Όταν ξεκινάω τα εργαστήρια comics στην Athens Comics Library κάνω κάποιες αναγνωριστικές ερωτήσεις για να σπάσουμε τον πάγο, να μπούμε στο κλίμα. Μία από αυτές είναι: «Ανάμεσα στον Batman και τον Superman, ποιον θα διαλέγατε;». Εσείς; Ποιον θα διαλέγατε; Ε, ναι, η απάντηση είναι προφανής. Γιατί όπως απαντούν τα παιδιά, «καλός ο Superman, αλλά ο Batman είναι ο Batman».
Γράφει η Βασιλεία Βαξεβάνη
Και είναι αυτό το σαφές αλλά και απροσδιόριστό που κάνει αυτόν τον ήρωα αυτό που είναι. Βαθιά μέσα μας όλοι ξέρουμε τι είναι αυτό που τον κάνει αγαπητό: είναι άνθρωπος. Ναι, ζάμπλουτος και οριακά τέλειος. Αλλά παραμένει άνθρωπος. Αν ο Clark Kent του Superman στην ανθρώπινη μορφή του είναι ένας μύωπας, αφελής και ντροπαλός άνδρας, ο Bruce Wayne είναι εύστροφος και αποφασιστικός, ανιδιοτελής και θαρραλέος, κούκλος και μυστηριώδης. Και αν ο Superman και οι άλλοι υπερήρωες έχουν θεϊκές δυνάμεις, ο Batman είναι απλώς ένας άνθρωπος. Είναι θνητός και οδηγούμενος από την τραγωδία του παρελθόντος του αποφασίζει να γίνει σύμβολο δικαιοσύνης. Το alter ego του, ο Bruce Wayne, με τα ανθρώπινα ελαττώματα και τα τρωτά του σημεία, έχει απήχηση στους αναγνώστες όλων των ηλικιών.
Γιατί όμως, θα με ρωτήσετε – και δικαίως – είναι ο Batman για παιδιά; Η ιστορία του είναι θλιβερή και τραγική, αλλά το ίδιο – ίσως και πιο τραυματική – είναι η ιστορία στο Lion King. Ναι, είναι περίπλοκος και σκοτεινός ήρωας, μιας και φτιάχτηκε για αυτόν ακριβώς τον σκοπό, να είναι το αντίβαρο του καλού και ηθικού προσκόπου που είναι Superman. Και ναι, πολλές από τις ιστορίες του είναι βαριές, με θέματα εκδίκησης και ηθικά… συζητήσιμες πρακτικές.
Όμως μέσα σε όλα αυτά διδάσκει πολύτιμα μαθήματα για την επιμονή, την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της αποφασιστικότητας. Αν και συχνά ζοφερές, οι ιστορίες του τονίζουν επίσης τη σημασία της ηθικής, της συμπόνιας και της υπεράσπισης του σωστού. Ή τελος πάντων δίνουν την ευκαιρία για να ανοίξουν συζητήσεις για πολλά τέτοια θέματα.
Δεν είπα να πιάσετε το Φονικό Αστείο (εκδ. Anubis) και να το διαβάσετε με το 5χρονο παιδί σας. Ούτε να κάτσετε χαλαρά με ένα παιδί και να διαβάσετε μαζί το αριστουργηματικό Batman: Year One. Τώρα αν ξεθάψετε κάπου ιστορίες από το 40’, την χρυσή εποχή δηλαδή του ήρωα, θα βρείτε πιο «παιδιάστικές» ιστορίες. Αλλά με τα έφηβα παιδιά σας, τολμήστε τα όλα. Διαβάστε μαζί και συζητήστε όσα θέματα προκύπτουν από τα ηθικά διλλήματα του Batman και του Bruce Wayne. Και κουλ θα είστε, αλλά και θα βγουν πολλά σε αυτή την κουβέντα που δε θα έβγαιναν με άλλο τρόπο.
Για παράδειγμα, εγώ βρίσκομαι μόνιμα πια σε μια σύγκρουση ανάμεσα στο κορίτσι που λάτρεψε τις κλασικές, υπέροχες ιστορίες του Batman και της «ώριμης», ενήλικης γυναίκας. Από τη μία θεωρώ γελοίο όλο αυτό το τσίρκο με τη στολή και τα gadget και θυμώνω με τον Bruce Wayne που δεν πάει να λύσει τα θεματάκια του και να αφιερώσει όλη του την περιουσία και την δύναμη στο να σώσει το Gotham μέσα από την παιδεία και την τέχνη. Αλλά τι να τον κάνω από την άλλη που είναι τόσο κουλ εκεί στις ταράτσες με την μπέρτα να ανεμίζει; Που τολμά όσα οι άλλοι δεν τολμούν; Που του κόβει λίγο παραπάνω, βρε παιδάκι μου! Και πάντα με καταφέρνει να κάνω αυτό το άλμα, να ξεπεράσω τη δυσπιστία μου και τις εκλογικεύσεις μου και να απολαύσω το φαινόμενο που λέγεται Batman.
Φέτος, ο Batman γίνεται 85 χρόνων. Μια μέρα του Μαϊου του 1939, ο ήρωας των Bob Kane και Bill Finger έκανε την εμφάνισή του και αλλάζει τα πάντα στον κόσμο των comics και της ποπ κουλτούρας. Να τον χαιρόμαστε.
Υ.Γ: Επειδή θα με ρωτήσετε, αν είναι να διαβάσετε μόνο μία ιστορία του Batman, να είναι το Batman: Year One των Miller και Mazzucchelli. Και αμέσως μετά το Batman: Ο Σκοτεινός Ιππότης Επιστρέφει του Miller (εκδ. Anubis). Και ελάτε να τα πούμε στο Comicdom Con Athens 2024 17-18-19 Μαϊου στην Τεχνόπολη.
