Έφυγε από τη ζωή στα 93 της χρόνια, η Αμερικανίδα εικαστικός και δημιουργός παιδικών βιβλίων Faith Ringgold. Και αν το όνομά της δεν λέει τίποτα στους Ελληνες αναγνώστες, για τους Αμερικάνους υπήρξε μια από τις πιο σημαντικές γυναίκες στον χώρο των Τεχνών και του παιδικού βιβλίου.
Για περισσότερο από μισό αιώνα, η Faith Ringgold εξερεύνησε μέσα από τα έργα της θέματα φυλής, φύλου, κοινωνικής τάξης, οικογένειας και κοινότητας, χρησιμοποιώντας ένα ευρύ φάσμα μέσων, όπως η ζωγραφική, η γλυπτική, η κατασκευή μάσκας και κούκλας, τα υφάσματα και η παραστατικές τέχνες, ενώ ήταν υπέρμαχος της εισαγωγής του έργου μαύρων ανθρώπων και γυναικών στις συλλογές των μεγάλων αμερικανικών μουσείων.
Η Faith Willi Jones όπως ήταν το πραγματικό της όνομα, γεννήθηκε το 1930 στο Χάρλεμ, στη Νέα Υόρκη και άντλησε έμπνευση για τα έργα της από την ταραχώδη κοινωνική πραγματικότητα που έζησε. Ως φοιτήτρια, η επίσημη μύησή της στις τέχνες σχεδόν περιορίστηκε από τους κανονισμούς του City College of New York της εποχής, οι οποίοι επέτρεπαν στις γυναίκες να γίνουν δεκτές σε συγκεκριμένες ειδικότητες – η τέχνη δεν ήταν μία από αυτές. Ωστόσο, το πείσμα της την οδήγησε σε συμφωνία με έναν διευθυντή της σχολής: οι καλλιτεχνικές της σπουδές εξαρτιόνταν από την προϋπόθεση ότι θα εγγράφονταν πρώτα στην παιδαγωγική σχολή, όπου επιτρεπόταν η φοίτηση των γυναικών.
Αφού αποφοίτησε και πήρε το πτυχίο της στις Καλές Τέχνες και την Εκπαίδευση το 1955, η Ringgold άρχισε να διδάσκει εικαστικά σε δημόσια σχολεία, ενώ παράλληλα ανέπτυσσε τη δική της τέχνη. Το πρώιμο έργο της ήταν επηρεασμένο από τις εμφύλιες και φυλετικές αναταραχές και είχε βαθιές πολιτικές και κοινωνικές αποχρώσεις. “Με γοήτευσε η ικανότητα της τέχνης να καταγράφει τον χρόνο, τον τόπο και την πολιτιστική ταυτότητα του καλλιτέχνη. Πώς θα μπορούσα εγώ, ως Αφροαμερικανίδα καλλιτέχνιδα, να καταγράψω αυτό που συνέβαινε γύρω μου;“, είχε πει κάποτε.
Το 1980 η Ringgold συνεργάστηκε με τη μητέρα της, τη Madame Willi Posey, σχεδιάστρια μόδας και μοδίστρα, για να δημιουργήσει το πρώτο της πάπλωμα, με τίτλο “Echoes of Harlem“. Η Ringgold έραψε τις ζωές των Αφροαμερικανών και των μαύρων γυναικών στα παπλώματά της. Το 1986 το “Over 100 Pounds Weight Loss Performance Story Quilt” της σατίρισε τις αντιφατικές κοινωνικές προσδοκίες για τις γυναίκες. Μεταξύ του 1990 και του 1997, δημιούργησε μια σειρά 12 παπλωμάτων με τίτλο “The French Collection” που εξερευνούσε θέματα μαύρου φεμινισμού μέσα από την ιστορία μιας νεαρής μαύρης γυναίκας στη δεκαετία του 1920 που φεύγει από το Χάρλεμ για το Παρίσι για να γίνει καλλιτέχνις.
Τα παιδικά της βιβλία
Εκτός από το έργο της στον χώρο των τεχνών, η Ringgold ήταν γνωστή και βραβευμένη δημιουργός βιβλίων για παιδιά. Αρκετά από τα βιβλία της – έγραψε και εικονογράφησε περισσότερα από δέκα -, όπως το βραβευμένο “Tar Beach” και το “Dinner at Aunt Connie’s”, βασίστηκαν στις ιστορίες που έραψε πάνω στα παπλώματά της και απεικόνιζαν με ζωντάνια την πολυπλοκότητα της ζωής και της ιστορίας των Αφροαμερικανών με σκοπό να εμψυχώσουν τα παιδιά. Στα βιβλία της, η Ringgold προσέγγισε πολύπλοκα θέματα ρατσισμού με απλό τρόπο, συνδυάζοντας τη φαντασία και τον ρεαλισμό για να δημιουργήσει ένα ενθαρρυντικό μήνυμα για τα παιδιά.
Το “Tar Beach”, το οποίο αφηγείται την ιστορία ενός νεαρού μαύρου κοριτσιού στο Χάρλεμ κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, έχει επικριθεί μάλιστα για την ωμή απεικόνιση της ζωής των Αφροαμερικανών και πολλοί ήταν αυτοί που προσπάθησαν να αφαιρεθεί από τις βιβλιοθήκες των δημοτικών σχολείων. Για το “Tar Beach” τιμήθηκε με το Ezra Jack Keats New Writer Award και το Coretta Scott King Award για την εικονογράφηση. Το όνομά της μπήκε ακόμα στη βραχεία λίστα για το Caldecott Medal, το κορυφαίο βραβείο εικονογράφησης της Αμερικανικής Ένωσης Βιβλιοθηκών.
“Ελπίζω οι άνθρωποι να εμπνευστούν από την τέχνη μου και να βρουν το θάρρος όπως εγώ να κάνουν ό,τι νιώθουν ότι τους συγκινεί”, δήλωσε η Ρίνγκολντ στο περιοδικό Wallpaper το 2022. “Χρειάζεται θάρρος για να είναι κανείς ελεύθερος και να εκφράζει το δικό του όραμα. Ο καθένας είναι σημαντικός και έχει μια μοναδική ιστορία να πει”.
Πηγές: CNN, The New York Times, Wikipedia, www.theartnewspaper.com.
