“5” θα πει τα πέντε πιο αγαπημένα βιβλία ενός εικονογράφου. Κάθε μήνα ένας Έλληνας ή μία Ελληνίδα δημιουργός επιλέγει και παρουσιάζει πέντε εικονογραφημένα βιβλία – ελληνικά ή ξένα, καινούρια ή παλιότερα, για παιδιά ή ενήλικες. Μέσα από αυτές τις επιλογές και τα μικρά κείμενα που συνοδεύουν τα βιβλία – ένα είδος λεζάντας – παίρνουμε μια μικρή γεύση από τις αναγνωστικές προτιμήσεις των καλλιτεχνών, τα βιβλία των οποίων έχουμε στα σπίτια μας και ξεφυλλίζουμε σχεδόν καθημερινά με ή χωρίς τα παιδιά μας. Μας δίνουν με αυτόν τον τρόπο μια ιδέα από τις επιρροές τους, τους καλλιτέχνες που θαυμάζουν και τα έργα που αγαπούν να έχουν στη βιβλιοθήκη τους. Παράλληλα, μέσα από τις επιλογές αυτές γνωρίζουμε βιβλία και δημιουργούς που ίσως να μην είχαμε συναντήσει ως τώρα. Ένα ταχύρυθμο μάθημα εικαστικών, μια εισαγωγή στον υπέροχο κόσμο της εικονογράφησης, που μόνο οι ίδιοι οι εικονογράφοι μπορούν να προσφέρουν.
Επιμέλεια στήλης: Ζωή Κοσκινίδου
Η Αιμιλία Κονταίου είναι η εικονογράφος που κλείνει με τις επιλογές της το 2024 για τη στήλη “5”. Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία της στο παιδικό βιβλίο το 2010 και από τότε έχει εικονογραφήσει περισσότερα από 50 βιβλία. Σπούδασε και αποφοίτησε με έπαινο από τη σχολή του ΑΚΤΟ στην Αθήνα, στο τμήμα του κόμικς, όπου και συνεχίζει να διδάσκει. Tο 2013 εικονογράφησή της συμπεριελήφθη στο ημερολόγιο της Διεθνούς Νεανικής Βιβλιοθήκης του Μονάχου (Internationale Jugendbibliothek, Muenchen) Arche Kinder Kalender 2013. Επίσης, έχει διακριθεί με το 2ο Βραβείο Νέων Ταλέντων του περιοδικού «9» της Ελευθεροτυπίας (2009), ενώ ήταν υποψήφια και για το Κρατικό Λογοτεχνικό Βραβείο Εικονογραφημένου Παιδικού Βιβλίου το 2019 για την εικονογράφησή της στο βιβλίο του Χρήστου Μπουλώντη «Ποιος είναι ο πλανήτης των Χριστουγέννων;». Το 2024 απέσπασε το Βραβείο IBBΥ σε εικονογράφο για την εικονογράφηση του βιβλίου «Ο καυχησιάρης κόκορας που ήθελε να γίνει πλανητάρχης» του συγγραφέα Χρήστο Μπουλώτη (εκδ. Καλέντη).
Παίρνοντας τη σκυτάλη από την Άρτεμις Πρόβου, η Αιμιλία Κονταίου επιλέγει τα δικά της αγαπημένα εικονογραφημένα βιβλία και εξηγεί τους λόγους που τα ξεχωρίζει.
Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων – Rebecca Dautremer, μτφρ. Κλαιρ Νεβέ, Εύη Σιούγγαρη, εκδ. Μεταίχμιο, 2013
Μία από τις εικονογράφους που αγάπησα από φοιτήτρια ακόμα ήταν η Rebecca Dautremer. Με ενέπνευσαν πολλές από τις εικονογραφήσεις της, αλλά ξεχωρίζω τη δική της Αλίκη στην χώρα των θαυμάτων. Είναι ξεχωριστός ο τρόπος που βλέπει και αποτυπώνει μία ιστορία σε εικόνες, με φόρμες που αν και μοιάζουν αληθινές είναι πέρα για πέρα φανταστικές. Η χρωματική της παλέτα σε αυτό βιβλίο είναι γεμάτη, άλλοτε γήινη και άλλοτε με έντονη αντίθεση του φούξια και του πράσινου, με πολύ φροντίδα σε κάθε μικρή λεπτομέρεια. Αυτό που όμως πραγματικά είναι υπέροχο για μένα είναι το στήσιμο των εικόνων της. Έχουν ένα ρυθμό σχεδόν χορευτικό και ακόμα και η πιο σταθερή εικόνα μοιάζει έτοιμη να ξεπηδήσει από το χαρτί.
Cloth Lullaby: The Woven Life of Louise Bourgeois – Amy Novesky & Isabelle Arsenault, Abrams Books, 2016.
Μία βιογραφία για την τέχνη και την ζωή της Louise Bourgeois σε εικονογράφηση της Isabelle Arsenault. Είναι ένα βιβλίο διακριτικά συγκινητικό, μια βιογραφία για μια καλλιτέχνιδα που έδωσε σχήμα στην απώλεια της μητέρας της με τον πιο έξυπνο τρόπο. Το στοιχείο που με μαγνήτισε στις εικόνες όταν το ξεφύλλισα ήταν ο τρόπος που έχει δουλευτεί το χρώμα, άλλοτε με λεπτομέρεια και άλλοτε με πιο τυχαίους σχηματισμούς, συνθέτοντας έναν υπέροχο διάλογο. Η εικονογράφος ξετυλίγει σε κάθε σαλόνι το κουβάρι της ιστορίας με σχέδια που αλλάζουν ενώ η ηρωίδα του βιβλίου από μικρό κορίτσι μεγαλώνει και αναπτύσσεται. Ξεκινάει με εικόνες γεμάτες γλύκα, λουλούδια και παιδικότητα για να συνεχίσει με δημιουργικές εικόνες όπου το κορίτσι φαίνεται να υφαίνει ένα πολύπλοκο μοτίβο με ιδέες και φαντασία. Στην συνέχεια το βιβλίο αποκτά μια πιο αφαιρετική ματιά ώστε η απώλεια και ο πόνος να έχουν όγκο, συμμετρία, ασυμμετρία και χάος με σχέδια και χρώματα έντονα. Σε όλο το βιβλίο κυριαρχούν το κόκκινο και το μπλε σε μία ευχάριστη αντίθεση μπλέκοντας το συγκεκριμένο με το αφηρημένο.
Το αγόρι, ο τυφλοπόντικας, η αλεπού και το άλογο – Charlie Mackesy, μτφρ. Άννα Παπασταύρου, εκδ. Παπαδόπουλος, 2020.
Το βιβλίο αυτό έφτασε στα χέρια μου ως δώρο και από το πρώτο ξεφύλλισμα με κέρδισε η ιδιαίτερη εικονογράφησή του. Πολύ γνωστή η ιστορία του πλέον, καθώς έχει γίνει ταινία κινουμένων σχεδίων μικρού μήκους και έχει βραβευτεί με Όσκαρ. Το βιβλίο αναδεικνύει όλες τις ουσιαστικές αξίες της ζωής και περνάει μηνύματα που πρέπει πάντα να υπενθυμίζουμε στους εαυτούς μας. Οι εικόνες προσθέτουν ακόμα περισσότερα στοιχεία στο κείμενο και είναι αυθόρμητες, τρυφερές σαν να βρίσκεσαι σε ένα όνειρο. Άλλοτε ασπρόμαυρες με σκέτη πένα και άλλοτε υδροδιαλυτές με χρώματα δείχνουν πόση σκέψη και εμπειρία υπάρχει πίσω από κάθε μικρή μολυβιά αλλά παράλληλα και πόσο συναίσθημα. Κάθε φορά που το διαβάζω και βλέπω τις εικόνες αποτυπώνεται και κάτι καινούριο στην σκέψη μου.
Aesop’s Fables – Ayano Imai, Minedition, 2013.
Οι μύθοι του Αισώπου ήταν οι αγαπημένες μου ιστορίες όταν ήμουν μικρό παιδί. Έχω περάσει ατελείωτες ώρες να διαβάζω ξανά και ξανά για τα παθήματα της αλεπούς ή για τις πονηριές του λαγού. Όταν λοιπόν είδα την εικονογράφηση της Ayano Imai δεν μπορούσα να μη λατρέψω αυτό το βιβλίο. Είναι μία φανταστική συγκυρία όπου η ιστορίες από την προφορική παράδοση μία χώρας δένουν με την υπέροχα εικαστική προσέγγιση της εικονογράφου. Κάθε ιστορία έχει μία εικόνα η οποία μας λέει συνοπτικά, δημιουργικά και σουρεαλιστικά τα όσα θέλει να περιγράψει. Οι εικόνες έχουν σαφή επιρροή από την ιαπωνική ζωγραφική με μία δόση από φρέσκια σχεδιαστική ματιά. Η χρωματική παλέτα είναι πολύ επιλεκτική καθώς σε κάθε εικόνα επικρατεί σχεδόν ένα χρώμα με τα υπόλοιπα να συμπληρώνουν διακριτικά και αρμόνικά.
Peanuts – Charles M. Schulz
Ανατρέχοντας στα παιδικά μου χρόνια για άλλη μία φορά δεν μπορώ να μη συμπεριλάβω τα αγαπημένα μου Peanuts. Οι ιστορίες τους είναι διαχρονικές και μέσα από την καθημερινότητα αυτών των παιδιών μπορεί κανείς να αναγνωρίσει τόσα κοινά στοιχεία με παιδιά αλλά και ενήλικες του σήμερα. Από τον αγαπημένο Snoopy, τον μικρό και έξυπνο Woodstock αλλά και τον πρωταγωνιστή Charlie Brown, κάθε ήρωας έχει τα πιο μοναδικά χαρακτηριστικά τόσο οπτικά όσο και ως χαρακτήρες. Τα καρέ κάποιες φορές στημένα σε μικρές τριάδες και άλλοτε σε ολόκληρες σελίδες λένε ιστορίες που αν και είναι αυτοτελείς συντελούν σε ένα ιδιαίτερο σύμπαν το οποίο αποτέλεσε έμπνευση για πολλούς δημιουργούς μεταγενέστερα. Οι φιγούρες των παιδιών διακατέχονται από απλότητα και τα χρώματα είναι επιλεκτικά σε κάποια σημεία μόνο όπου είναι απαραίτητα.
