Κείμενο: Σάκης Σερέφας
Εικονογράφηση: Πέτρος Χριστούλιας
Εκδόσεις: Πατάκη
Χρονιά έκδοσης: 2024
Ηλικίες: 9+
Βρισκόμαστε στο 395 π.Χ. και συγκεκριμένα στην αρχαία Αθήνα. Πιο συγκεκριμένα ακόμα, γύρω από την (αρχαία) αγορά της Αθήνας, σε ένα τοπίο που μοιάζει πολύ με το σημερινό – και ταυτόχρονα, καθόλου. Συνοδοιπόρος και ξεναγός μας σε αυτή την καθημερινή βόλτα ο δούλος Γάστρων που μαζί με τον φίλο του επίσης δούλο Ατώτα σεργιανίζουν τους δρόμους για να κάνουν τα ψώνια των αφεντάδων τους. Θα συναντήσουν εμπόρους, υπαλλήλους, δούλους και ελεύθερους, θα αφηγηθούν ιστορίες με μάγισσες και συμπόσια. Ο Γάστρων όμως έχει το δικό του, προσωπικό πρότυπο. Αυτό δεν είναι άλλο από τον ίδιο τον φιλόσοφο Σωκράτη, που λίγο καιρό νωρίτερα είχε καταδικαστεί σε θάνατο για τις επαναστατικές και αντισυμβατικές του ιδέες. Ο Σωκράτης είναι παρών σαν πνεύμα ελευθερίας και παρρησίας σε ολόκληρο το βιβλίο, αλλά δεν πρωταγωνιστεί. Ωστόσο, κινεί και εμπνέει την σκέψη και την κοσμοθεωρία του καλού Γάστρωνα.
Σε αυτό το βιβλίο θα μάθουμε πολλά γύρω από την αρχαία Αθήνα. Θα εξερευνήσουμε τις παλιές της γωνιές, τους κατοίκους, τα ήθη και τα έθιμά της, τα φαγητά και τα επαγγέλματά της. Θα βρούμε πολλές διαφορές, και άλλες τόσες ομοιότητες. Η φιλοσοφική διάθεση είναι διάχυτη σε όλο το βιβλίο με τρόπο παιχνιδιάρικο και ιδιαίτερα θεατρικό. Οι χαρακτήρες ολοζώντανοι: οι δούλοι, ο φτωχός αφέντης τσαγκάρης Σίμων και ο πλούσιος αφέντης τραπεζικός Ανδρονίδης, η απαιτητική Μελανθώ, ο απατεωνίσκος Βρασίδας, η στρυφνή ψαρέμπορος Αντιμάχη και η ψευτομάγισσα Σιμάιθα είναι μόνο λίγοι από τους συναρπαστικούς τύπους που συναντάμε.
Το αδιαμφισβήτητο θεατρικό χιούμορ του Σάκη Σερέφα είναι εδώ άψογα προσαρμοσμένο στο παιδικό κοινό στο οποίο απευθύνεται. Περιλαμβάνει ολόκληρα “σκετσάκια” μέσα στην εξιστόρηση της πλοκής (που άλλωστε είναι χαλαρά δοσμένη μέσα από μικροϊστορίες ώστε να μην κουράζει) και μας μεταφέρει με ευκολία στην ατμόσφαιρα της στιγμής. Το χιούμορ που την χαρακτηρίζει δεν είναι ούτε “παιδικοποιημένο” και υπεραπλουστευμένο με ηθικοπλαστικές και περιττές επεξηγήσεις, ούτε καθαρά ενήλικο ώστε να μην έχει αντίκρισμα στον παιδικό κόσμο και την κουλτούρα του. Είναι ένα χιούμορ πολυποίκιλο, άλλοτε ευφυές και άλλοτε ελαφρώς “σαχλό” για να υπογραμμίσει τη σαχλότητα του ήρωα. Είναι ένα χιούμορ με αναφορές για μικρούς και μεγάλους, που μπορούν να το εκτιμήσουν όλοι. Είναι ένα βιβλίο που θα απολάμβανα και στα εννιά μου αλλά και σήμερα, που είμαι ενήλικας.
Το χιούμορ αυτό γίνεται ακόμα πιο απολαυστικό από την εξαιρετική, απλή και εύστοχη εικονογράφηση του Πέτρου Χριστούλια, που έχει αποδείξει κι άλλοτε την δεινότητά του στην παιδική εικονογράφηση εν είδει graphic novel. Η αρχαία Αθήνα είναι πιστή στην πραγματική της εικόνα αλλά και ταυτόχρονα ολοζώντανη και σύγχρονη, τόσο που ακόμα και το ασπρόμαυρο σχέδιο μοιάζει να διαθέτει χρώμα.
Στα συν τα έξτρα του βιβλίου που το καθιστούν ένα ολοκληρωμένο χορταστικό παιδικό ανάγνωσμα: οι ιστορικές πληροφορίες για την αρχαία Αγορά του Γάστρωνα, το γλωσσάρι όπου εκείνο χρειάζεται και τα πραγματολογικά στοιχεία στις τελευταίες σελίδες που επεξηγούν τις κοινωνικές λεπτομέρειες του κειμένου, απαραίτητα μεν για την κατανόηση, έξοχη δε ιδέα να μην συμπεριλαμβάνονται στεγνά και μάλλον… διδακτικά στη ροή του κειμένου, ώστε να μην αλλοιώνει την σπιρτάδα και τον ρυθμό του. Σε γενικές γραμμές πρόκειται για ένα βιβλίο καλοδουλέμενο, ευρηματικό και απολαυστικό, τόσο για παιδιά όσο και για ενήλικες.
