Συγγραφείς: Elena Favilli & Francesca Cavallo
Εικονογράφηση: 60 διαφορετικές εικονογράφοι
Εκδόσεις: Particular Books
Χρονιά έκδοσης: 2016
Ηλικίες: 4 – 8+
Ενα διαφορετικό παραμύθι από αυτά που ίσως δεν είχαμε συνηθίσει ως τώρα έκανε την εμφάνισή του πριν από σχεδόν έναν χρόνο. Στις σελίδες του δεν θα βρείτε ούτε πριγκίπισσες, ούτε μάγισσες, ούτε νεράιδες, αλλά 100 ξεχωριστές, αληθινές γυναίκες που με τον τρόπο τους άλλαξαν τον κόσμο που ζούμε. Το Good night stories for rebel girls ταρακούνησε τα νερά του παγκόσμιου εκδοτικού κόσμου, μιας και ήταν το πρώτο βιβλίο που ξεπέρασε κάθε προηγούμενο των έως τώρα δεδομένων των crowdfunding platforms (διαδικτυακές πλατφόρμες όπου μπορεί κανείς να ενισχύσει οικονομικά συγκεκριμένα projects), συγκεντρώνοντας σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα σχεδόν ένα εκατομμύριο δολάρια από 25.000 υποστηρικτές σε όλον τον κόσμο. Πρόκεται για το πιο πολυσυζητημένο βιβλίο της χρονιάς και ένα από αυτά που προκάλεσαν ποικίλα συναισθήματα. Άλλοι το εκθειάζουν ως το απόλυτο βιβλίο για μικρές επαναστάτριες που σιχαίνονται το ροζ χρώμα και δεν θέλουν να γίνουν πριγκίπισσες όταν μεγαλώσουν κι άλλοι μιλούν για μια μαρκετινίστικη φούσκα που δημιούργησαν τα social media. Τελικά, τι είναι το Rebel Girls και αξίζει να το έχουμε στις βιβλιοθήκες μας, για να το διαβάσουν τα παιδιά;
Η απάντηση είναι “ναι“. Αν το δεις αντικειμενικά, το βιβλίο δεν έχει σε καμία περίπτωση κάτι κακό. Καταρχάς, αν και υπάρχει η λέξη “girl” στον τίτλο του, δεν απευθύνεται μόνο σε κορίτσια, μιας και πολύ εύκολα μπορεί να διαβαστεί κι από αγόρια. Διαβάζοντάς το, τα παιδιά θα γνωρίσουν γυναίκες που δεν είχαν ακούσει καν και θα μάθουν για τα κατορθώματά τους, τον τρόπο που αντιμετώπισαν το κοινωνικό τους περιβάλλον ή τους φόβους τους, βγαίνοντας νικήτριες. Το Good night stories for rebel girls είναι ένα λεύκωμα, ένα table book για μικρά παιδιά (και μεγάλα), που τους δίνει τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με τα έργα εξήντα διαφορετικών γυναικών εικονογράφων και να δουν διαφορετικές προσεγγίσεις σε ανθρώπινα πορτρέτα, όπως ακριβώς σαν να βρίσκονταν μέσα σε μία γκαλερί ή ένα μουσείο και να παρατηρούν προσεκτικά ένα ζωγραφικό έργο. Μόνο που εδώ μπορούν να το κάνουν από την άνεση του δωματίου τους.
Κειμενικά τώρα, το βιβλίο μπορεί και να χωλαίνει λίγο -για κάποιους- ως προς τα μεγέθη των ιστοριών. Η αλήθεια είναι πως λόγω του μικρού σχήματος του βιβλίου (25×18 εκατ.) και του μεγέθους της γραμματοσειράς που έχει χρησιμοποιηθεί, ώστε να είναι ευανάγνωστη από μικρά παιδιά, το κείμενο αυτομάτως έπρεπε να είναι μικρό σε έκταση, άρα συρρικνώθηκε και το πλήθος των πληροφοριών που οι συγγραφείς επέλεξαν να δώσουν. Επίσης, μην ξεχνάμε πως το βιβλίο απευθύνεται σε παιδιά 4 ως 8 ετών, δηλαδή ή παιδιά που ακόμα τους διαβάζουν οι γονείς τους ή παιδιά που τώρα μαθαίνουν να διαβάζουν μόνα τους, άρα και στις δύο περιπτώσεις ένα μεγάλο σε μέγεθος κείμενο θα τα κούραζε. Ναι, θα συμφωνήσω με αυτούς τους κάποιους πως κάποια κείμενα είναι ελλιπή, άλλα δεν βγάζουν κανένα απολύτως συναίσθημα, ενώ μερικές βιογραφίες είναι τόσο συμπυκνωμένα γραμμένες που δεν προλαβαίνεις παρά να πάρεις μια πάρα πολύ μικρή γεύση από αυτό που ήταν για παράδειγμα η Κάλας ή η Γκούνταλ ή η Κάλο. Ομως, σκεφτείτε το και διαφορετικά: το βιβλίο δίνει στα παιδιά την ευκαιρία να διαβάσουν για γυναίκες που δεν θα γνώριζαν υπό άλλες συνθήκες, όπως π.χ. την Eufrosina Cruz, Kate Sheppard και την Milo Castro Zaldarriaga. Δεν είναι εγκυκλοπαίδεια (το αναφέρει και στις πρώτες του σελίδες άλλωστε), δεν αναφέρει λέξη προς λέξη τα κατορθώματά τους και δεν πρόκειται για σχολικό βιβλίο, που σκοπό έχει μόνο τη μάθηση. Αυτό που πετυχαίνει, είναι να σε κάνει να θες να ψάξεις αυτές τις προσωπικότητες λίγο παραπάνω. Να ερευνήσεις, να μάθεις κι άλλα για τις ζωές τους, να διαβάσεις κι άλλα βιβλία.
Είναι ένα όμορφο βιβλίο, όμορφο σαν αντικείμενο, που αντί να φιλοξενεί στις σελίδες του παραμύθια, επιλέγει να παρουσιάσει εν είδει παραμυθιού τις ιστορίες γυναικών που κατάφεραν με πολύ κόπο να κάνουν τα όνειρά τους πραγματικότητα. Δεν ξέρω αν άλλο βιβλίο θα ανέφερε ποτέ δίπλα στην Coco Chanel ή την Jane Austen και την Μaya Angelou, την 20χρονη Αυστραλέζα Jessica Watson που αν και μικρή φοβόταν το νερό, κατέληξε στα 16 της να κάνει τον γύρο του κόσμου μου μόνη της με το ιστιοπλοϊκό της, την ράπερ Sonita Alizadeh από το Αφγανιστάν που αρνήθηκε να πουληθεί για να παντρευτεί, κάνοντας το όνειρό της να τραγουδάει πραγματικότητα ή την Αμερικάνα Ashley Fiolek που με τη motor cross της κερδίζει τον έναν αγώνα μετά τον άλλο, κερδίζοντας παράλληλα ένα στοίχημα που είχε βάλει με τον εαυτό της, να διαψεύσει όλους όσοι της έλεγαν ότι δεν υπάρχει περίπτωση να τα καταφέρει επειδή ειναι κωφή.
Ως προς την επιλογή των προσώπων που παρουσιάζονται στο βιβλίο, ναι, σαφώς πολλές έμειναν απ’ έξω (που είναι η J.K. Rowling;), αλλά για αυτόν τον λόγο οι συγγραφείς προχωρούν στην έκδοση και δεύτερου βιβλίου με ακόμα 100 γυναίκες. Κάποιες, δε, όπως η Margaret Thatcher και η Hillary Clinton ξεσήκωσαν κύματα αντιδράσεων, λέγοντας πως δεν μπορούμε να προβάλλουμε στα παιδιά τέτοια πρότυπα. Η απάντηση των δημιουργών του βιβλίου, ότι δεν μπορούν οι γυναίκες να αγιοποιούνται για να θεωρούνται σπουδαίες και να κερδίζουν μια θέση στο Πάνθεον, με καλύπτει απόλυτα.
Αν κάτι λοιπόν έχει να προσφέρει το Good night stories for Rebel Girls στα κορίτσια και τα αγόρια που θα το διαβάσουν είναι τη δυνατότητα να πιστέψουν στον εαυτό τους, στις δυνάμεις και στις ικανότητές τους. Να διαβάσουν μαζί με τους γονείς τους ή και μόνοι τους τις ιστορίες αυτών των γυναικών και να εμπνευστούν. Να καταλάβουν πως η ζωή μας είναι γεμάτη δυνατότητες και πως εμείς την χτίζουμε όπως θέλουμε, χωρίς να αφήνουμε τα κοινωνικά πρότυπα να μας καθορίσουν.
Φήμες λένε πως το βιβλίο σύντομα θα βγει και στα Ελληνικά και μακάρι γιατί είναι κρίμα να μην έχουν τη δυνανατότητα τα παιδιά στην Ελλάδα να το διαβάσουν, να το πιάσουν στα χέρια τους και να το ξεφυλλίσουν, όσο χαζεύουν αυτές τις υπέροχες εικονογραφήσεις. Εχω μια μικρή μόνο επιφύλαξη για τον τρόπο που θα επιλέξουν να παρουσιάσουν την ιστορία της Coy Mathis, του διεμφυλικού κοριτσιού από τις ΗΠΑ και τον τρόπο που το ελληνικο κοινό θα αντιδράσει. Ελπίζω να διαψευστώ.
Διαβάστε εδώ την πρώτη συνέντευξη των Elena Favilli και Francesca Cavallo στα Ελληνικά, στην Κόκκινη Αλεπού.
