Στον Αυστριακό συγγραφέα Heinz Janisch και στον Καναδό εικονογράφο Sidney Smith απονεμήθηκαν τα φετινά βραβεία Hans Christian Andersen, η μεγαλύτερη διάκριση για δημιουργό παιδικών βιβλίων που δίνεται κάθε δύο χρόνια από την IBBY (International Board of Books for Youth), τη Διεθνή Οργάνωση Βιβλίων για νέους. Η ανακοίνωση των ονομάτων των νικητών έγινε από την πρόεδρο της κριτικής επιτροπής των βραβείων, Liz Page, στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Παιδικού Βιβλίου της Μπολόνια, που ξεκίνησε σήμερα στην ιταλική πόλη.
Ο Heinz Janisch υποστηρίζει ότι “τίποτα δεν είναι πολύ μικρό για τη λογοτεχνία“. Γεννήθηκε το 1960 στο Μπέργκενλάντ και σήμερα ζει στη Βιέννη. Σύμφωνα με την κριτική επιτροπή των HCAA, ο Janisch είναι ένας μάστορας της μικρής φόρμας που αφήνει χώρο στη φαντασία των αναγνωστών. Αν και πολλά από τα έργα του είναι χιουμοριστικά, μερικές φορές ακόμη και παράλογα, έχει ένα φιλοσοφικό στοιχείο στη γραφή του που συχνά κάνει τα βιβλία του βαθυστόχαστα. Τα απλά του κείμενα έχουν νόημα και η ρήση “το λιγότερο είναι περισσότερο” βρίσκει απόλυτη εφαρμογή στα έργα του. Η γραφή του είναι πολυεπίπεδη και οικουμενική και απευθύνεται σε παιδιά και νέους παντού στον κόσμο. Επιπλέον, η συμβολή του στη λογοτεχνία είναι τεράστια, όχι μόνο μέσω των έργων που έχει παράξει, αλλά και μέσω των εργαστηρίων λογοτεχνικής και δημιουργικής γραφής για παιδιά και ενήλικες, συμπεριλαμβανομένων των δημιουργικών εργαστηρίων για νέους καλλιτέχνες με αναπηρία, που έχει κάνει. Έχει γράψει δεκάδες εικονογραφημένα βιβλία, βιβλία για παιδιά, αλλά και βιβλία για ενήλικες, ενώ έχει τιμηθεί με δεκάδες βραβεία για το εργο του. Στα ελληνικά έχουν μεταφραστεί και κυκλοφορήσει τρία εικονογραφημένα βιβλία του: Τα καπέλα της κυρίας Στρουμπίνσκι (εκδ. Μεταίχμιο), Η πριγκίπισσα και η κολοκύθα (εκδ. Κάστωρ) και Ο μικρός Αγιος Βασίλης (εκδ. Μίνωας).
Σε συνέντευξή του με τον καθηγητή Deirdre Baker τον Απρίλιο του 2022, ο Sydney Smith είχε δηλώσει ότι “η ακρόαση… ταιριάζει περισσότερο στον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζω τις ιστορίες” όταν εικονογραφεί τα κείμενα άλλων αλλά και όταν εικονογραφεί τα δικά του. Η κριτική επιτροπή των HACC σημείωσε ότι το έργο του Smith είναι σαν μια οπτική αφήγηση ή μια σύντομη μουσική ανάμνηση, γεγονός που ταιριάζει γάντι με τη δήλωσή του ότι η ακρόαση είναι ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζει τις ιστορίες. Χρησιμοποιεί φαινομενικά απλές τεχνικές για να αφηγηθεί την ιστορία -στην πραγματικότητα αποτέλεσμα έντονης εξάσκησης. Οι σεμνοί αλλά αυθεντικοί χαρακτήρες που δημιουργεί γίνονται συμπαθείς στους αναγνώστες επειδή είναι ευγενικοί. Χρησιμοποιεί το χρώμα για να παρουσιάσει τη φύση, τις μυρωδιές αλλά και το δράμα σε κάθε βιβλίο. Το ρητό “το λιγότερο είναι περισσότερο” μπορεί και εδώ να βρει εφαρμογή, αφού σε κάθε έργο του αφαιρεί τα περιττά για να εκφράσει τα συναισθήματα. Ο Smith είναι ένας πραγματικά οικουμενικός καλλιτέχνης. Στα ελληνικά κυκλοφορεί το βιβλίο “Μιλώ σαν το ποτάμι” (κείμ. Jordan Scott, εκδ. Μικρή Σελήνη) και αναμένεται το φθινόπωρο το “Baba’s Garden”.
Το βραβείο IBBY – Asahi Reading Promotion Award απονεμήθηκε στο πρόγραμμα ATD (All Together in Dignity) Fourth World’s Street Libraries, το οποίο προτάθηκε από την IBBY Γαλλίας. Το ADT ιδρύθηκε το 1968 και έχει συμβάλει στη δημιουργία περισσότερων από 60 βιβλιοθηκών δρόμου. Στόχος των βιβλιοθηκών αυτών είναι να προσφέρουν ίσες ευκαιρίες συμμετοχής απλά με τη χρήση πολύχρωμων κουβερτών που λειτουργούν ως χώροι ανάγνωσης σε δημόσιους χώρους. Με τον τρόπο αυτό δημιουργούν ευκαιρίες στα παιδιά, ώστε να σπάσουν τον κύκλο της φτώχειας μέσω της καλλιέργειας, της επιθυμίας για μάθηση και της ανάπτυξης της δημιουργικότητας. Υπενθυμίζεται ότι το IBBY – Asahi Reading Promotion Award απονέμεται κάθε δύο χρόνια σε οργανισμό, project ή ίδρυμα που οι εργασίες του προωθούν τη φιλαναγνωσία σε παιδιά και νέους.
Το ΙBBY-iRead Outstanding Reading Promoter Award απονεμήθηκε στην Basarat Kazim από το Πακιστάν (προτάθηκε από την IBBY Πακιστάν) και την Irene Vasco από την Κολομβία (προτάθηκε από την IBBY Καναδά).
Σημειώνεται πως οι υποψηφιότητες για το Βραβείο Hans Christian Andersen, που συχνά αναφέρεται και ως “Μικρό Νόμπελ”, προτείνονται από τα Εθνικά Τμήματα του Διεθνούς Συμβουλίου Βιβλίων για Νέους (IBBY). Οι νικητές επιλέγονται από μια διεθνή κριτική επιτροπή ειδικών στην παιδική λογοτεχνία αναγνωρίζοντας το δια βίου επίτευγμα των δημιουργών, συγγραφέων και εικονογράφων, τα έργα των οποίων έχουν σημαντική και διαρκή συμβολή στην παιδική λογοτεχνία. Με το βραβείο Hans Christian Andersen, που θεσμοθετήθηκε το 1956, έχουν τιμηθεί στο παρελθόν συγγραφείς όπως οι Έριχ Κέστνερ (Γερμανία), Cao Wenxuan (Κίνα), Αστριντ Λίντγκρεν (Σουηδία), Τζιάννι Ρόνταρι (Ιταλία) και εικονογράφοι όπως οι Μόρις Σέντακ (ΗΠΑ), Αλμπερτίν (Ελβετία) και ο Σερ Κουέντιν Μπλέικ (Ηνωμένο Βασίλειο).
Τα βραβεία θα δοθούν στους φετινούς νικητές κατά τη διάρκεια του 39ου Συνεδρίου του IBBY που θα φιλοξενηθεί στην πόλη της Τεργέστης της Ιταλία, από τις 30 Αυγούστου έως την 1η Σεπτεμβρίου 2024.
