Συγγραφέας – εικονογράφος: Anete Melece
Μετάφραση: Αργυρώ Πιπίνη
Εκδόσεις: Ciel
Χρονιά έκδοσης: 2023
Ηλικία: 3+
Είχα τρελή ανυπομονησία να κρατήσω στα χέρια μου και το δεύτερο βιβλίο της Melece (το πρώτο της ήταν το “Ταξίδια με το περίπτερο“) και όταν επιτέλους το πήρα, ένιωσα ό,τι και με το πρώτο. Χαρά! Το εξώφυλλο σαν μικρό παιδί με πήρε από το χέρι, τραβώντας με προς το δωμάτιό του για να παίξουμε. Και πως να αρνηθείς σ’ ένα παιδί; Αφέθηκα στο παιχνίδι μαζί του ήδη από τη φόδρα. Αυτό το εκπληκτικά μαγικό συμβαίνει με την Anete Melece. Η ζωηρή χρωματική της παλέτα – φαίνεται να έχει μια αδυναμία στο έντονο ροζ – αφυπνίζει κουρασμένα μυαλά και σώματα και πριν το καταλάβεις έχεις γίνει παιδί και είσαι μέσα στην ιστορία τόσο βαθιά μέσα, που νομίζεις ότι το επόμενο άτομο που θα ρωτήσει ο μπαμπάς: «μήπως έκλεψες τον ύπνο της Στέλλας;» είσαι εσύ!
Αυτή την αίσθηση της εμβύθισης μέσα στο βιβλίο κάνει ακόμα πιο έντονη και η ζωγραφική της. Οι γραμμές του μαρκαδόρου, έντονες, με πίεση σε κάποια σημεία πιο απαλές σε άλλα- χωρίς το άγχος της ζωγραφικής «τελειότητας», απελευθερώνουν όλη τη ζωντάνια και παιδικότητα που έχει μέσα της η δημιουργός, που νομίζεις ότι ακούς φωνές, γέλια και πατήματα. Τα δωμάτια του σπιτιού (κάθε δισέλιδο και δωμάτιο) τα διασχίζεις ακολουθώντας το παιχνίδι των δύο και αυτό ενισχύεται τόσο έξυπνα με την εναλλαγή της οπτικής, που είναι διαφορετική σε κάθε δωμάτιο, όσο και με το ισορροπημένο κείμενο, που σαν ένα κουβάρι ξεδιπλώνεται αργά και ακολουθεί (ή προηγείται) τους πρωταγωνιστές. Ένα ιδιαίτερα παιγνιώδες στοιχείο στην εικονογράφηση (πότε ο αναγνώστης βλέπει από την αγκαλιά του μπαμπά της πότε από το δικό της ύψος) που κρατάει τον αναγνώστη και σε εγρήγορση.
Και τα δύο βιβλία της Melece θεωρώ πως είναι ένα εκπληκτικό παράδειγμα μετουσίωσης του βιώματος σε μυθοπλασία. Όπως στο προηγούμενο, έτσι και σ’ αυτό, αντλεί έμπνευση από βιωματικά στοιχεία τα οποία, όμως, με τη φαντασία και τις καλλιτεχνικές της ικανότητες δημιουργεί μια ιστορία που ξεφεύγει από το προσωπικό-οικογενειακό της σύμπαν και αποκτά οικουμενικότητα. Ποιος γονιός ή παιδί, σε όποια χώρα κι αν μένει, δε θα ταυτιστεί με τους ήρωες του βιβλίου; Ποιος δεν έχει ακούσει τη φράση «άλλο ένα και τέλος… » όταν έρχεται η ώρα του ύπνου; Είναι όλα τα βιβλία κατάλληλα για νανούρισμα; Πως να σε στείλουν για ύπνο ιστορίες που εξάπτουν την περιέργεια και τη φαντασία και έχουν σασπένς; Μετά από εννέα τέτοιες ιστορίες, ο ευρηματικός μπαμπάς βρίσκει τη λύση. Δεν θα πει αλλά θα παίξει μια ιστορία! Καλεί τη «γραμμή βοήθειας ύπνου» κι αυτή, την πιο μαγική στιγμή του βιβλίου, αρχίζει το παιχνίδι των θεατρικών αυτοσχεδιασμών αλλά και το ταξίδι προς το παιδικό δωμάτιο. Στήνει μια αστεία ιστορία στην οποία συμμετέχουν όλοι. Μέσα σ’ αυτό το ντελίριο φαντασίας ακούγονται τα πιο φιλοσοφημένα λόγια του βιβλίου από την ηλεκτρική σκούπα, όπου σαν άλλος Carl Sagan λέει: «Ποιοι είμαστε; Τι κάνουμε εδώ πέρα; Δεν είμαστε παρά μικροσκοπικά σωματίδια σκόνης που ζουν σ ΄αυτή τη γη για μια στιγμούλα πριν μας ρουφήξει το σύμπαν στη μεγάλη του κοιλιά…», τρανή απόδειξη του πόσο πολύ απολαμβάνει και πόσο βαθιά έχει μπει ο μπαμπάς στο παιχνίδι αφού παίζει …μόνος του! (Τη δεδομένη στιγμή, η Στέλλα, λόγω ηλικίας, δεν αντιλαμβάνεται το νόημα των λόγων).
Αρχικά, σκέφτηκα ότι καταρρίπτει τα στερεότυπα που θέλουν τη μαμά να διαβάζει και να τραγουδάει νανουρίσματα και τον μπαμπά να είναι κουρασμένος και λιγότερο παρών στο σπίτι. Όμως, τελικά, συνειδητοποίησα ότι -πρέπει να- είναι ο καθρέφτης μιας σύγχρονης, υγιούς οικογένειας που τα μέλη της ζουν με ταχείς και πιεστικούς επαγγελματικούς ρυθμούς, που για να τα προλάβουν όλα, δουλεύουν και από το σπίτι, αναλαμβάνοντας, όμως, ισότιμα τις ευθύνες και την ανατροφή των παιδιών. Με ενσυναίσθηση, χιούμορ και αγάπη, ώστε η οικογένεια να λειτουργεί σαν ένας αυτόνομος οργανισμός που αναπνέει με τους πνεύμονες των μελών της.
Και όπως γλυκά ξεκίνησε η ιστορία, το ίδιο γλυκά έκλεισε, με τον υπέροχο μπαμπά να διαβάζει ιστορίες και στη μαμά (θα ταυτιστούν μαζί της πολλές γυναίκες!). Ποτέ δεν είσαι πολύ μεγάλος, άλλωστε, για να απολαμβάνεις τη μεγαλόφωνη ανάγνωση.
Ένα αυθεντικά παιδικό βιβλίο φτιαγμένο από βίωμα, παιδικότητα, χιούμορ, (αυτό)σαρκασμό, φαντασία, χρώματα, αλήθεια και αγάπη. Αν κάποια στιγμή δε μπορείτε να κοιμηθείτε, υπάρχει πάντα η «γραμμή βοήθειας ύπνου»!
Υ.Γ. Το βιβλίο μου θύμισε έντονα το “Toy Story” και γι’ αυτό άκουγα τη μουσική της ταινίας ξανά και ξανά, ενώ «η ιστορία του ουράνιου τόξου που έχασε τα χρώματά του» μου θύμισε «Το παραμύθι με τα χρώματα» του Αλέξη Κυριτσόπουλου (εκδ. Κέδρος). Μ’ αυτό το βιβλίο γιορτάσαμε το “Διαβάζω Δυνατά” την 1η Φεβρουαρίου 2024, στο Πειραματικό Εργαστήρι Ανάγνωσης στη Βιβλιοθήκη Τριφυλίας, συστήνοντας παράλληλα στα παιδιά έναν δικό «μας» αυθεντικό παιδικό συγγραφέα-εικονογράφο, αλλά και τον όρο «διακειμενικότητα»! Την ταινία θα δούμε την επόμενη φορά.
