H Κατερίνα Παπαποστόλου είναι εκπαιδευτικός και ένα άνθρωπος που ξεχωρίζει για την τεράστια αγάπη της για τα ζώα. Την μάθαμε μέσα από την ιστορία της Διώνης, του αδέσποτου σκυλιού που έσωσε από βέβαιο θάνατο. Αυτήν της την εμπειρία την έκανε βιβλίο, αλλά και κάτι άλλο πιο σπουδαίο: την έκανε εκπαιδευτικό πρόγραμμα στα σχολεία. Η Κόκκινη Αλεπού είχε την ευκαιρία να μιλήσει μαζί της με αφορμή τα βιβλία της «Το Δώρο», «Το Δώρο της Διώνης» (τετράδιο εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, εκδ. Welldone), αλλά και την κυκλοφορία της «Μεγάλης Επιστροφής και το Βασίλειο των Ακηδεμόνευτων Ζώων».
Πώς προέκυψε «Το Δώρο» και τι είναι το βιβλίο αυτό για σένα;
Όλες αυτές οι διασώσεις αδέσποτων ζώων που ξεκίνησαν όταν ήμουν περίπου 15 ετών, όλη αυτή η αγωνία και η θλίψη για την κατάσταση με τα πλάσματα αυτά γύρω μου, αλλά και η ελπίδα μα και η διάθεση να αλλάξω ριζικά το σημερινό εκπαιδευτικό φιλοζωικό κατεστημένο, με οδήγησαν από παιδί να θέλω να γίνω συγγραφέας και να μιλώ για τη δύναμη της συμβίωσης με ένα πρώην κακοποιημένο πλάσμα. Ενώ έχω διασώσει εκατοντάδες ζώα, η συνάντησή μου με τη Διώνη, η οποία μαχαιρώθηκε, πυροβολήθηκε και πετάχτηκε να πεθάνει αβοήθητη σε κεντρικό σημείο της πόλης που ζω, ήταν το τελευταίο «καμπανάκι» μέσα μου πως αυτό ο κόσμος πρέπει να αλλάξει. Μια νύχτα λοιπόν του 2012 και ενώ συμβίωνα μαζί της περίπου έναν χρόνο, θέλησα να γράψω για τα συναισθήματα που μου γεννούν οι κραυγές της τη νύχτα, ενώ οι σωματικοί πόνοι είχαν περάσει.
Τον Νοέμβριο του 2017 από τις εκδόσεις Welldone κυκλοφόρησε «Το Δώρο», όμως για να φτάσουμε εκεί βοήθησαν σημαντικοί άνθρωποι που πίστεψαν σε αυτό που ήθελα να κάνω. Η εικονογράφος Λιάνα Δενεζάκη που ανέλαβε την καλλιτεχνική του επιμέλεια, η συγγραφέας και μεταφράστρια Αργυρώ Πιπίνη που έκανε τη λογοτεχνική του επιμέλεια, μα κυρίως ο εκδότης του ο Βασίλης Γουλιέλμος που πίστεψε από την αρχή σε εμάς και στην αλλαγή που θέλουμε να φέρουμε στον κόσμο. Τον Ιανουάριο του 2019 ο άνθρωπος αυτός στήριξε και πάλι την έκδοση του βιβλίου «Το δώρο της Διώνης», του οποίου την εικονογράφηση ανέλαβε και πάλι η Λιάνα Δενεζάκη, με την Αναστασία Κορινθίου να υπογράφει την επιμέλεια κειμένων και την Πάττυ Παπαδήμου την επιστημονική του επιμέλεια. Είναι δύο βιβλία αλληλένδετα, το ένα συμπληρώνει το άλλο. Το «Δώρο της Διώνης», οδηγός υπεύθυνης κηδεμονίας σκύλου μα και αγάπης για όλα τα ζώα, είναι η εμπειρία μου μέσα από 19 χρόνια ασταμάτητης πορείας μέσα σε σχολικές τάξεις και τη συναναστροφή μου με τους μαθητές και τις φιλοζωικές τους απόψεις. Και τα δύο βιβλία είναι κομμάτια σημαντικά της καρδιάς μου και με έχουν από την αρχή πείσει πως θα καταφέρουν να φέρουν την πολυπόθητη αλλαγή. «Το Δώρο», οδηγός ενσυναίσθησης, κλείνει μέσα του κάθε αδέσποτη κραυγή που δεν έχει ακουστεί ακόμη και ενώνει όλους εμάς που αγαπάμε τόσο τα ζώα, να κινηθούμε προς έναν κοινό αγώνα υπεράσπισης των δικαιωμάτων τους.
Τι ακριβώς είναι το πρόγραμμα ΖΩ.Ε.Σ. που “τρέχει” στα σχολεία;
Είμαι εκπαιδευτικός από το 2000 και μέσα από τη δουλειά μου ήρθα σε επαφή από νωρίς με τα εκπαιδευτικά προγράμματα, τα οποία οφείλω να παραδεχθώ πως αμέσως με μάγεψαν. Είναι ένας τρόπος για όλους εμάς τους εκπαιδευτικούς να γκρεμίσουμε τους γκρίζους τοίχους των ελληνικών σχολείων και να πείσουμε τα παιδιά να ταξιδέψουν και σε άλλους κόσμους εκτός από αυτούς που σε καθοδηγεί η σχολική ύλη. Οι Ζω.Ε.Σ., η ομάδα που ίδρυσα το 2015, «γεννήθηκε» σαν ιδεά τότε που είχα συναντήσει ετοιμοθάνατη τη Διώνη. Δίπλα στο ετοιμοθάνατο σκυλί καθόταν μια παρέα εκπαιδευτικών, οι οποίοι δεν έκαναν απολύτως τίποτα για ένα πλάσμα που εκλιπαρούσε για βοήθεια. Μετά την εκπόνηση περισσότερων από 24 εκπαιδευτικών προγραμμάτων και όλης της εμπειρίας μου από τη συναναστροφή μου με τα παιδιά, αποφάσισα να κρατήσω από το χέρι τη Διώνη και τρεις ακόμη ανθρώπους και να ξεκινήσουμε το ταξίδι μας μέσα στα ελληνικά σχολεία. Στη συνέχεια ήρθαν στη ζωή μου ο Άξελ με τον Πόθο, ακόμα δύο σκυλιά και πολλοί άλλοι που θέλησαν να στηρίξουν το όραμά μου. Ετσι, σήμερα, 100 άνθρωποι σε διαφορετικά σημεία της χώρας ενώνουν τις φωνές τους μαζί μας. Έχοντας την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας για όλα μου τα εκπαιδευτικά προγράμματα, τόσο για τα σχολεία γενικής όσο και ειδικής αγωγής, αλλά και για τους τρεις σκύλους μου, έχουμε επισκεφθεί μέχρι σήμερα περισσότερα από 500 σχολεία και έχουμε μιλήσει σε περισσότερα από 250.000 παιδιά τόσο στα σχολεία όσο και σε δημόσιες δράσεις. Το Δώρο της Διώνης και το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που το συνοδεύει με τίτλο «Δες τη ζωή μέσα από τα όνειρα ενός αδέσποτου σκύλου» ήδη εκπονείται τόσο από εμένα όσο και από εξαιρετικούς συναδέλφους σε άλλα σχολεία της χώρας. Όσο προχωράει ο καιρός, τόσο χρειαζόμαστε περισσότερους εθελοντές να τη στηρίξουν. Μέσα από τις επισκέψεις μας στα σχολεία μιλάμε για την αγάπη που βιώνουμε μέσω της συνύπαρξής μας με τα ζώα, για τα δικαιώματά τους και για τον σεβασμό όλων μας απέναντι στον πλανήτη που εμείς οι ίδιοι καταστρέφουμε. Τα παιδιά μέσω των εκπαιδευτικών προγραμμάτων μαθαίνουν την έννοια της συνεργασίας, της αλληλεγγύης, της προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο και αποκτούν ενσυναίσθηση.
Έχοντας την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας για όλα μου τα εκπαιδευτικά προγράμματα, τόσο για τα σχολεία γενικής όσο και ειδικής αγωγής, αλλά και για τους τρεις σκύλους μου, έχουμε επισκεφθεί μέχρι σήμερα περισσότερα από 500 σχολεία και έχουμε μιλήσει σε περισσότερα από 250.000 παιδιά τόσο στα σχολεία όσο και σε δημόσιες δράσεις.
Ποια είναι η στάση των παιδιών απέναντι στα ζώα, ποια είναι η στάση των γονιών τους απέναντι στο πρόγραμμα και όλο αυτό που κάνεις εσύ;
Σε κάθε συνάντησή μου μαζί τους, ειδικά στην επαρχία, δεν σταματά να με σοκάρει η αντίληψη που έχουν τα παιδιά για τα ζώα. Τα ζώα βρίσκονται μονίμως υπό τον απόλυτο χειρισμό των ανθρώπων. Βασανίζονται για να βοηθούν στις αγροτικές εργασίες, αλυσοδένονται για να κάνουν φύλαξη στις αυλές, παραμένουν ανεμβολίαστα και ζευγαρώνουν ασταμάτητα γιατί μια στείρωση κοστίζει, αλλά και γιατί είναι ενάντια στη φύση, γίνονται η τροφή μας. Όταν ρωτάω τους μαθητές «πού μπορούμε να βρούμε έναν σκύλο;» η απάντησή τους τις περισσότερες φορές είναι «από το pet shop», ενώ όταν τους ρωτώ «τι είναι η στείρωση;» απαντούν συνήθως «μια ένεση που γίνεται 2 φορές τον χρόνο», οι σκύλοι τρώνε κόκκαλα, οι γάτες απομεινάρια από ψάρια. Το πιο θετικό όμως είναι ότι στην ερώτηση «πώς εκπαιδεύω τον σκύλο μου» ένα τεράστιο ποσοστό μαθητών απαντά λέγοντάς του «μπράβο» και δίνοντάς του λιχουδιά. Τα παιδιά δεν είναι μαθημένα στη βία στα ζώα, παρόλο που οι γονείς τους κάνουν συχνά πολύ σοβαρά λάθη, παίρνοντάς τα ακόμη και μαζί τους όταν πηγαίνουν να πετάξουν στα ποτάμια τα κουτάβια της σκύλας τους! Η ψυχραιμία και η υπομονή που πρέπει να δείξει κανείς ακούγοντας τέτοιου είδους ιστορίες των μαθητών είναι το πιο σημαντικό θεωρώ που πρέπει να διακρίνει μια ομάδα που μπαίνει στα σχολεία. Ποιο το νόημα να μαλώσεις ένα παιδί όταν σου αναφέρει πως πηγαίνει πολύ συχνά για κυνήγι με τον πατέρα του; Οφείλεις να σκύψεις με αγάπη σε κάθε λέξη που ξεστομίζει κάθε μαθητής και να του δείξεις τον δρόμο που θα ήταν καλό για εκείνον, για το κοινωνικό σύνολο, για τα ζώα και για τον πλανήτη να ακολουθήσει. Δίχως να του κουνάς το δάχτυλο ή να τον προσηλυτίζεις. Αντιθέτως, δείχνοντάς του έναν ηθικό τρόπο ζωής με τη στάση σου. Οι γονείς στο μεγαλύτερο ποσοστό τους είναι αδιάφοροι για ένα πρόγραμμα φιλοζωίας, με ακραίες περιπτώσεις να καταγγέλουν εκπαιδευτικούς που εκπονούν τέτοια προγράμματα. Τις μεγαλύτερες όμως αντιστάσεις τις έχω συναντήσει από συναδέλφους εκπαιδευτικούς και, καθώς είμαι πάντα απόλυτα ειλικρινής, οι εκπαιδευτικοί που θέλησαν να στηρίξουν το όραμά μου είναι ελάχιστοι. Όμως υπάρχουν ανάμεσά τους αυτές οι λίγες φωτεινές εξαιρέσεις που έχουν τόση δύναμη και διάθεση να αλλάξουμε τον κόσμο. Με αυτούς τους λίγους πορεύομαι χρόνια τώρα μην κοιτάζοντας πίσω και κλείνοντας τα αυτιά μου σε όλες τις σειρήνες που το μόνο που θέλουν είναι να χτίσουν εμπόδια.
Πες μας λίγα λόγια για το δεύτερο βιβλίο που έχει ήδη κυκλοφορήσει.
Τη στιγμή που έγραψα την τελευταία μου λέξη στο Δώρο, την ίδια ακριβώς στιγμή γεννήθηκε και η ιδέα για το «Η μεγάλη επιστροφή στο παλάτι». Η επιμονή μου να γεμίσουν τα όνειρα της Διώνης με χρώματα ξύπνησε μέσα μου παράλληλα και την επιθυμία να ντυθεί η επιστροφή αυτή με μουσικές. Και κάπως έτσι, τον Αύγουστο του 2018, ξεκίνησε ένα μαγικό ταξίδι δημιουργίας δώδεκα υπέροχων τραγουδιών που θα συνοδεύουν το νέο βιβλίο. Ένα βιβλίο με δύο εξώφυλλα, γιατί κάθε ιστορία και στην αληθινή ζωή έχει δύο όψεις. Την εικονογράφηση έχει αναλάβει και πάλι η Λιάνα Δενεζάκη. Παράλληλα, 5 συνθέτες, 4 στιχουργοί, 12 μουσικοί, 10 τραγουδιστές, 3 στούντιο ηχογράφησης, 2 επιστημονικοί επιμελητές όλοι μαζί στήριξαν την έκδοση αυτή. Τα έσοδα από τις πωλήσεις του θα στηρίξουν τον αγώνα μας σε όλα τα σχολεία της χώρας. Το βιβλίο αυτό έρχεται για να διδάξει την αρμονική συνύπαρξη ανάμεσα στα ζώα και στους ανθρώπους «πετώντας στο καλάθι των αχρήστων» τη γνωστή φράση «εδώ πεθαίνουν άνθρωποι και εσύ φροντίζεις ζώα» καθώς η αγάπη είναι μία.
Η Κατερίνα Παπαποστόλου εργάζεται στο Δημοτικό Σχολειο Πλατάνου Ημαθίας, είναι εκπαιδευτικός με εξειδίκευση στην Ειδική Αγωγή, εκπαιδεύτρια σκύλων, δημιουργός του Ζω. Ε. Σ. (Ζωοφιλικές Ενημερώσεις Σχολείων) και συγγραφέας.
