“5” θα πει τα πέντε πιο αγαπημένα βιβλία ενός εικονογράφου. Κάθε μήνα ένας Έλληνας ή μία Ελληνίδα δημιουργός επιλέγει και παρουσιάζει πέντε εικονογραφημένα βιβλία – ελληνικά ή ξένα, καινούρια ή παλιότερα, για παιδιά ή ενήλικες. Μέσα από αυτές τις επιλογές και τα μικρά κείμενα που συνοδεύουν τα βιβλία – ένα είδος λεζάντας – παίρνουμε μια μικρή γεύση από τις αναγνωστικές προτιμήσεις των καλλιτεχνών, τα βιβλία των οποίων έχουμε στα σπίτια μας και ξεφυλλίζουμε σχεδόν καθημερινά με ή χωρίς τα παιδιά μας. Μας δίνουν με αυτόν τον τρόπο μια ιδέα από τις επιρροές τους, τους καλλιτέχνες που θαυμάζουν και τα έργα που αγαπούν να έχουν στη βιβλιοθήκη τους. Παράλληλα, μέσα από τις επιλογές αυτές γνωρίζουμε βιβλία και δημιουργούς που ίσως να μην είχαμε συναντήσει ως τώρα. Ένα ταχύρυθμο μάθημα εικαστικών, μια εισαγωγή στον υπέροχο κόσμο της εικονογράφησης, που μόνο οι ίδιοι οι εικονογράφοι μπορούν να προσφέρουν.
Επιμέλεια στήλης: Ζωή Κοσκινίδου
Αν παρακιολουθείς πιστά τον χώρο του βιβλίου, την ξέρεις ως kokkisi doodler. Εμείς στην Κόκκινη Αλεπόύ έτσι την μάθαμε, μέσα από τη συμμετοχή της σε έναν από τους πρώτους διαγωνισμούς για τη δημιουργία της αφίσας της καμπάνιας μας “Διαβάζω Δυνατά”. Η Γιώτα Κοκκόση – σπούδασε Graphic Design στη Σχολή Βακαλό και έκανε σεμινάριο εικονογράφησης παιδικού βιβλίου στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου. Ξεκίνησε να ασχολείται με την εικονογράφηση βιβλίων για παιδιά το 2016 όταν συνεγάστηκε με τη συγγραφέα Παναγιώτα Πλυσή στο βιβλίο της Τι κρατάει η μαμά; (εκδ. Ψυχογιός). Εκτοτε έχει συνεργαστεί μετεαξύ άλλων με εκδότες όπως οι Fagottobooks, Ελληνοεκδοτική, Ηλίβατον, Καλέντης, Καστανιώτη, Κέδρος, Μεταίχμιο, Οξύ, Παπαδόπουλος, Πατάκη, Χαραμάδα κ.ά. Εκτός από τις εικονογραφήσεις για βιβλία, η Γιώτα Κοκκόση έχει συμμετάσχει σε διάφορες ομαδικές εκθέσεις όπως αυτή το 2006 της Διεθνούς Αμνηστίας στο Μουσείο Μπενάκη, το 2022 στο «Beam of light» στο πλαίσιο του Illustradays στο Σεράφειο, αλλά και το 2023 στην έκθεση «Need a hero?» που φιλοξενήθηκε στη Διεθνή Έκθεση της Μπολόνια και πιο πρόσφατα στις “Κοπελούδες” στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης. Εδώ, επιλέγει για εμάς τα πέντε πιο αγαπημένα της εικονογραφημένα βιβλία και μας εξηγεί τους λόγους για τους οποίους τα ξεχώρισε.
Open House for Butterflies – Ruth Krauss & Maurice Sendak, Harper Collins Publishers, 1960, επανέκδοση 2001
Η Ruth Krauss (κατα)γράφει υπέροχες, πανέξυπνες, αστείες και βαθιά φιλοσοφικές ατάκες παιδιών που μας εξηγούν τον κόσμο. Ο Maurice Sendak φτιάχνει τα πιο ζωντανά πιτσιρίκια. Σχεδιάζει μικρά ασπρόμαυρα σκίτσα, γεμάτα με μπόμπιρες σε συνεχή κίνηση και αξιολάτρευτες φάτσες. Το βιβλίο πρωτοκυκλοφόρησε το 1960, αλλά επανεκδόθηκε πριν λίγα χρόνια, κι έτσι έπεσε και στα χέρια μου.
Michael Rosen’s Sad Book – Michael Rosen & Quentin Blake, Walker Books, 2004 Αυτό είναι ένα κάπως δύσκολο, αλλά σπουδαίο βιβλίο. Είναι μια ειλικρινής περιγραφή των συναισθημάτων και των σκέψεων του συγγραφέα ενόσω βιώνει βαθιά λύπη. Όσα άτομα έχουν βιώσει πένθος μπορούν να ταυτιστούν. Την εικονογράφηση έχει αναλάβει ο κορυφαίος κατ’ εμέ Quentin Blake και κάνει φανταστική δουλειά ακόμα και σε αυτή την περίπτωση, του βιβλίου της Λύπης. Η δουλειά του Blake έχει πάντα ρυθμό και οι εικόνες του είναι σαν να πάλλονται. Δεν υπάρχει καμιά διάθεση για ωραιοποίηση ή στυλιζάρισμα και αυτή η ανεπιτήδευτη εικονογράφηση πιάνει αμέσως τη στιγμή και το συναίσθημα. Και ακόμα και στα πιο σκοτεινά σημεία δεν γίνεται ζοφερή, γιατί, μου φαίνεται ότι πάντα, κάπως, αναπνέει.
Here – Richard McGuire, Pantheon, 2014
Τρελαίνομαι για αυτό το βιβλίο. Δεν πρόκειται για παιδικό βιβλίο. Το τοποθετούν στην κατηγορία graphic novel, αλλά όπως αναφέρει ο McGuire στο σάιτ του είναι: “an artist book disguised as a graphic novel” και λέω να συμφωνήσω μαζί του. Είναι ένα έπος, με ελάχιστες λέξεις, αλλά με πολλές χρονολογίες, καθώς μας παρουσιάζει μια γωνιά ενός δωματίου και το τι λαμβάνει χώρα εκεί από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι και το μέλλον. Όλα αυτά δεν εμφανίζονται σε γραμμικό χρόνο αλλά μπερδεύονται και συνυπάρχουν. Παρά τη φαινομενική απουσία ιστορίας με αρχή, μέση και τέλος, κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον και χρησιμοποιεί έναν πολύ διακριτικό (και αισθητικά άψογο) τρόπο, μέσα από νύξεις και συσχετισμούς, για να μας αποκαλύψει τις κρυμμένες ζωές και ιστορίες.
A World of Your Own – Laura Carlin, Phaidon Press, 2014
Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα εγχειρίδιο για το πώς να βάλεις μια δόση μαγείας στα πράγματα. Με τη διάθεση να παρακινήσει τα παιδιά (;) να χρησιμοποιήσουν τη φαντασία τους και να σχεδιάσουν τον δικό τους κόσμο, η Laura Carlin φτιάχνει κόσμους γεμάτους ελευθερία. Με διαφορετικές οπτικές, σουρεαλισμό και παιχνίδι, δημιουργεί ευφάνταστα κολάζ, ζωγραφιές και κατασκευές. Για να καταλάβετε, ένα από τα σημαντικά μαθήματα που διδάσκονται στο σχολείο του δικού της κόσμου είναι η πτήση με καρέκλα που τη σηκώνουν μπαλόνια.
17 ιστορίες που ξεχωρίζουν – Συλλογικό & Σοφία Φόρτωμα, Εκδόσεις Γνώση, 1987
Αυτό είναι ένα βιβλίο με ιστορίες γραμμένες από 17 Έλληνες και Ελληνίδες συγγραφείς. Όταν ήμουν μικρή το διάβαζα ξανά και ξανά. Πέρα από τις ιστορίες, μου άρεσαν -και μου αρέσουν πολύ ακόμα δηλαδή- οι εικόνες της Σοφίας Φόρτωμα. Υποθέτω ότι έχει χρησιμοποιήσει μικτή τεχνική με τυπώματα και κολάζ, σε αυτή τη δουλειά. Εξαιρετικές, ασπρόμαυρες συνθέσεις που διέπονται από μια ωραία αφαίρεση, χωρίς πολλές λεπτομέρειες, με πολύ ενδιαφέρον παιχνίδι μεταξύ κενών και πλήρων. Το αποτέλεσμα είναι και τρυφερό και λίγο μυστηριώδες. Είναι μια δουλειά που θαυμάζω.
