Συγγραφέας – εικονογράφος: James Thurber
Μετάφραση: Δήμητρα Σίμου
Εισαγωγή: Neil Gaiman
Εικόνες: Daniel Egneus
Εκδόσεις: Kαλειδοσκόπιο
Χρονιά έκδοσης: 2018
Ηλικίες: 9+
Ένας Δούκας που «περνούσε τις νύκτες του μ’ άσκημα όνειρα και τις μέρες του με κακές σκέψεις», σατανικοί υπήκοοι του, όπως ο Ψιθυριστής, μια πριγκίπισσα μαγεμένη, ένα Πρίγκιπας ρακένδυτος που υποδύεεται τον τροβαδούρο, ένας ανέλπιστος αρωγός (ο Γκόλουξ) που εμφανίζεται κάθε φορά από το πουθενά και μια γυναίκα που όταν κλαίει από τα μάτια της ρέουν πολύτιμα πετράδια. Ο Τζέιμς Θέρμπερ ενορχηστρώνει μια μαγική ιστορία που μοιάζει με παραμύθι, αλλά δεν είναι ακριβώς· μοιάζει με παραβολή, αλλά ούτε και αυτό είναι. Τι είναι; «Ό,τι και αν είναι, είναι το μόνο που έγινε ποτέ» σημειώνει στην εισαγωγή του βιβλίου ο Νιλ Γκέιμαν, σύμφωνα με τον οποίο, τα Δεκατρία Ρολόγια «είναι ίσως το καλύτερο βιβλίο στον κόσμο». Έχει μάλιστα υποστηριχθεί πως πρόκειται για την αμερικάνικη απάντηση στον Μικρό Πρίγκιπα.
«Έτος Θέρμπερ» έχει ανακηρυχθεί το 2019 και λίγο πριν το υποδεχθούμε οι εκδόσεις Καλειδοσκόπιο εκδίδουν ένα κλασικό έργο του συγγραφέα, ενός φοβερού παιδιού των Αμερικάνικων Γραμμάτων με ιδιότυπο, υπόγειο και απολαυστικό χιούμορ. Μάλιστα, οι κριτικοί αναγκάστηκαν να εφεύρουν έναν νέο όρο για να χαρακτηρίσουν τον στυλ του: «Θερμπερισμός» που σημαίνει οξεία παρατηρητικότητα, φαντασία, μελωδικότητα, χιούμορ και «ακροβασία ανάμεσα στο πιθανό και το παράδοξο» όπως γράφει η μεταφράστρια Δήμητρα Σίμου στο σημείωμά της. Οι «μαγικές, θαυμαστές, ζουμερές λέξεις» του, γράφει ο Γκέιμαν, κερδίζουν μικρούς και μεγάλους. Όπως όταν γράφει «Το Τοντάλ δεν σκοτώνεται (…) γλισχρίζει!» ή περιγράφει τις απειλές του Δούκα, ο οποίος «ψιχουλιάζει τους τραγουδιστές στη σούπα του, σαν παξιμάδι».
Η ματιά του Θέρμπερ είναι ανατρεπτική και άκρως διασκεδαστική. «Κάνω λάθη, μα είμαι με το μέρος του καλού», είπε ο Γκόλουξ, «κατά τύχη κι από σύμπτωση. Είχα πολλές ελπίδες να γίνω κακός όταν ήμουν δυο χρονών, αλλά στα νιάτα μου συνάντησα μια πυγολαμπίδα να καίγεται στα δίχτυα μιας αράχνης. Κι έσωσα τη ζωή του θύματος».
«Μιλάς για την πυγολαμπίδα;»
«Για την αράχνη. Ο αστραφτερός εμπρηστής είχε βάλει φωτιά στα δίχτυα.»
Ο Τ.Σ. Έλιοτ έχει πει για τον συγγραφέα «…το χιούμορ του είναι ένας τρόπος για να πει κάτι σοβαρό». Εξάλλου, ο Τζέιμς Θέρμπερ διατέλεσε για χρόνια σκιτσογράφος σε ΜΜΕ, όπως το New Yorker. Η ποιητικότητα δεν λείπει από το έργο του, όπως όταν γράφει στα Δεκατρία Ρολόγια: «ο χρόνος είναι για τις πεταλούδες και τους αγγέλους. Οι πεταλούδες ζουνε πολύ λίγο, οι άγγελοι ζούνε πολύ πολύ.»
Είναι τα Δεκατρία Ρολόγια ένα ανάγνωσμα για παιδιά; Ναι. Γιατί τα παιδιά θα απολαύσουν ένα παραμύθι γεμάτο περιπέτεια, εικόνες, στο οποίο τελικά θα θριαμβεύσει το «καλό» και βέβαια θα γελάσουν πολύ! Θα επωφεληθούν επίσης από την πλούσια γλώσσα, αλλά και την εναλλαγή του πεζού λόγου με τη ρίμα στα μικρά ποιηματάκια που σκαρώνει ο Θέρμπερ για τον τροβαδούρο του. Οι μεγάλοι θα διαβάσουν μια ευφυή παραβολή για τη ζωή, με ψυχαναλυτικές ίσως διαστάσεις, καθώς είναι πιθανό όλοι να κρύβουμε μέσα μας ένα ψυχρό, τρομαγμένο Δούκα που δεν αντέχει ώρες ώρες και προτιμά να παγώνει τον χρόνο, αλλά και έναν Πρίγκιπα που θέτει πάλι τη ζωή σε τροχιά. Η εκδόση πλαισιώνεται από τα υπέροχα σχέδια του Daniel Egneus· παράδοξα και ονειρικά, με την απαραίτητη δόση σκότους.
Δείτε το βίντεο παρακάτω για να πάρετε μια πρώτη γεύση από το βιβλίο. Ο Neil Gaiman αφηγείται και ο Juan Delcan σκηνοθετεί.
