Το βιβλίο των καταστροφών

Συγγραφέας: Μαρία Ανδρικοπούλου
Εικονογράφηση: Μυρτώ Δεληβοριά
Εκδόσεις: Καλέντη
Χρονιά έκδοσης: 2022
Ηλικίες: 9+,12+

Το βιβλίο αυτό, αν και πραγματεύεται φαινόμενα που δημιουργούν -το λιγότερο- αταξία, «βάζει τα πράγματα σε τάξη» στο μυαλό μας: ποιοι τύποι καταστροφών συμβαίνουν στον πλανήτη, πώς δημιουργούνται και πώς περιγράφονται και το σημαντικότερο πώς θα θωρακιστούν τα παιδιά μας όταν αυτές συμβαίνουν. Αλλά και πώς μπορούν, μεγαλώνοντας, να συμβάλουν στην πρόληψή τους; Ταυτόχρονα μαθαίνουμε για την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης, για τσουνάμι στον ελλαδικό χώρο, για τον έξυπνο και απλό υπολογισμό της απόστασής μας από μια καταιγίδα, το πώς τα φυσικά φαινόμενα προκαλούν τεχνολογικά ατυχήματα και για πολλά άλλα.

Ως Γεωλόγος – Φυσικός Περιβάλλοντος βρίσκω «Το βιβλίο των καταστροφών» πλήρες και επαρκές για όλες τις ηλικίες, όχι μόνο για τα παιδιά. Παρέχει βασικές γνώσεις γύρω από τους ορισμούς, τις αιτίες, τις παραμέτρους και τους τρόπους προστασίας από τον κάθε τύπο Φυσικής (π.χ. σεισμός, πυρκαγιά, επιδημία) και ανθρωπογενούς (π.χ. πυρηνικά περιστατικά, ατυχήματα στις μεταφορές) καταστροφής. Τα επιστημονικά δεδομένα εμπλουτίζονται με ιστορικά και μυθολογικά στοιχεία για τους 13 τύπους καταστροφών που αναλύονται, χωρίς να λείπουν πολιτισμικοί και γλωσσικοί συσχετισμοί.

Η εικονογράφηση, παρούσα σε κάθε σελίδα, είναι αρκετά μινιμαλιστική, πάντα σχετική με το περιεχόμενο, προβάλλοντας επιλεκτικά συμβολικές αναπαραστάσεις των φαινομένων. Κάθε εικόνα καθιστά τις περιγραφές σίγουρα πιο εύληπτες για το παιδί, ενώ η εικονογράφηση στο σύνολό της υποστηρίζει και αυτή με τον τρόπο της τον -όχι (μόνο) παιδικό- χαρακτήρα του συγκεκριμένου βιβλίου. Η παλέτα των χρωμάτων καθόλου τυχαία: κυριαρχούν οι γήινες αποχρώσεις, για να αποδώσουν τα γεωλογικά, γεωφυσικά και υδρο-μετεωρολογικά φαινόμενα του πλανήτη Γη.

Οι μεγάλοι και μικροί αναγνώστες που ενδιαφέρονται για αυτήν την -παγκοσμίου κλίμακας- πραγματικότητα, έχουμε αυτήν τη φορά την τύχη να διαβάζουμε ένα πρωτότυπο (και όχι μεταφρασμένο) βιβλίο που εμπλουτίζεται από γεωλογικά και ιστορικά στοιχεία της χώρας που ζούμε, μιας και είναι γραμμένο από Ελληνίδα συγγραφέα. Παρόλα αυτά, διαβάζουμε και για πλήθος ιστορικών συμβάντων που έχουν λάβει χώρα σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Όντας ένα νέο (2022) βιβλίο, περιλαμβάνει αναφορές σε πρόσφατα καταστροφικά γεγονότα (πχ πυρκαγιά στο Μάτι, πλημμύρα στη Μάνδρα, πανδημία κορονοϊού).

Οι καταστροφές μας διαλύουν, αλλά ταυτόχρονα μας ενώνουν. Η συγγραφέας φροντίζει να φωτίσει αυτό το οξύμωρο κάνοντας ιστορικές αναφορές σε κοινωφελείς, αλληλέγγυες και ακτιβιστικές συμπεριφορές του παρελθόντος κατά τη διάρκεια/μετά από καταστροφικά γεγονότα. Επίσης, τα μέτρα προστασίας που προτείνονται δεν αφορούν μόνο τον εαυτό και το «εδώ και τώρα» της καταστροφής. Σημασία δίνεται στην αιτιολόγηση και τήρηση περιβαλλοντικά και ανθρωπιστικά ορθών συμπεριφορών, για τη συμβολή του αναγνώστη σε ένα ασφαλέστερο μέλλον για τον πλανήτη και την ανθρωπότητα.

*Στην ιστοσελίδα των εκδόσεων Καλέντης οι εκπαιδευτικοί θα βρουν ελεύθερα διαθέσιμο συμπληρωματικό υλικό για τη δημιουργική αξιοποίηση του βιβλίου στην τάξη.

ΜΟΙΡΑΣΕ ΤΟ

Αγροτόσπιτο

“Είναι μια ιστορία φθοράς και μιας ιδιότυπης αναγέννησης. Η φθορά είναι φυσιολογική για τα πάντα, η αναγέννηση όμως, ακόμα και αν είναι μέσα από μια εικονογραφημένη ιστορία, έχει να κάνει με τη ματιά που ρίχνουμε στα πράγματα, στην εκτίμηση του παρελθόντος τους και στην προσπάθεια να διατηρήσουμε κάτι από την προηγούμενη ζωή τους ζωντανό, να δημιουργήσουμε μια σύνδεση με το παρελθόν ακόμα κι αν πρόκειται για μια οικογενειακή ιστορία που αλλιώς δεν θα μας αφορούσε, ακόμα κι αν πρόκειται για ένα σπίτι που ποτέ δεν θα επισκεπτόμασταν. Είναι ένας γλυκός, ήπιος τρόπος για να μιλήσει ένα βιβλίο στα παιδιά γι’ αυτό που ζει, γερνάει και πεθαίνει – αλλά πεθαίνει χορτάτο από τη ζωή που έζησε και ξαναζεί γιατί κάποιος μας λέει την ιστορία του. Το “Αγροτόσπιτο” της Sophie Blackall είναι ένα διαμαντάκι για ευαίσθητους συλλέκτες ιστοριών και παρατηρητές της λεπτομέρειας”.

Το αγόρι που έφερε το χιόνι

Στην καρδιά μιας μεγάλης πόλης, εκεί που οι κάτοικοί της ζουν και περπατούν βιαστικά, ζει ένα αγοράκι, μαζί με τη μαμά του και τον μπαμπά τους. Για “σπίτι΄” τους έχουν ένα παγκάκι. Όταν όμως το αγόρι βρει ένα βράδυ, εντελώς μαγικά, μια χιονόμπαλα ακριβώς πλάι στο παγκάκι που κοιμάται, όλα θα αρχίσουν να αλλάζουν. Στη χιονόμπαλα μέσα υπάρχει μια πόλη σαν αυτή που βρίσκεται εκείνος, με ενα παγκάκι ακριβώς σαν αυτό που κοιμάται τώρα. Οταν θα την κουνίσει κάτι μαγικό θα έχει συμβεί.

Η Μυρτιά και ο καθρέφτης

Στην «Μυρτιά», που είναι ένα εικονογραφημένο παραμύθι, ζωγραφιές σαν μενταγιόν ζωντανεύουν τις λέξεις που διαλέγει η  Κατερίνα Παούρη για να φτιάξει τον κόσμο της ηρωίδας: αρώματα από τη φωτιά που τριζοβολάει, από τα βιβλία, του τσουκαλιού, της λεβάντας, του χαμομηλιού, του κρόκου, της μυρτιάς μοσχοβολούν στα απάτητα δάση του παραμυθιού.