“5” θα πει τα πέντε πιο αγαπημένα βιβλία ενός εικονογράφου. Κάθε μήνα ένας Έλληνας ή μία Ελληνίδα δημιουργός επιλέγει και παρουσιάζει πέντε εικονογραφημένα βιβλία – ελληνικά ή ξένα, καινούρια ή παλιότερα, για παιδιά ή ενήλικες. Μέσα από αυτές τις επιλογές και τα μικρά κείμενα που συνοδεύουν τα βιβλία – ένα είδος λεζάντας – παίρνουμε μια μικρή γεύση από τις αναγνωστικές προτιμήσεις των καλλιτεχνών, τα βιβλία των οποίων έχουμε στα σπίτια μας και ξεφυλλίζουμε σχεδόν καθημερινά με ή χωρίς τα παιδιά μας. Μας δίνουν με αυτόν τον τρόπο μια ιδέα από τις επιρροές τους, τους καλλιτέχνες που θαυμάζουν και τα έργα που αγαπούν να έχουν στη βιβλιοθήκη τους. Παράλληλα, μέσα από τις επιλογές αυτές γνωρίζουμε βιβλία και δημιουργούς που ίσως να μην είχαμε συναντήσει ως τώρα. Ένα ταχύρυθμο μάθημα εικαστικών, μια εισαγωγή στον υπέροχο κόσμο της εικονογράφησης, που μόνο οι ίδιοι οι εικονογράφοι μπορούν να προσφέρουν.
Επιμέλεια στήλης: Ζωή Κοσκινίδου
Ο Πέτρος Χριστούλιας γεννήθηκε το 1979 στη Χαλκίδα και αποφοίτησε το 2005 από τη Σχολή Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Η πρώτη του εκδοτική απόπειρα έγινε το 2008 με τις Ιστορίες των μελανουπόλεων (Ενατη Διάσταση) και δύο χρόνια μετά, το 2010, εκδόθηκε το Intro Muros του Τάσου Ζαφειριάδη σε δική του εικονογράφηση, τόμος στον οποίο συγκεντρώθηκαν τα επεισόδια της εβδομαδιαίας σειράς κόμικς για την καθημερινότητα στην πόλη που είχαν πρωτοδημοσιευτεί στο ένθετο περιοδικό “9” της Ελευθεροτυπίας. Η πρώτη εικονογράφηση βιβλίου για παιδιά ήρθε το 2012 με τα Πεταλουδόνειρα της Αλεξάνδρας Κ*. Από τότε ως σήμερα έχει εικονογραφήσει δεκάδες παιδικά βιβλία και εξώφυλλα, έχει δημιουργήσει κόμικς μόνος του ή σε συνεργασία με άλλους δημιουργούς (τόμος Η τριλογία του Νυχτερίδα, συμμετοχή στον τόμο Ένα Γλυκό Ξημέρωμα – Δεκατέσσερις Ιστορίες από την Αθήνα της Κατοχής, Χαρακώματα, Ιστορίες από την οδό Γάγγραινας, Τάσος Ζαφειριάδης, Μυστική Ταυτότητα, κ.α.) και έχει γράψει και δικά του λογοτεχνικά βιβλία για παιδιά. Το Η Ατμομηχανή του Χρόνου (2021) ήταν υποψήφιο για τα Κρατικά Βραβεία Παιδικής Λογοτεχνίας, ενώ η graphic novel βιογραφία Δρ. ΠΑΠ (Παπαδόπουλος, 2024) συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο «White Ravens» της Διεθνούς Βιβλιοθήκης Νεότητας του Μονάχου. Το δεύτερο λογοτεχνικό του βιβλίο για παιδιά, Η Μαγεμένη (Ίκαρος, 2025) απέσπασε το βραβείο λογοτεχνικού βιβλίου για παιδιά του περιοδικού «Ο Αναγνώστης». Για τη δουλειά του έχει τιμηθεί μεταξύ άλλων με Χρυσό ΕΒΓΕ Εικονογράφησης (2009), το 2013 βραβεύτηκε ως καλύτερος σχεδιαστής κόμικς στα Comicdom Awards και το 2015 πήρε τα βραβεία καλύτερου σχεδιαστή, καλύτερου εξωφύλλου και καλύτερου διαδικτυακού κόμικ στα Ελληνικά Βραβεία Κόμικς για το Χαρακώματα.
Εδώ επιλέγει και μας παρουσιάζει τα δικά του πέντε αγαπημένα εικονογραφημένα βιβλία και εξηγεί τους λόγους για τους οποίους τα έχει ξεχωρίσει.
Το Γκρότλιν – Benji Davies, μτφρ. Αντώνης Παπαθεοδούλου, εκδ. Ίκαρος, 2018
Πάντα μου άρεσαν τα βιβλία που είναι τοποθετημένα στον τόπο και στο χρόνο. Το «Γκρότλιν» διαδραματίζεται στο βικτωριανό Λονδίνο. Οι έντονοι μαύροι τόνοι της εικονογράφησης ταιριάζουν απόλυτα με την καπνιά από τις καμινάδες αλλά και τα ατμοσφαιρικά νυχτερινά πλάνα που στήνει ο τρομερός αυτός authorstrator. Ακόμα περισσότερο και από τη σειρά με τον Νόι και το φαλαινάκι του που διαδραματίζεται σε κάποιο ψαροχώρι του βόρειου Ατλαντικού στο πρόσφατο παρελθόν, εδώ φαίνεται ότι στήνει την ιστορία του σε μια πολύ συγκεκριμένη εποχή και μέρος. Ακόμα και αν τα παιδιά της ηλικίας που απευθύνεται το βιβλίο μπορεί να μην το αναγνωρίσουν, αυτή η επιλογή θα δημιουργήσει μια υφή που θα κάνει τον κόσμο της ιστορίας να μοιάζει αληθινός.
Το αλφαβητάρι του Διαβόλου – Αμπρόουζ Μπηρς, εικ. Ραλφ Στέντμαν, μτφρ. Γιώργος Μπλάνας, εκδ. Ηλέκτρα, 2007
Το ίδιο το βιβλίο δεν είναι το είδος που απολαμβάνω. Επίσης τα κείμενα ηλικίας πάνω από έναν αιώνα του συγγραφέα Άμπροουζ Μπηρζ έχουν γεράσει με έναν τρόπο που κάνει κάποια από τα λήμματα αυτού του περίεργου λεξικού να διαβάζονται σήμερα με σκεπτικισμό. Η εικονογράφηση όμως του Ραλφ Στέντμαν με ταρακούνησε όταν το πρωτοξεφύλλισα. Προς το τέλος των σπουδών μου στην Σχολή Καλών Τεχνών θυμάμαι να πειραματίζομαι με το τυχαίο γεγονός και την σύνθεση διαφορετικών αφηγήσεων στην ζωγραφική επιφάνεια. Στις εικόνες του Στέντμαν βρήκα όλα αυτά που με έκαιγαν εκείνη την περίοδο.
Νασρεντίν – Odile Weulersse, εικ. Rebecca Dautremer, μτφρ. Ράνια Ζωίδη, εκδ. Παπαδόπουλος, 2014.
Όταν πρωτοείδα δουλειά της Ρεμπέκα Ντοτρεμέρ μαγεύτηκα κατευθείαν. Προσπάθησα να καταλάβω τι είναι αυτό που κάνει την ζωγραφική της τόσο ιδιαίτερη. Είναι η «κουζίνα» της με αυτές τις γκουάς που αφήνουν αυτήν την όμορφη υφή; Μήπως είναι το παιχνίδι των μεγάλων επιφανειών που διακόπτονται από μια μικρή λεπτομέρεια; Η τρομερά τολμηρή και ναΐφ παραμόρφωση των φιγούρων της, που όμως ταυτόχρονα έχουν φως και όγκο που παραπέμπει σε μπαρόκ ζωγραφική; Η χρωματική παλέτα με τις γκριζαρισμένες αποχρώσεις που διακόπτονται από ένα λαμπερό κόκκινο, μπλέ ή πορτοκαλί; Δεν ξέρω. Πάντως το κάπως ρεαλιστικό σκηνικό αυτής της ανατολίτικης ιστορίας της ταιριάζει πάρα πολύ.
Το μικρό ξύλινο ρομπότ Και Η Πριγκίπισσα Που Κοιμόταν Ξερή – Tom Gauld, μτφρ. Δήμητρα Λυμπεροπούλου, εκδ. Φουρφούρι, 2023.
Τον Tom Gauld τον ήξερα και τον θαύμαζα ώς cartoonist και δημιουργό κόμικς (Goliath). Όταν είδα λοιπόν ένα εικονοβιβλίο του για παιδιά (picture book) το πήρα με μεγάλο ενδιαφέρον και δεν απογοητεύτηκα καθόλου. Σε έναν φανταστικό κόσμο όπου ένα άτεκνο βασιλικό ζευγάρι παραγγελνει την δημιουργία ενός ρομπότ και ενός κοριτσιού που μεταμορφώνεται σε κούτσουρο (ή το αντίστροφο), το καρτουνίστικο κάπως ναΐφ αλλά καθαρό και linear (περιγραμματικό) σχέδιό του, λειτουργούσε ιδανικά. Δύο κατασκευασμένα πλάσματα που όμως η ευαισθησία τους και η αδελφική σχέση που αναπτύσουν τονίζουν το τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος. Ο ελληνικός τίτλος, φλύαρος αλλά εμπνευσμένος, είναι απόλυτα συνεπής με το πλουραλιστικό και αστείο περιεχόμενο του βιβλίου.
Hilda and the Bird Parade – Luke Pearson, εκδ. Nobrow Limited, 2016.
Παρότι λατρεύω όλα τα βιβλία αυτής της σειράς του Luke Pearson διάλεξα αυτή την ιστορία για έναν πολύ συγκεκριμένο λόγο. Η Χίλντα μετά από τις περιπέτειές της στην γεμάτη παραμυθένια στοιχεία ύπαιθρο μετακομίζει στην επίσης γεμάτη φανταστικά στοιχεία κοντινή πόλη και την εξερευνά. Θυμάμαι πόσο απόλαυσα να βλέπω αυτόν τον πολύ ιδιαίτερο κόσμο που είχε δημιουργήσει ο υπέροχος αυτός καλλιτέχνης, να απλώνεται με συνέπεια στο στυλ. Καθαρή γραμμή, απλοποιημένες φόρμες και πλακάτα χρώματα που όμως αρκούν για να δημιουργήσουν ένα πολύπλοκο και πλούσιο σύμπαν.
