Κατά τη διάρκεια των δύο ημερών διεξαγωγής του Cycladic Kids Festival στις 21 και 22 Σεπτεμβρίου στο Ωδείο Αθηνών, κάναμε στον χώρο των Μικρών Βιβλιοθηκών της Καθημερινότητας μια εντελώς άτυπη έρευνα. Ήταν περισσότερο ένα παιχνίδι παρατήρησης: ποια βιβλία επιλέγουν να διαβάσουν τα παιδιά μόνα τους, τι τους κεντρίζει το ενδιαφέρον, πώς μελετούν και ξεφυλλίζουν τα βιβλία όταν δεν υπάρχει η γονική παρέμβαση.
Και ενώ πολλά είδη βιβλίων κέντρισαν το ενδιαφέρον τους, εικονογραφημένα, γνώσεων, λογοτεχνικά, κόμικς – αυτό που ίσως βγήκε πρώτο στις προτιμήσεις τους ήταν ο DogMan (Ντέιβ Πίλκι, μτφρ. Σοφία Γρηγορίου, εκδ. Ψυχογιός). Και μεταξύ μας δεν μας κάνει καμία απολύτως εντύπωση, γιατί και τα παιδιά του περιβάλλοντός μας, όταν ήταν στην ηλικία αυτή των πρώτων ανεξάρτητων αναγνώσεων ρουφούσαν τις σελίδες του σαν να μην υπάρχει αύριο.
Κι ενώ oι μικροί σε ηλικία αναγνώστες διασκεδάζουν πολύ με τη σειρά βιβλίων που έχει πουλήσει εκατομμύρια αντίτυπα όπου έχει μεταφραστεί και κυκλοφορήσει, μπορούμε ήδη να διακρίνουμε τις εκφράσεις αποδοκιμασίας ορισμένων ενηλίκων και μόνο στο άκουσμα του ονόματος του πρωταγωνιστή της σειράς. “Σκουπίδι”, “καμμένο χιούμορ”, “καμία λογοτεχνική αξία” είναι μερικά από τα σχόλια που έχουμε ήδη ακούσει από διάφορες πλευρές.
Και μπορεί οι ενήλικες να μην έχουν και την καλύτερη άποψη, όμως το γεγονός και μόνο ότι η σειρά του DogMan προκαλεί το αναγνωστικό ενδιαφέρον των παιδιών και τα κάνει να επιλέγουν τα βιβλία σχεδόν στα τυφλά για την ψυχαγωγία τους, πρέπει να μας κάνει να σκεφτούμε πως μάλλον κάτι καλό κάτι ο Pilkey. Και να λάβουμε και κάτι άλλο υπόψη πριν αποδώσουμε στον σκυλοήρωα όλους τους παραπάνω προσβλητικούς χαρακτηρισμούς, κάτι που κι εμείς δεν είχαμε αντιληφθεί και χρειάστηκε μια ειδικός για να το καταλάβουμε. Μιλώντας λοιπόν με τη μία εκ των δύο Νορβηγών βιβλιοθηκονόμων που μας επισκέφτηκαν κατά τη διάρκεια της διήμερης εκδήλωσης της Νορβηγικής Πρεσβείας, της Κόκκινης Αλεπούς και της Athens Comics Library στη Ελληνοαμερικανική Ένωση για την αξία των βιβλιοθηκών, για τα βιβλία που τα παιδιά προτιμούν να διαβάζουν, η Yngill Sandnes, υπεύθυνη των εκπαιδευτικών προγραμμάτων στη Βιβλιοθήκη Ringsaker μας αποκάλυψε κάτι πραγματικά απίστευτο. Κάθε τίτλος βιβλίου με ήρωα τον DogMan κρύβει και μια αναφορά σε ένα σπουδαίο κλασικό λογοτεχνικό έργο ή μία κινηματογραφική ταινία.
Τι θα λέγατε λοιπόν αν σας λέγαμε ότι το “Η ιστορία δύο γατιών” είναι παράφραση του έργου του Ντίκενς “Η ιστορία δύο πόλεων” (The tale of two cities έγινε στα αγγλικά The tale of two kitties); Ή ότι το “Dogman και CatKid” είναι αναφορά στην ταινία Batman and Robin. “Το Κάλεσμα της Άγριας Λύσσας” μήπως τώρα σας μοιάζει πολύ με “Το κάλεσμα της Άγριας Φύσης” του Τζακ Λόντον (The call of the wild παραφράστηκε στα αγγλικά ως The brawl of the wild) και το “Λέρωμα και Τιμωρία” με το “Έγκλημα και Τιμωρία” του Ντοστογιέφκι; Άκρως επιτυχημένο και το “Για ποιον κυλάει η μπάλα” που παραπέμπει στο “Για ποιον χτυπάει η καμπάνα” του Χέμινγουεϊ. Ατυχώς βέβαια στα ελληνικά το Mothering Heights (παράφραση του Wuthering Heights της Μπροντέ) μεταφράστηκε ως “Η μητέρα του γάτου“, αλλά ας μην τα θέλουμε και όλα δικά μας., καθώς πολλές φορές η μετάφραση κρύβει και παγίδες.
Και δεν είναι μόνο οι τίτλοι, καθώς σε πολλά σημεία μέσα στα βιβλία ο Πίλκι έχει φροντίσει να βάλει διάφορες αναφορές σε άλλα βιβλία, σε ταινίες, μουσικές κλπ. Παρόλα αυτά τα βιβλία του έχουν πολλές φορές κατηγορηθεί για το “κακό” τους χιούμορ ή της “άτεχνες” εικονογραφήσεις τους, με τους επικριτές του να παρακάμπτουν το γεγονός ότι οι εικόνες στα βιβλία βοηθούν τους νεαρούς αναγνώστες να κατανοήσουν πιο εύκολα την πολυπλοκότητα ενός κειμένου – όπως άλλωστε συμβαίνει και με τα περισσότερα κομικς- και το γεγονός ότι τα μηνύματα που περνάνε μέσα από τις ιστορίες των ηρώων του DogMan προωθούν την ενσυναίσθηση, την καλοσύνη, την επιμονή και τη σημασία να κάνει κανείς το καλό. Ετσι καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι τα παιδιά κάτι παραπάνω ξέρουν από εμάς και τα αγαπούν τόσο πολύ, οπότε καλά θα κάνουμε να τα ακούσουμε. Γιατί πάνω από όλα η ανάγνωση είναι ψυχαγωγία και όσο τα παιδιά διασκεδάζουν διαβάζοντας, τότε το θετικό μήνυμα που περνάει στον εγκέφαλό τους είναι πως η ανάγνωση είναι ακόμα ένας τρόπος να περνούν καλά στον ελεύθερο χρόνο τους.
