Συγγραφέας: Δανάη Μπεζεντάκου
Εικονογράφηση: Θέντα Μιμηλάκη
Εκδόσεις: Διόπτρα
Χρονιά έκδοσης: 2024
Ηλικίες: 9+
Η Δανάη Μπεζαντάκου με το βιβλίο «Προς θάλασσα μεριά… Ένα συναρπαστικό ταξίδι στον κόσμο της ναυτιλίας» επιχειρεί ένα δύσκολο πόνημα με ένα πολύ εξειδικευμένο βιβλίο γνώσεων. Υπόσχεται μια περιπλάνηση στον κόσμο της ναυτιλίας, με γνώσεις που προσφέρονται – όπως λέει στο οπισθόφυλλο – μέσω της διαδραστικής αφήγησης, δίνοντας κίνητρο για ταξίδια. Στο βιβλίο ξεχωρίζει η συμπεριληπτική εικονογράφηση της Θάλειας Μιμιλάκη που ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις κάθε κεφαλαίου, κλέβει τις εντυπώσεις και βάζει την πολυπρόσωπη και πολυφυλετική εικόνα της ναυτιλίας στη σωστή της διάσταση.
Ωστόσο, στο κείμενο η διάδραση, με την έννοια της αφήγησης μιας ιστορίας, είναι πολύ περιορισμένη, καθώς ο κάπταιν Τζιμ εμφανίζεται στη σελίδα 12 και μετά ξανά στη σελίδα 60. Και παρόλο που η ναυπηγός Δανάη μας υπόσχεται να αποκαλύψει τα μυστικά της ναυπηγικής, τελικά τα στάδια κατασκευής ενός πλοίου παραμένουν ασαφή. Η εικονογράφηση εδώ είναι πολύ πιο κατατοπιστική από το κείμενο. Ακολουθούν ενότητες με περιγραφές όρων, π.χ. οι τύποι των εμπορικών πλοίων ή η διάκριση εφοπλιστών και πλοιοκτητών και τέλος τίτλοι όπως «Γιατί να γίνεις ναυτικός;» και «Τι πρέπει να έχω σπουδάσει για να εργαστώ στη ναυτιλία;» ή τέλος «Ακόμα απορείς πώς; Σκέψου τι κρατάς τώρα στα χέρια σου!».
Και στο σημείο αυτό αναπόφευκτα αναρωτιέσαι για την ταυτότητα του συγκεκριμένου βιβλίου. Παιδικό βιβλίο γνώσεων για τη ναυτιλία, την ελληνική ναυτιλία καθώς βρίθει αναφορών ή τελικά εγχειρίδιο επαγγελματικού προσανατολισμού με επίκεντρο τη ναυτιλία; Στην προσπάθεια να κεντρίσει τον αναγνώστη μήπως τελικά χάνει το στοίχημα; Μήπως ένας άλλος τρόπος προσέγγισης και μεγαλύτερη συνέπεια ως προς τη διάδραση θα είχε καλύτερο αποτέλεσμα;
Έχοντας συμβιώσει για μεγάλα χρονικά διαστήματα με ναυτικούς πάνω σε ένα ερευνητικό σκάφος λόγω δουλειάς, περίμενα να διαβάσω αφηγήσεις για ταξίδια από αυτές που σε κάνουν να καρφώνεσαι στα χείλη του άλλου και να σκέφτεσαι μέρη μακρινά. Περίμενα τις συγκινήσεις, τις προκλήσεις αλλά και τις δυσκολίες του επαγγέλματος. Γιατί όλα αυτά αποτελούν μέρος της πραγματικότητας των ναυτικών, που δεν την είδα στο κείμενο. Περίμενα σκέψεις για την ευθύνη να βάζεις το πλοίο σε ένα εμπορικό λιμάνι με μεγάλη κίνηση, για τη φουρτουνιασμένη θάλασσα. Περίμενα σκέψεις και συναισθήματα σε σχέση με την απόσταση από την οικογένειά και την απώλεια σημαντικών στιγμών. Θα βρει βέβαια ο αναγνώστης το αντίβαρο, τα καινούργια μέρη, η σύνδεση με τους ανθρώπους, τη συγκίνηση όταν ο στόχος επιτυγχάνεται.
Βασικό επίσης στοιχείο ενός βιβλίου γνώσεων είναι η αντικειμενικότητα. Για παράδειγμα, ο μικρός αναγνώστης θα είχε ωφεληθεί πολύ περισσότερο αν τις γενικόλογες αναφορές για την προσπάθεια των Ελλήνων εφοπλιστών για φιλικότερους τρόπους λειτουργίας των πλοίων τις συμπλήρωνε και μια ουσιαστική αναφορά στις πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τα εμπορικά σκάφη και τι μπορεί να γίνει στην πράξη για να αποφευχθούν.
Τέλος, καθώς το βιβλίο φαίνεται να θέλει να ανταποκριθεί στις επιταγές της σημερινής εικόνας της ναυτιλίας και απευθύνεται σε παιδιά άνω των 10 ετών, θα περίμενα πιο εκτεταμένο κείμενο στα αντικείμενα απασχόλησης, καθώς και περισσότερες αναφορές σε σχέση με την αντιπροσώπευση των δύο φύλων σε αυτόν τον εργασιακό χώρο. Εδώ θα φανταζόμουν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την υποθετική συνέντευξη μιας γυναίκας που εργάζεται στον χώρο και θα περιγράφει πως σήμερα ανατρέπονται στερεότυπα χρόνων καθώς ολοένα περισσότερες γυναίκες κατέχουν λειτουργικές θέσεις εντός και εκτός πλοίων.
Τελικά τι χρειάζεται ένα βιβλίο γνώσεων για να κάνει θελκτικό ένα τόσο εξειδικευμένο θέμα στο παιδικό – νεανικό κοινό; Αντικειμενικότητα, σφαιρική παροχή πληροφορίας σε συνδυασμό με διάδραση, φαντασία και χιούμορ.
