Σε μια γεμάτη από κόσμο αίθουσα, εκεί που φιλοξενείται η έκθεση “Τα παιδιά βλέπουν – 20 καλλιτέχνες εικονογραφούν”, στο Κέντρο Τεχνών του δήμου Αθηναίων – Πάρκο Ελευθερίας, πραγματοποιήθηκε χθες το απόγευμα μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συζήτηση με θέμα το εικονογραφημένο παιδικό βιβλίο. Στο πάνελ βρέθηκαν τρεις γυναίκες, τρεις άνθρωποι που ασχολούνται με το παιδικό βιβλίο και μοιράστηκαν μαζί μας τις γνώσεις τους γύρω από αυτό.
Τον λόγο πήρε πρώτα η κ. Λεώνη Βιδάλη, χαράκτρια, καθηγήτρια της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών και διευθύντρια του Εργαστηρίου Τυπογραφίας και Τέχνης του Βιβλίου της σχολής από το 1996 ως το 2012. Η κ. Βιδάλη αναφέρθηκε εκτενώς στο πρώτο ελληνικό εικονογραφημένο βιβλίο, το οποίο κυκλοφόρησε το 1942. Ξεκίνησε να δημιουργείται από τον καθηγητή χαρακτικής στην ΑΣΚΤ Γιάννη Κεφαλληνό, σε κείμενα Ζαχαρία Παπαντωνίου. Οι δυο τους ήθελαν να δημιουργήσουν ένα βιβλίο για παιδιά που να αφορά όμως και τους μεγάλους, να είναι εικονογραφημένο, άρτιο αισθητικά, ένα έργο τέχνης που να είναι όμως προσαρμοσμένο στην αντιληπτική ικανότητα των μικρών του αναγνωστών. “Το Παγώνι” κυκλοφόρησε σε περιορισμένα αντίτυπα και περιλάμβανε 23 ξυλογραφίες, σε τριχρωμία, οι οποίες δημιουργήθηκαν σε διάστημα τριών ετών. Η κ. Βιδάλη μίλησε για όλους τους διευθυντές του Εργαστηρίου της ΑΣΚΤ και τον τρόπο που επηρέασαν ο καθένας τους το έργο των μαθητών τους, φτάνοντας στο σήμερα και στην εξέλιξη του εργαστηρίου, μέσα από το οποίο έχουν βγει πολλοί σύγχρονοι, γνωστοί στο ευρύ κοινό, εικονογράφοι παιδικών βιβλίων.
Τη σκυτάλη πήρε η κ. Σοφία Γαβριηλίδου, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης της Παιδαγωγικής του Α.Π.Θ. με αντικείμενο τη Συγκριτική Παιδική Λογοτεχνία, η οποία έκανε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα παρουσίαση του ρόλου των εκδοτών στα παιδικά βιβλία και στο πώς επεμβαίνουν στο εικονογραφημένο βιβλίο, προσπαθώντας από πολιτισμικό αγαθό να το μετατρέψουν σε εμπορικό αγαθό. Αναφέρθηκε σε ποικίλες εκδοτικές στρατηγικές παρεμβάσεων, προσθηκών και προσαρμογών σε θέματα, κείμενα και εικονογραφήσεις, δίνοντας παραδείγματα από βιβλία που έχουν κυκλοφορήσει σε μία χώρα και στη συνέχεια μεταφραστεί και κυκλοφορήσει σε τρίτες χώρες, ώστε να μπορέσουν να ακολουθήσουν τις κοινωνικές προσταγές της κάθε περιοχής και του κάθε πολιτισμικού ακόμα και πολιτικού πλαισίου.
Η τρίτη και τελευταία, αλλά εξαιρετικής σημασίας και ενδιαφέροντος παρουσίαση, ήταν αυτή της κ. Αγγελικής Γιαννικοπούλου, καθηγήτριας στο Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Πανεπιστημίου Αθηνών με γνωστικό αντικείμενο την Παιδική Λογοτεχνία. Η κ. Γιαννικοπούλου επικεντρώθηκε στην αφηγηματική δυναμη των εικόνων, μιλώντας για τους διαφορετικούς τρόπους που χρησιμοποιούν οι εικονογράφοι για να πουν την ίδια ιστορία που λέει ο συγγραφέας, με εργαλείο όμως την εικόνα. Εκανε αναφορά στις γωνίες λήψεις που φανερώνουν θέσεις εξουσίας ή προστασίας, για τις αμέτρητες επιλογές που έχει ένας εικονογράφος να πει μια ιστορία, ακόμα και τον τρόπο που μέσα από την εικόνα γίνονται αναφορές σε θέματα όπως το ageism* και ο ρατσιμός του φύλου.
“Τα παιδιά βλέπουν – 20 καλλιτέχνες εικονογραφούν”
Η συζήτηση, όπως προείπαμε, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της έκθεσης
“Τα παιδιά βλέπουν – 20 καλλιτέχνες εικονογραφούν“, η οποία θα διαρκέσει ως την Κυριακή 10 Μαρτίου. Το Κέντρο Τεχνών του δήμου Αθηναίων – Πάρκο Ελευθερίας, όπου φιλοξενούνται τα έργα των είκοσι εικονογράφων, αποδεικνύεται ένας μοναδικός χώρος για μια τέτοιου είδους έκθεση. Πρέπει να γίνει ιδιαίτερη αναφορά όχι μόνο στην επιλογή των έργων που παρουσιάζονται, αλλά και στον τρόπο που ολόκληρη η έκθεση είναι στημένη. Η επιλογή και η διοργάνωση έγινε από τη Λεώνη Βιδάλη, την Αγγελική Γιαννικοπούλου, τον Ντένη Ζαχαρόπουλο (Ιστορικό και κριτικό Τέχνης, καλλιτεχνικό σύμβουλο και επιμελητή της Πινακοθήκης, μουσείων και συλλογών του Δήμου Αθηναίων), τον εικονογράφο και ζωγράφο Βασίλη Παπατσαρούχα, τον Φοίβο Σακαλή (συντονιστή Προγράμματος Αθήνα 2018 Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου, δημοσιογράφο και μέλος της AICA Hellas), τον Δημήτρη Χαλκιόπουλο (γραφίστα και σχεδιαστή οπτικής επικοινωνίας) και τη Μαρίζα Ντεκάστρο (κριτικό παιδικού βιβλίου, μέλους της Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού Αναγνώστης, που μαζί με την Αθήνα 2018-Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου του δήμου Αθηναίων , διοργάνωσαν την έκθεση). Η κ. Ντεκάστρο, εκτός από την επιμέλεια της έκθεσης, είχε και τον συντονισμό της χθεσινής συζήτησης.
Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν στην έκθεση: Κλαίρη Γεωργέλλη, Μυρτώ Δεληβοριά, Πέρσα Ζαχαριά, Λίλα Καλογερή, Μάρω Κατσίκα, Κελλυ Ματαθία Κόβο, Χρήστος Κούρτογλου, Φρίντα Κριτικού, Αλέξης Κυριτσόπουλος, Στέλιος Λιβανός, Χαρά Μαραντίδου, Κώστας Μαρκόπουλος, Πέτρος Μπουλούμπασης, Κωνσταντίνος Παπαμιχαλόπουλος, Αχιλλέας Ραζής, Ίρις Σαμαρτζή, Σβετλίν Βασίλεβ, Ντανιέλα Σταματιάδη, Σοφία Τουλιάτου, Κατερίνα Χαδουλού.
*ageism: στερεοτυπική αναφορά, προκατάληψη και ρατσισμός απέναντι σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας και κυρίως γυναίκες. Δείτε εδώ τον ορισμό από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας
