Συγγραφέας: Κούλα Πανάγου
Εικονογράφηση: Μαρία Νίκλα
Εκδόσεις: Παπαδόπουλος
Χρονιά έκδοσης: 2025
Ηλικίες: 7+, 9+
Ολοι μας έχουμε αναμνήσεις γύρω από ένα τραπέζι, από βρέφη ακόμα. Πάνω από την προετοιμασία ενός «μπελαλίδικου» φαγητού ή γλυκού που «θέλει χέρια» (ντολμαδάκια, γεμιστά, μαγειρίτσα κ.ά.). Πόσα τραγούδια, ιστορίες για προξενιά και παιδικές σκανταλιές δεν έχουν ακουστεί ανάμεσα σε γέλια κατά τη διαδικασία του μαγειρέματος. «Αυτό που μας φέρνει κοντά» είναι ένα ταξίδι στις γεύσεις, τις μνήμες και τις καρδιές ανθρώπων που άφησαν πίσω τους την πατρίδα τους και βρήκαν μια νέα ζωή στην Ελλάδα, που συναντήθηκαν με άλλες καρδιές και έγιναν μέλη μιας κοινότητας.
Η αρχική ιδέα της Κούλας Πανάγου και της Καλλιόπης Καρούση για το βιβλίο αυτό βασίστηκε σε ένα πρόγραμμα του Δικτύου Για τα Δικαιώματα του Παιδιού, μέσα από το οποίο ήθελαν να γνωρίσουνε την πόλη στην οποία ζούν. Οι ίδιες λένε ότι τις συνέδεαν τα παιδιά που γνωρίζαν ως μητέρες, εργαζόμενες και εθελόντριες στο Εργαστήρι Πολιτισμού του Δικτύου. Ήθελαν όμως να γνωριστούν και ως γυναίκες, να μάθει η καθεμιά την πλούσια ιστορία της άλλης, να μοιραστούν τα βιώματά τους. Μαγείρισσες από διαφορετικές χώρες συναντιούνται στο Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού τις Κυριακές (άλλη μία ομοιότητα, η Κυριακή είναι μέρα αφιερωμένη στην οικογένεια, είναι ιερή σε όλους τους πολιτισμούς) ανταλλάσσουν συνταγές, ξετυλίγουν καθεμία ιστορίες από τα παιδικά τους χρόνια, από τις πατρίδες τους, από γιορτές, οικογενειακά τραπέζια, αλλά και από την εμπειρία του ξεριζωμού και της προσαρμογής στη νέα τους πατρίδα. Μολδαβία, Γεωργία, Συρία, Αίγυπτος, Ρουμανία, Αλβανία, Πολωνία, Λίβανος, είναι πατρίδες που «ζουν» στην Ελλάδα και ξεχωρίζουν από τα διαφορετικά αρώματα και τις μαγειρικές. Κάποιες συνταγές έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα. Όπως η νόστιμη πατατοσαλάτα, που έγινε «κάρτα παραμονής» για την μαγείρισσα στη χώρα μας. «Συγκρίναμε τις συνταγές, ανακαλύπτοντας ομοιότητες και διαφορές. Οι ομοιότητες ήταν πάντα περισσότερες!» γράφουν στον πρόλογο η Κούλα Πανάγου και η Καλλιόπη Καρούση. Εκεί, στις ομοιότητες συναντιούνται όλοι αυτοί οι πολιτισμοί στο βιβλίο, που είναι γεμάτο ιστορίες ζωής, συναισθήματα, τόπους και παραδόσεις χαρίζοντάς του ένα ιδιαίτερο πολύχρωμο, πολυπολιτισμικό ύφος.
Το αναγνωστικό κοινό στο οποίο απευθύνεται το βιβλίο δηλώνεται εξαρχής και είναι τα παιδιά. «Απευθύνεται σε παιδιά» λέει η Κούλα και η Καλλιόπη, «επειδή θέλουμε να μάθουν την προέλευση κάθε πιάτου, τις μοναδικές ιστορίες που κουβαλάει». Την πηγή των υλικών, όπως λένε. Και έχουν απόλυτο δίκιο. Διότι η πηγή των υλικών είναι όπως οι ρίζες μας, το γενεαλογικό μας δέντρο, η ιστορία της οικογένειάς μας και τα παιδιά πρέπει να ξέρουν για να δημιουργήσουν κι αυτά αναμνήσεις και να μεταφέρουν στην επόμενη γενιά. «Τα υλικά γεννούσαν μνήμες».
Η εικονογράφος αποτυπώνοντας με ρεαλιστικό τρόπο τους κεντρικούς αφηγητές, τις γυναίκες που μαγειρεύουν και το περιβάλλον στις κουζίνες τους επιβεβαιώνει ότι δεν είναι παραμύθια αλλά ιστορίες πραγματικών ανθρώπων, όπως αληθινές είναι και οι «πηγές των υλικών». Και έτσι όπως η μία ιστορία/συνταγή δίνει τη σκυτάλη στην άλλη, δημιουργείται μια αληθινή αλυσίδα ανθρώπων, ιστοριών και πολιτισμών.
Το φαγητό –αυτό το κοινό, ανθρώπινο σημείο αναφοράς– χτίζει γέφυρες ανάμεσα σε πολιτισμούς, φέρνει κοντά ανθρώπους διαφορετικούς και μας θυμίζει πως η πολυμορφία είναι πλούτος.
Το βιβλίο προάγει την ενσυναίσθηση, τον διαπολιτισμικό σεβασμό, την επικοινωνία και τη σημασία της μοιρασμένης εμπειρίας συνεπώς μπορεί να αξιοποιηθεί παιδαγωγικά σε προγράμματα καλλιέργειας ανάγνωσης, ενίσχυσης της μητρικής γλώσσας, σε εργαστήρια δεξιοτήτων και αλλού. Μπορεί, βέβαια, απλώς, να βρει μία θέση δίπλα στην κουζίνα σαν ένα βιβλίο μαγειρικής. Είναι μία πρόσκληση σε έναν κόσμο γεμάτο αρώματα, μπαχαρικά, ιστορίες και κοινή ανθρωπιά και μας θυμίζει πως αυτό που μας φέρνει κοντά δεν είναι, τελικά, μόνο το φαγητό, αλλά η ίδια η επιθυμία για επικοινωνία δεν είναι μόνο απόλαυση ούτε καλύπτει απλώς μία βασική βιολογική ανάγκη. Είναι και μοίρασμα, σύνδεση, δικαίωμα και κουλτούρα. Δεν το λέω εγώ, οι συγγραφείς το λένε και συμφωνώ απόλυτα μαζί τους.
