονται με το κομμάτι της μυθοπλασίας, αφήνοντας το γαλάζιο χρώμα που τις διαφοροποιεί μόνο ως διακοσμητικό στοιχείο.
Συνεχίζοντας την ανάγνωση βλέπουμε πως αρχίζουν να παρεμβάλονται στοιχεία παραμυθιών. Ο μικρός πρωταγωνιστής, ένα έμβρυο που μάχεται να ζήσει, έρχεται αντιμέτωπο με κακόβουλους βασιλιάδες, τρομερά φίδια και στρατιώτες έτοιμους να τον κατασπαράξουν. Στη μήτρα δίνεται άλλη εικόνα (μια λίμνη), ο ομφάλιος λόρος είναι ένα τεράστιο φίδι, κλπ. Τα στοιχεία παραμυθιού που παρεμβάλλονται ίσως μπήκαν για να κάνουν την ιστορία πιο εύκολα κατανοητή και ελκυστική στα παιδιά, όμως και αυτά καταλήγουν να μπερδεύουν τον αναγνώστη, καθώς από τη μία έχει μπροστά του μια φανταστική ιστορία και από την άλλη επιστημονικά δεδομένα και ιατρικούς όρους.
Και φτάνουμε στο σημείο που πρέπει να αποφασίσουμε: τελικά αυτό το βιβλίο ποιον αφορά; Αφορά το παιδί αναγνώστη; Ο μεγάλος όγκος των επιστημονικών πληροφοριών είναι δύσκολα διαχειρίσιμος και δυσνόητος, ενώ και η ιστορία, παρά την ύπαρξη του φαντασιακού στοιχείου, αλλά και της παρουσίας του κακού και του κακού, που πάντα εξιτάρει τους μικρούς σε ηλικία αναγνώστες, φαίνεται πωςδεν λειτουργεί. Αφορά τον γονιό; Μπορεί. Ίσως να αφορά περισσότερο μια γυναίκα που γνωρίζει από προσωπική εμπειρία πώς είναι να ζεις με την αγωνία ενός θετικού τεστ εγκυμοσύνης και μιας καλής έκβασης της κυοφορίας. Άλλωστε και οι πληροφορίες που δίνονται είναι πιο εύκολα κατανοητές από έναν ενήλικα. Είναι όμως εικονογραφημένο και μάλιστα με τέτοιο τρόπο που φαίνεται να θέλει να απευθυνθεί σε παιδιά. Τι ηλικίας παιδιά όμως; Όπως είπαμε το κείμενο είναι μεγάλο, οι πληροφορίες κάποιες φορές δυσνόητες. Άρα σίγουρα δεν είναι για μικρά παιδιά, ακόμα και αν το βιβλίο αυτό τους διαβαστεί δυνατά. Ομως και τα μεγαλύτερα σε ηλικία αδυνατούν να καταονήσουν τον λόγο υπαρξης της ιστορίας αυτής, με αποτέλεσμα να μην τα ικανοποιήσει αναγνωστικά.
Συνοψίζοντας, θεωρώ πως πρόκειται για ένα βιβλίο που φτιάχτηκε με όλες τις καλές προθέσεις και αυτό φαίνεται και από την αρχική ιδεά και από την εικονογράφησή του, που έχει μια ιδιαίτερη αιθητική. Είναι φανερό πως υπάρχει μια ενδιαφέρουσα ιδέα, η ιστορία όμως δεν εξελίσσεται και σίγουρα δεν καταφέρνει να κάνει τον αναγνώστη να θέλει να μείνει ως το τέλος.
***EDIT: Διαβάζοντας το σημείωμα της συγγραφέως στο τέλος του βιβλίου δημιουργήθηκε η εντύπωση, πως, λόγω της προσωπικής εμπειρίας της, το βιβλίο αναφέρεται στην υποβοηθούμενη γονιμοποίηση. Παρά το γεγονός ότι το βιβλίο διαβάστηκε αρκετές φορές πριν προχωρήσουμε στην κριτική του, είναι απορίας άξιο πώς παρέμεινε η αίσθηση αυτή. Το γεγονός πάντως εντείνει την άποψή μας πως πρόκειται για ένα βιβλίο που δημιουργεί λαθεμένη εντύπωση ως προς το θέμα. Ζητάμε συγγνώμη για την όποια παρανόηση, παραμένει όμως σταθερή η άποψή μας ως προς τα υπόλοιπα στοιχεία του βιβλίου, καθώς το θέμα ουδέποτε μας προκάλεσε αρνητική εντύπωση.
