Όταν πριν από τέσσερα χρόνια πρωτομπήκε η ιδέα του σχεδιασμού μιας καμπάνιας προώθησης της μεγαλόφωνης ανάγνωσης, η αλήθεια είναι πως δεν είχα ιδέα τι ακριβώς ήταν αυτο που ήθελα να πετύχω. Είχα μια πολύ γενική άποψη ως αναγνώστρια και ως μητέρα ενός μικρού παιδιού για το τι σημαίνει για την οικογένειά μου η πρακτική αυτή. Δεν είμαι όμως γιατρός, ούτε έχω κάποια άλλη επιστημονική ιδιότητα που θα μπορούσε να μου χρησιμεύσει για να βρω τα στοιχεία εκείνα που έψαχνα, για να πείσω τον κόσμο γύρω μου για τα οφέλη της.
Στα χρόνια που μεσολάβησαν ως σήμερα, την ημέρα του λανσαρίσματος της 4ης καμπάνιας “Διαβάζω Δυνατά“, μετά από πολύ διάβασμα – και μεγαλόφωνα και από μέσα μου! – και συζητήσεις με ανθρώπους που εξειδικεύονται στη μεγαλόφωνη ανάγνωση – θεωρούσα πως έχω μια πολύ γενική εικόνα του τι σημαίνει παίρνω ένα βιβλίο και το διαβάζω δυνατά στο παιδί μου. Τι της προσφέρω τόσα χρόνια, τι είναι αυτό που παίρνει το παιδί; Είναι η επαφή με τον γονιό του, είναι ένα αίσθημα ασφάλειας, είναι η εξάσκηση του λόγου; Σιγά-σιγά και μετά από πολλή σκέψη, άρχισα να βλέπω το τοπίο να ξεκαθαρίζει. Ώσπου τα Χριστούγεννα του 2020, ένα βράδυ, αργά, μετά από ακόμα έναν καβγά με την 7χρονη τότε κόρη μου για τα μαθήματα, μέσα σε μια ζοφερή καθημερινότητα τηλεκπαίδευσης και απουσίας κοινωνικών επαφών λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, την είδα να κάνει το – για μένα ασύλλυπτο ως εκείνη τη στιγμή – να διαβάζει μόνη της. Χωμένη στα σκεπάσματά της, κρατούσε ένα βιβλίο που αναγνωστικά προορίζεται για πολύ μεγαλύτερα παιδιά. Στήθηκα έξω από το δωμάτιό της, θεωρώντας πως απλώς το χαζεύει – όπως κάνει άλλωστε πολλές φορές. Κρυμμένη, να μη με δει και της χαλάσω τη στιγμή, προσπάθησα να κρυφακούσω. Δεν άκουσα τίποτα. Μόνο κάποια στιγμή ένα τρανταχτό γέλιο τάραξε την ησυχία του ημιφωτισμένου δωματίου της. “Καλά, μαμά, το βιβλίο αυτό είναι καταπλητικό!”. “Συγγνώμη, το διαβάζεις μόνη σου; Και τι λέει” Τι έγινε εκεί; Ποιος είναι ο πρωταγωνιστής; Μα σίγουρα το διάβασες, δεν το ξεφύλλισες απλώς;“, ήταν οι δικές μου ερωτήσεις, βουτηγμένες στη δυσπιστία. Απαντούσε τις ερωτήσεις μία μία και σε όλες είχε κάτι να πει που ίσχυε. Και το τελείωσε σε μερικές ημέρες, κι ύστερα ήρθε κι άλλο, και μετά κι άλλο και έχει φτάσει να μην την προλαβαίνουμε πια.
Εκείνη η στιγμή που στάθηκα έξω από το δωμάτιό της, ήταν η στιγμή της αποκάλυψης για μένα. Κάτι που ξεκίνησε ως μέσο αποσυμφόρησης από την κούραση (και τις απογοητεύσεις πολλές φορές) της μητρότητας όταν ήταν 9 μηνών κι ένας τρόπος να συνδεθώ ως μητέρα με το βρέφος μου, είδα να μου αποκαλύπτει μπροστά στα μάτια μου ένα ένα τα οφέλη της μεγαλόφωνης ανάγνωσης που τόσα χρόνια τηρούμε ευλαβικά (όχι όμως αυστηρά) χειμώνα – καλοκαίρι, στο σπίτι ή στην παραλία, στη βόλτα ή στον καναπέ. Ένα παιδί βαθιά προβληματισμένο και κουρασμένο από την πανδημία, τις πάμπολες απαγορεύσεις τής και την τηλεκπαίδευση, βρήκε ασφαλές καταφύγιο στα βιβλία που υπομονετικά αγοράζαμε και στοιβάζαμε στα ράφια της βιβλιοθήκης του δωματίου της από την ημέρα σχεδόν που γεννήθηκε. Η άνεση στον λόγο της και η ποικιλία του λεξιλογίου της ήταν τα πρώτα “συμπτώματα”, η κριτική σκέψη, η οξυδέρκειά της ακολούθησαν, για να φτάσουμε στο σήμερα και στην παγίωση της αναγνωστικής της ανεξαρτησίας.
Υπάρχει μόνο ένα πράγμα που με κάνει να χαίρομαι γι’ αυτόν τον αναγκαστικό και πολλές φορές δυσβάσταχτο εγκλεισμό, κι αυτό το ένα πράγμα δεν είναι τίποτα άλλο από την ευκαιρία που είχα να βρεθώ μαζί της περισσότερες ώρες και να διαβάσουμε μαζί. Και το κάνουμε ακόμα. Επειδή απέκτησε αναγνωστική ανεξαρτησία δε σημαίνει ότι σταμάτησε να θέλει την παρέα στη μεγαλόφωνη ανάγνωση. Και πλέον, διαβάζει κι η ίδια δυνατά, όταν βλέπει πως η καθημερινότητα, η καραντίνα και το άγχος μας καταβάλουν. Γιατί, στο σπίτι της Κόκκινης Αλεπούς η μεγαλόφωνη ανάγνωση λειτουργούσε και θα λειτουργεί πάντα σαν φάρμακο που επουλώνει τις πληγές και απαλύνει τα βαριά κι ασήκωτα συναισθήματα που δημιουργούν οι απογοητεύσεις της ζωής.
Τέσσερα χρόνια πριν, η ιδέα να σχεδιάσω μια καμπάνια για την πρώθηση της μεγαλόφωνης ανάγνωσης έμοιαζε στο μυαλό μου χαοτική. Σήμερα, την ημέρα της τέταρτης έκδοσης του “Διαβάζω Δυνατά 2021” μπορώ να πω με σιγουριά ένα πράγμα: πιάστε τα βιβλία, μικρά ή μεγάλα, αφήστε τα παιδιά σας να διαλέξουν, βρείτε ένα μόνο δεκάλεπτο την ημέρα και αφιερώστε το σε αυτήν τη μαγική πρακτική. Κι έχετε πίστη σε αυτό που κάνετε. Ακόμα κι αν δε δείτε αποτελέσματα από τις πρώτες φορές, πιστέψτε με, η μεγαλόφωνη ανάγνωση έχει έναν μαγικό τρόπο να μπαίνει στο σύστημά μας, να φωλιάζει και να αφήνει να διαφανούν τα πρώτα σημάδια καιρό μετά.
Αυτή η τεταρτη καμπάνια της Κόκκινης Αλεπούς είναι αφιερωμένη σε όλους τους γονείς που διαβάζουν δυνατά αδιάκοπα, στα παιδιά που διψούν για επαφή, ασφάλεια και ιστορίες αλλά και σε εκείνους τους δασκάλους, τους φωτισμένους, που θα βρουν έστω κι ένα δεκάλεπτο μέσα στο καθημερινό πρόγραμμα της τάξης τους, να μοιραστουν με τους μαθητές τους ιστορίες μαγικές. Και ξέρω ότι είστε αρκετοί.
Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω την εικονογράφο Ναταλία Καπατσούλια, για τη δημιουργία του εικαστικού της καμπάνιας, που με τα πινέλα και τα μολύβια της έδωσε εικόνα στο φετινό “Διαβάζω Δυνατά“. Η αφίσα που φιλοτέχνησε ειδικά για την Κόκκινη Αλεπού είναι διαθέσιμη εδώ για να την εκτυπώσετε και να τη χρησιμοποιήσετε στην τάξη, στο σπίτι, στο βιβλιοπωλείο ή τη βιβλιοθήκη στην οποία εργάζεστε.
Πάμε να διαβάσουμε δυνατά;