Τα παιδικά βιβλία ήταν πάντα η αδυναμία μας
Η Μικρή Σελήνη μπορεί να είναι ένας καινούργος εκδοτικός οίκος, έχει όμως πίσω του δεκαετίες ιστορίας και εμπειρίας. Πώς γίνεται αυτό; Η Μικρή Σελήνη είναι το νέο παιδί των γνωστών ειδικών εκδόσεων Ψύχαλου που δημιουργήθηκε από τα αδέρφια Μαριάννα και Φίλιππο Ψύχαλο. Η “Ρόζα το Τερατάκι” είναι το πρώτο βιβλίο που βγαίνει κάτω από την ομπρέλα της Μικρής Σελήνης και λίγο πριν τη δούμε να ποζάρει στις προθήκες των βιβλιοπωλείων* αποφασίσαμε να κάνουμε μια συζήτηση με τη μία από τους δημιουργούς του εκδοτικού για τη γέννηση του νέου εκδοτικού, τη Ρόζα αλλά και την εικόνα μου έχει εκείνη για τον χώρο του παιδικού βιβλίου στην Ελλάδα.
Η Ρόζα το Τερατάκι σηματοδοτεί τη «γέννηση» της Μικρής Σελήνης. Θα μας πείτε δυο λόγια για τη δημιουργία του νέου αυτού εκδοτικού οίκου;
Η Μικρή Σελήνη είναι μεν ένας καινούργιος εκδοτικός οίκος, αλλά η ιστορία η δική μου και του αδερφού μου Φίλιππου στον εκδοτικό χώρο μετρά ήδη πολλά χρόνια. Ουσιαστικά είμαστε η τρίτη γενιά της οικογένειας που ασχολείται με τα βιβλία. Ο βασικός εκδοτικός οίκος, που φέρει και το όνομά μας Εκδόσεις Ψύχαλου, είναι εξειδικευμένος στις γεωπονικές εκδόσεις και έχει πολύ καλή φήμη στον χώρο του. Πριν περίπου 5 χρόνια, με αφορμή την ένταξη στην ομάδα μας του Δημήτρη Ζαχαρόπουλου, ενός πολύ καλού γνώστη του χώρου της επιστημονικής φαντασίας και των κόμικ, κάναμε το πρώτο τολμηρό βήμα και δημιουργήσαμε το πρώτο μας imprint, τη Σελήνη που εκδίδει βιβλία με αυτή τη θεματολογία. Ωστόσο, τα παιδικά βιβλία ήταν πάντα η αδυναμία μας. Το σκεφτόμασταν ήδη εδώ και πολλά χρόνια ότι θέλουμε να ασχοληθούμε με αυτό τον χώρο, αλλά περιμέναμε την κατάλληλη στιγμή για να το υλοποιήσουμε. Τώρα νιώθουμε αρκετά σίγουροι για να κάνουμε αυτό το βήμα και με αυτή την καλή ενέργεια μέσα μας ξεκινάμε το ταξίδι της Μικρής Σελήνης.
Τι είναι αυτό που σας ώθησε στη δημιουργία του;
Αυτό που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία της είναι ότι γίναμε γονείς. Τα παιδιά μας είναι η έμπνευσή μας. Ουσιαστικά, ο εκδοτικός οίκος ξεκινά πρώτα μέσα από τα σπίτια μας και μετά γίνεται δουλειά. Αγαπάμε πολύ το διάβασμα παρέα με τα παιδιά και ψάχνουμε συνέχεια βιβλία που θα μας διασκεδάσουν, θα μας μάθουν νέες πληροφορίες, θα μας ταξιδέψουν σε φανταστικά μέρη και θα μας δώσουν ιδέες για παιχνίδια και δραστηριότητες. Το «μας» που χρησιμοποιώ είναι κυριολεκτικό. Η απόλαυση αυτή της διαδραστικότητας είναι η ουσία για μας. Έτσι λοιπόν, τα βιβλία που αναζητούμε για τα παιδιά μας θέλαμε να τα παρουσιάσουμε και στην ελληνική αγορά. Επιπλέον, η εμπορική μας εμπειρία με το κατάστημα Living Green που είναι το δεύτερο «επιχειρηματικό» μας παιδί μάς έχει κάνει πολύ σοφότερους για το τι αγγίζει τα παιδιά και με ποια κριτήρια επιλέγουν τι θέλουν. Στο Living Green, με τη βοήθεια της Χαριτίνης Κωνσταντινίδη, έχουμε φτιάξει μια πολύ καλά ενημερωμένη παιδική βιβλιοθήκη με επιλεγμένους τίτλους βιβλίων και έτσι έχουμε κερδίσει την εμπιστοσύνη μικρών και μεγάλων. Αυτή η δεκαετής εμπειρία στην πώληση παιδικών βιβλίων ήταν καθοριστική για το κομμάτι της σιγουριάς και της εμπιστοσύνης στις δυνατότητές μας.
Τι διαφορετικό θέλει να προσφέρει στο παιδικό βιβλίο η Μικρή Σελήνη;
Η Μικρή Σελήνη δεν δημιουργήθηκε για να αποδείξει κάτι στον εκδοτικό χώρο. Γεννήθηκε από αγάπη και μόνο. Ελπίζουμε ότι οι επιλογές που θα κάνουμε και που έχουμε ήδη κάνει να αρέσουν στο κοινό όσο αρέσουν σε εμάς και τα παιδιά μας. Θεωρούμε ότι υπάρχουν καλοί εκδοτικοί οίκοι που παράγουν παιδικά βιβλία στην Ελλάδα, αλλά ο χώρος του παιδικού βιβλίου είναι τόσο μεγάλος όσο και η φαντασία των παιδιών. Επομένως, το μόνο μας άγχος είναι να καταφέρουμε να εκδώσουμε όλα αυτά που έχουμε στο μυαλό μας (και αν είσαι Κριός, ξέρεις ότι η σκέψη σου δεν έχει φρένο!). Παρακολουθούμε την παγκόσμια αγορά, γοητευόμαστε από τους μικρούς και ανεξάρτητους εκδότες και θέλουμε να δώσουμε βήμα και στους νέους Έλληνες δημιουργούς που αισθάνονται ότι έχουν κάτι φρέσκο να πουν. Θεωρούμε ότι οι επιλογές μας θα μπορέσουν να αφήσουν το δικό μας, ιδιαίτερο, αποτύπωμα στον χώρο.
Πώς βλέπετε εσείς, σαν εκδότρια, τον χώρο του παιδικού βιβλίου αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα; Τι σας ευχαριστεί, τι σας δυσαρεστεί και τι θα θέλατε να αλλάξετε (αν υπάρχει κάτι);
Όταν έχεις εκδώσει μόλις έναν τίτλο δεν θεωρώ ότι μπορείς να εκφράσεις άποψη σαν ειδικός στον χώρο. Επομένως, θα μιλήσω περισσότερο σαν αναγνώστρια και λιγότερο σαν εκδότρια. Θεωρώ ότι το παιδικό βιβλίο στην Ελλάδα ακολουθεί ακριβώς το ίδιο μοτίβο που ακολουθεί και η ελληνική κοινωνία, είναι δηλαδή αρκετά συντηρητικό στη θεματολογία του και αρκετά εσωστρεφές. Είναι λίγοι οι εκδοτικοί οίκοι στην Ελλάδα που τολμούν. Βέβαια αντιλαμβάνομαι ότι το εμπορικό κομμάτι μπορεί να καθορίσει σχεδόν εξολοκλήρου τις επιλογές ενός εκδότη, αλλά αν δεν είναι τώρα η εποχή για ένα διαφορετικό όραμα, για την ομορφιά της αλήθειας, της αυθεντικότητας και της ποιότητας, πότε θα είναι; Εμείς παίρνουμε το ρίσκο να προτείνουμε αυτά που μιλάνε στην καρδιά μας και αν δεν μας ενθουσιάζει κάτι, δεν το επιλέγουμε, ακόμα και αν πιθανολογούμε ότι θα είχε εμπορική απήχηση. Επομένως, ενθουσιάζομαι από τα βιβλία που συνδυάζουν αισθητική και καλό κείμενο και εκνευρίζομαι πολύ από τα παιδικά βιβλία που φτιάχνονται με γνώμονα τις επιθυμίες και τα γούστα των γονέων και παραμερίζουν τις ανάγκες και τα θέλω των παιδιών. Γενικά είμαι αντίθετη με αυτό το κλίμα διδακτισμού που επικρατεί στα παιδικά βιβλία και επίσης αρνούμαι να παραδοθώ στα βιβλία με τέλεια εικόνα και κενό περιεχόμενο. Μπορεί να ζούμε στην εποχή της εικόνας, μπορεί η αισθητική να καθορίζει πολύ τη ζωή μου και τις επιλογές μου, όμως τα βιβλία είναι ο μόνος τόπος που μπορεί κάποιος να ξεφύγει από αυτή την μονοεπίπεδη αντίληψη της ζωής και πρέπει να τα προστατέψουμε.
Τι είδους βιβλία σας συγκινούν σαν αναγνώστρια και θέλετε να τα δείτε να βγαίνουν κάτω από την ομπρέλα της Μικρής Σελήνης;
Ομολογώ ότι έχω αδυναμία σε ορισμένες εκδόσεις με κλασικές ιστορίες που εικονογραφούνται από μεγάλους καλλιτέχνες, όπως για παράδειγμα η έκδοση της Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων με εικονογράφηση από την Yayoi Kusama. Μου αρέσουν πολύ τα παλιά παιδικά βιβλία, ιδιαίτερα της δεκαετίας του ’60 – ’70, που συνδυάζουν ωραίες ιστορίες με εμπνευσμένες εικονογραφήσεις. Θεωρώ ότι εκείνη η εποχή ήταν πολύ τολμηρή και τα βιβλία που παράγονται φαντάζουν «προχωρημένα» ακόμα και στις μέρες μας. Επίσης, αγαπώ τους Ιάπωνες εικονογράφους και ορισμένες γυναίκες συγγραφείς. Άλλωστε, μεγάλωσα με την Άλκη Ζέη και τη Ζωρζ Σαρρή και πορεύτηκα αργότερα με τη Λιλή Ζωγράφου και τη Μαργαρίτα Καραπάνου.
Η Ρόζα είναι το πρώτο βιβλίο που βγαίνει από την Μικρή Σελήνη. Θέλετε να μας πείτε μερικά πράγματα για το βιβλίο της Olga de Dios;
Επιλέξαμε να είναι η Ρόζα το πρώτο μας βιβλίο γιατί απλά την ερωτευτήκαμε με την πρώτη ματιά! Θέλαμε το πρώτο μας βιβλίο να κουβαλά επάνω του ένα μέρος της καρδιάς μας. Πρόκειται για ένα βιβλίο που γράφτηκε και εικονογραφήθηκε από μια νέα ταλαντούχα Ισπανίδα εικονογράφο, την Olga de Dios, η οποία και σαν προσωπικότητα ταιριάζει πολύ σε μας. Είναι μια γυναίκα που έχει τιμηθεί για την προσπάθειά της να διαδώσει την αξία της ισότητας μέσα από την δουλειά της και η Ρόζα ήταν το πρώτο βιβλίο με το οποίο καθιερώθηκε στον χώρο. Ουσιαστικά, πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία που μέσα από την εικονογράφηση και το κείμενο καταφέρνει να σπάσει πολλά στερεότυπα. Η Ρόζα είναι ένα γλυκό ροζ τέρας, που του αρέσει να γελάει, να παίζει και να απολαμβάνει τη ζωή και τολμά να αναζητήσει νέους τόπους αφήνοντας πίσω το μονότονο χωριό στο οποίο γεννήθηκε, όπου όλοι είναι ίδιοι και όλα είναι μονόχρωμα. Μια ιστορία που είναι ταυτόχρονα τρυφερή, αστεία, πικρή και γλυκιά και μια εικονογράφηση που ξεφεύγει από τα τετριμμένα.
