Προσπαθώ να συγκεντρωθώ για να γράψω το άρθρο μου για τη μεγαλόφωνη ανάγνωση, αλλά το μυαλό μου αρνείται να συνεργαστεί. Μένει πεισματικά κολλημένο σε όσα είδα και άκουσα πριν λίγες μέρες στο Μιλάνο. Βρέθηκα εκεί για ένα γεμάτο διήμερο, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας του European Cultural Foundation με τίτλο ‘The Europe Challenge: Libraries are the future’ ως εκπρόσωπος της Βιβλιοθήκης του Σχολείου μου.
Στην ομάδα συμμετείχαν 55 Βιβλιοθήκες από όλη την Ευρώπη με projects που αφορούσαν τον νέο ρόλο των Βιβλιοθηκών ως δημοκρατικών χώρων έκφρασης και επικοινωνίας. Οι εργασίες, οι ομιλίες και τα εργαστήρια πραγματοποιήθηκαν στον χώρο της Biblioteca Calvairate, ενός από τα πολλά τμήματα της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της πόλης. Η Βιβλιοθήκη είναι ανοιχτή σε όλες τις ηλικιακές και κοινωνικές ομάδες που την επισκέπτονται. Στην είσοδο σε καλωσορίζει μια επιγραφή σε όλες τις γλώσσες. Μπαίνοντας κανείς στον χώρο βλέπει μεγαλύτερους σε ηλικία ανθρώπους να κάθονται στα τραπέζια και να διαβάζουν τον περιοδικό τύπο. Προχωρώντας στο εσωτερικό σε κερδίζουν τα ράφια με βιβλία για το εφηβικό και ενήλικο κοινό με αναπαυτικά καθίσματα ανάμεσα τους. Υπάρχει ακόμη τμήμα με ακουστικά βιβλία, καθώς και βιντεοπαιχνίδια. Ένα ποδήλατο είχε μετατραπεί σε εκθεσιακό χώρο όπου διαφημίζει τη συνεργασία με μια γειτονική βιβλιοθήκη κόμικς αλλά και την έκθεση που θα γίνει σε λίγες μέρες. Το ίδιο ποδήλατο, όταν χρειάζεται, μεταφέρει τις μικρές συλλογές του σε πάρκα και πλατείες, σε σχολεία.
Το παιδικό τμήμα πολύχρωμο, με τα βιβλία να εκτίθενται με τέτοιον τρόπο ώστε ένα παιδί να μπορεί να τα δει και να τα επιλέξει. Τέλος το τμήμα 0-3 όπου σε έναν ιδιαίτερης αισθητικής κλειστό χώρο μπορούν τα βρέφη και τα νήπια με τους ενήλικους συνοδούς τους να απολαύσουν τα βιβλία, αφού πρώτα αφήσουν τα παπούτσια τους έξω από την πόρτα. Περνώντας από εκεί, μια κλεφτή ματιά μου χάρισε την υπέροχη εικόνα δυο πιτσιρικιών σκαρφαλωμένων στα πολύχρωμα καναπεδάκια να ακούνε με προσοχή τους γονείς τους να τους διαβάζουν βιβλία.
Αναρωτήθηκα πώς θα είναι να μεγαλώνεις κοντά σε μια τέτοια καλαίσθητη και ανοιχτή Βιβλιοθήκη, στελεχωμένη από οχτώ Βιβλιοθηκονόμους, που έχει ζητήσει και έχει λάβει υπόψη τη γνώμη σου, τις ανάγκες και τις επιθυμίες σου, που μπορείς να την επισκεφτείς όποτε θέλεις, μόνος σου ή με το σχολείο σου, που μπορείς να μιλάς και να επικοινωνείς στους περισσότερους χώρους της καθώς η σιωπή επιβάλλεται μόνο στο αναγνωστήριο. Ένα παιδί που την επισκέπτεται για πρώτη φορά, πριν καλά καλά μιλήσει και περπατήσει, με τους φροντιστές του, αργότερα με τους δασκάλους και τους καθηγητές του κι ύστερα μόνο του, πόσες πιθανότητες έχει να μην αγαπήσει τα βιβλία; Ένας έφηβος που νιώθει ευπρόσδεκτος ακόμη κι αν δε θέλει να διαβάσει, αλλά μπορεί να ακούσει ένα βιβλίο, να παίξει ένα παιχνίδι ή απλά να επικοινωνήσει με τους συνομηλίκους του, πόσο λιγότερο εγκλωβισμένος θα νιώθει στα αδιέξοδα της ηλικίας του; Και τι υπέροχο αντίδοτο στη μοναξιά για έναν απόμαχο της ζωής να έχει έναν χώρο ανοιχτό και προσβάσιμο όπου μπορεί να περνά τον χρόνο του διαβάζοντας, να επικοινωνεί και να μοιράζεται!
Κι η ευελιξία και η ανοιχτότητα δε σταματούν εκεί. Αποτυπώνονται κάλλιστα στην επιλογή των σύγχρονων, λειτουργικών, ανακλινόμενων επίπλων που μπορούν να μεταμορφώσουν τον χώρο σε δύο λεπτά. Τραπέζια και καρέκλες που μπορύν να σχηματίσουν δυάδες ή μεγαλύτερες ομάδες, κύκλο ή να αποθηκευτούν σε έναν ειδικό χώρο αφήνοντας στην αίθουσα κενή για άλλες δραστηριότητες.
Αρκετές φορές αυτές τις δύο ημέρες σκέφτηκα πως «όποιο κι αν είναι το πρόβλημα, η λύση είναι η Βιβλιοθήκη»… αρκεί η Βιβλιοθήκη να είναι μέρος μιας πολιτικής, εκπαιδευτικής και όχι μόνο, να είναι στελεχωμένη με τους κατάλληλους ανθρώπους, να είναι ανοιχτή και ευέλικτη, να είναι βιώσιμη.
