Συγγραφέας: Gema Sirvent
Εικονογράφηση: Raul Guridi
Μετάφραση: Μαριάννα Ψύχαλου
Εκδόσεις: Μικρή Σελήνη
Ηλικίες: 5+ (μεγαλόφωνη ανάγνωση), 7+, 9+, 12+, 15+ & ενήλικες
Της έμαθαν να περιμένει σιωπηλά και υπομονετικά στη σκιά. Της έμαθαν να μην πάει κόντρα στο κατεστημένο, να υπακούει. Ομως εκείνη άκουγε τις σειρήνες από τη θάλασσα, κοιτούσε, παρατηρούσε και μέσα της ήξερε πως τίποτα δεν μπορεί να τη σταματήσει, ούτε η θάλασσα μπροστά. Κι από μια Πηνελόπη του Οδυσσέα έγινε η Πηνελόπη της θάλασσας. Βρήκε θάρρος, πήρε δύναμη και ξανοίχτηκε στη θάλασσα, όταν όλοι της έλεγαν πως είναι απλώς ένα κορίτσι, ένα αδύναμο πλάσμα που δεν ξέρει, θα χαθεί. Εκείνη όμως ήξερε πως στη θάλασσα είναι τόσο μικρή ή τόσο μεγάλη όσο οποισδήποτε άλλος.
Η Gema Sirvent έβαλε στο χαρτί αυτό που πολλές γυναίκες σκέφτονται κατά τη διάρκεια της ζωής τους, αλλά δεν μπορούν εύκολα να εκφράσουν, πως τα πάντα γύρω τους κινούνται σε ένα πολύ συγκεκριμένο κοινωνικό πλαίσιο που δεν τους αφήνει εύκολα να το παρακάμψουν, να βρουν τη δύναμη να βγουν έξω από αυτό και να χαράξουν τη δική τους πορεία. Με έναν απόλυτα επιτυχημένο παραλληλισμό ανάμεσα στην Πηνελόπη του Όμηρου – τον μοναδικό ίσως λογοτεχνικό χαρακτήρα που έχει συνδεθεί τόσο πολύ με την έννοια της πίστης και της καρτερικότητας – και τις σύγχρονες γυναίκες, η Sirvent μιλάει για τα έμφυλα στερεότυπα που μας βαραίνουν, τις δυσκολίες που η ίδια η κοινωνία θέτει σε μια γυναίκα, περιορίζοντάς την σε συγκεκριμένους ρόλους και περιμένοντας από αυτήν ακόμα πιο συγκεκριμένα πράγματα. Σε μια κοινωνία που ακόμα και σήμερα επιτυχία για μια γυναίκα σημαίνει “σχέση, γάμος, παιδιά, σπίτι” ή αλλιώς “ασφάλεια”, η Sirvent έρχεται να μας ταράξει λίγο και να προκαλέσει μέσα μας μια τρικυμία που θα μας κάνει να δούμε πιο καθαρά αυτό που (ίσως) ήδη ξέρουμε, ότι η ζωή μας δεν είναι από τίποτα και από κανέναν προκαθορισμένη. Η δική της Πηνελόπη, αν κι έμαθε όπως όλες μας να δέχεται τη ζωή ως κάτι προδιαγεγραμμένο, θα ακούσει τη φωνή μέσα της (τη σειρήνα;) που την καλεί να βγει έξω, να περπατήσει στη στεριά, να φτάσει στην ακροθαλασσιά και να ανοιχτεί με τη δική της βάρκα στη θάλασσα. Κι ακόμα κι αν η θάλασσα της φέρει φουρτούνες, το σίγουρο είναι ότι θα είναι δική της επιλογή. Η Ιθάκη της Πηνελόπης της Sirvent δεν είναι η ασφάλεια, αλλά αυτό που είναι εκεί έξω και περιμένει να ανακαλυφθεί. Δεν ανακάλυψε τώρα η Sirvent ότι η Γη γυρίζει, όμως ως μια Πηνελόπη και η ίδια αντιλήφθηκε το αυστηρό πλαίσιο μέσα στο οποίο ζούσε όταν πια το πλαίσιο αυτό δεν είχε κάτι άλλο να της προσφέρει, όταν αυτά που ήθελε να κάνει βρίσκονταν έξω από αυτό.
Η Πηνελόπη της θάλασσας (κι όχι του Οδυσσέα) είναι ένα εξαιρετικό εικονοβιβλίο που συμπληρώνεται μοναδικά από την εικονογράφηση του Raul Guridi. Απλές γραμμές, απέριττες, περιγράμματα σχημάτων χωρίς πολλές λεπτομέρειες, γραμμές και σκιές από μολύβι συνθέτουν την εικόνα της Πηνελόπης που δεν έχει σαφή χαρακτηριστικά. Γιατί μπορεί να είναι εσύ, εγώ, εκείνη ή και εκείνος. Αυτές όμως οι λιτές γραμμές από μολύβι δίνουν έναν πολύ δυνατό αποτέλεσμα, που εντυπώνεται κατευθείαν στο μυαλό. Δεν θα κολλούσα στο βιβλίο αυτό εύκολα την ταμπέλα του φεμινιστικού, για να το κατατάξω κάπου, μιας και θεωρώ πως δεν απευθύνεται αποκλειστικά σε κορίτσια και γυναίκες. Ομως και ο ίδιος ο φεμινισμός δεν αφορά μόνο τις γυναίκες, αλλά και τους άνδρες, τα ίσα δικαιώματα στη ζωή, είτε είσαι αρσενικό, είτε θηλυκό είτε προσδιορίζεσαι με οποιονδήποτε άλλο τρόπο. Το εικονοβιβλίο της Sirvent και του Guridi είναι ένα μικρό διαμάντι, ένα καμπανάκι που υπευθυμίζει πως τη ζωή μας τη σχεδιάζουμε εμείς και κανένας κοινωνικός περιορισμός δεν μπορεί να της αλλάξει ρότα αν εμείς είμαστε αποφασισμένοι.
Ενα εξαιρετικό εικονοβιβλίο για παιδιά, έφηβους, νέους και ενήλικες. Αναζητήστε το.
Διαβάστε εδώ τι είπε η συγγραφέας της Πηνελόπης της θάλασσας στην Κόκκινη Αλεπού: Η Πηνελόπη της Gema Sirvent.
