Παρά το νεαρό της ηλικίας του, θεωρείται ήδη ένας από τους πιο σημαντικούς και πολύ ταλαντούχους καλλιτέχνες του χώρου του παιδικού βιβλίου, με έργα, βραβεία, διακρίσεις και συνεργασίες που θα ζήλευαν πολλοί. Μεσα από το βιβλίο του «Forest», μια ωδή στην τέχνη της εικονογράφησης και της τυπογραφίας, αλλά και την εκ νέου εικονογράφηση του εμβληματικού «Ιστορίες από το τηλέφωνο» του Gianni Rodari για την πρώτη έκδοσή του στα αγγλικά από τον νεοϋορκέζικο οίκο Enchanted Lion Books, ο Ιταλός Valerio Vidali προσφέρει μια διαφορετική ματιά στην τέχνη της εικονογράφησης παιδικών βιβλίων και ξεχωρίζει για την αισθητική του. Το πρώτο του εικονογραφημένο βιβλίο, το «Senza Nome» (Χωρίς όνομα), κυκλοφόρησε το 2008 και το 2011 ήταν η σειρά του «Gigi Baruffa», αλλά ήταν το 2013 με το «Jemmy Button», την εικονογραφημένη ιστορία του Orundellico (μέλους της φυλής των Yaghan που απήγαγε το 1830 ο Βρετανός καπετάνιος Robert FitzRoy και τον μετέφερε στην Αγγλία) που απογείωσε την καριέρα του. Το βιβλίο αυτό ξεχώρισε στη Διεθνή Έκθεση Παιδικού Βιβλίου της Μπολόνια εκείνη τη χρονιά και βρέθηκε στις λίστες μετα καλύτερα βιβλία της χρονιάς σε New York Times και The Indipendend. Ακολούθησαν τα «Forest» (2018), το «The shadow elephant*», το «Hundred» και πολλά ακόμα. Ο Ιταλός καλλιτέχνης, ο οποίος θα βρεθεί στην Ελλάδα με αφορμή τη συμμετοχή του στο φετινό illustradays, την έκθεση Le immagini della fantasia, αλλά και την ομιλία του με τίτλο «Μέσα σε ένα εικονογραφημένο δάσος», μίλησε αποκλειστικά στην «Κόκκινη Αλεπού» για την εικονογράφηση, το ξεκίνημά του, αλλά και όλα τα ενδιάμεσα.
Πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή σας με την εικονογράφηση παιδικών βιβλίων. Γνωρίζουμε ότι μέρος των σπουδών σας ήταν πάνω στην εικονογράφηση, όμως τι ήταν αυτό που σας γοήτευσε σ’ αυτή; Υπήρχε σαν προοπτική στα σχέδιά σας όταν ξεκινήσατε την καριέρα σας;
Νομίζω ότι η εικονογράφηση προέκυψε από λάθος. Αρχικά ήθελα να γίνω ζωγράφος, αλλά δεν ήξερα πώς. Ξέρετε, στην Ιταλία, η κοινή άποψη περί ζωγραφικής τέχνης είναι αυτό που μπορεί να δει κανείς σε εκκλησίες και μουσεία. Οπότε και εγώ μεγάλωσα ζωγραφίζοντας άγιους και Παναγίες. Η Σχολή Καλών Τεχνών του Μιλάνου μου φάνηκε το σωστό μέρος για να ξεκινήσω τις σπουδές σου, όμως όλος αυτός ο κόσμος της Τέχνης μου φαινόταν – και ακόμα μου φαίνεται – τρομερά απρόσιτος. Η εικονογράφηση μου φάνηκε μια πιο λογική επιλογή κι ένα πιο απτό επάγγελμα, με προοπτική. Η αλήθεια είναι πως δεν ήξερα πολλά για αυτή όταν γράφτηκα στη σχολή, αλλά σύντομα την ερωτεύτηκα.
Ξεκινήσατε να εικονογραφείτε βιβλία το … Πόσο έχει αλλάξει η δουλειά σας κατά τη διάρκεια των χρόνων; Παρατηρείτε διαφορές ανάμεσα στο «Senza Nome» ως το “Forest” και το “Hundred”;
Φυσικά! Εχουν αλλάξει πολλά. Στα πρώτα μου βιβλία έδινα κυρίως βάση στις υφές και προσπαθούσα να δημιουργώ πλούσιες εικονογραφήσεις. Πλέον, με ενδιαφέρει η αφήγηση της ιστορίας και η σκέψη πίσω από το βιβλίο.
Το «Telephone Tales» από τις εκδόσεις Enchanted Lion Books (Ιστορίες από το τηλέφωνο») δεν είναι το πρώτο βιβλίο του Gianni Rodari που έχετε εικονογραφήσει. Το 2011 συνεργαστήκατε με τις εκδόσεις Einaudi στο βιβλίο «Novelle Fatte a Macchina» (Ιστορίες φτιαγμένες στη μηχανή). Πώς είναι να εικονογραφείς από την αρχή τα έργα ενός τόσο σπουδαίου και τόσο αγαπητού Ιταλού συγγραφέα; Αισθανθήκατε ποτέ την υποχρέωση να μην απογοητεύσετε;
Ως αναγνώστης, το «Ιστορίες από το τηλέφωνο» έχει τεράστια συναισθηματική αξία για μένα, γιατί ήταν ένα από τα πιο αγαπημένα μου βιβλία όταν ήμουν παιδί. Το να έχω την ευκαιρία να το εικονογραφήσω εκ νέου με έκανε πολύ ευτυχισμένο, κάτι που ενισχύθηκε από το γεγονός ότι θα ήταν η πρώτη φορά που βιβλίο του Rodari θα κυκλοφορούσε στα αγγλικά. Η αλήθεια είναι όμως ότι ο Rodari είναι γενικά δυσκολο να εικονογραφηθεί. Τα κείμενά του είναι τόσο πλούσια σε εικόνες και τόσο σουρεαλιστικά, που πολλές φορές η εικονογράφηση είναι περιττή. Κι αυτό ήταν μια μεγάλη πρόκληση.
Είναι πιο εύκολο για εσάς να εικονογραφήσετε ένα έτοιμο κείμενο, στο πλαίσιο μιας συνεργασίας με έναν συγγραφέα, ή προτιμάτε να δημιουργήσετε ένα δικό σας βιβλίο από την αρχή ως το τέλος;
Δε θεωρώ τον εαυτό μου συγγραφέα, οπότε οι συνεργασίες με εκδότες και συγγραφείς είναι αυτό που αναζητώ συνήθως στη δουλειά μου. Το να δημιουργήσεις ένα βιβλίο από την αρχή ως το τέλος είναι πολύ δύσκολο και αν δεν έχεις έναν εκδότη που να εμπιστεύεσαι και έναν επιμελητή που να μπορεί να σου δώσει την απαραίτητη ανατροφοδότηση, τότε το έργο δυσκολεύει ακόμα περισσότερο.
Ποιοι καλλιτέχνες έχουν επηρεάσει περισσότερο το έργο σας;
Αγαπώ τη λαϊκή τέχνη και κάποιους όχι τόσο γνωστούς στον χώρο της εικονογράφησης καλλιτέχνες, όπως ο Horace Pippin, ο Martin Ramirez, ο Louis Vivin, ο Bill Traylor και ο Mingering Mike για να αναφέρω μόνο μερικούς. Είναι αυτοί που θεωρώ ότι απεικονίζουν με τον πιο ειλικρινή τρόπο την ανθρώπινη έκφραση και υπόσταση. Από τον χώρο της εικονογράφησης και του σχεδίου δεν μπορώ να μην αναφέρω τον Bruno Munari, τον Leo Lionni και τον Enzo Mari, τα έργα των οποίων αποτελούν συνεχή πηγή έμπνευσης για μένα.
Πέρα από τα βιβλία και την εικονογράφηση, υπάρχει κάτι που να άπτεται της Τέχνης, αλλά δεν έχει καμία σχέση με τα παραπάνω που θα θέλατε να ασχοληθείτε;
Άπειρα πράγματα! Τα τελευταία χρόνια έχω ασχοληθεί με την παραδοσιακή ξυλουργία, ώστε να μπορέσω κάποια στιγμή να σχεδιάσω και να φτιάξω τα δικά μου έπιπλα. Στο μέλλον θα ήθελα να βρω περισσότερο χρόνο για να ασχοληθώ με τη γλυπτική και τα παιχνίδια, τη ζωγραφική σε πλακάκια, αλλά και να φτιάξω μια ταινία μικρού μήκους.
Έρχεστε στην Ελλάδα για πρώτη φορά, με αφορμή το Φεστιβάλ Εικονογράφησης illustradays και τη συμμετοχή σας στην έκθεση Le immagini della fantasia, μεταξύ άλλων. Στο πλαίσιο της επίσκεψής σας θα δώσετε και μία διάλεξη. Περί τίνος πρόκειται;
Θα μιλήσω για τις πιο πρόσφατες δουλειές μου και θα επικεντρωθώ στους διάφορους και διαφορετικούς τύπους εικονογραφικής αφήγησης. Θα μιλήσω για τη σχέση ανάμεσα στις εικόνες και τις λέξεις, την ιστορία και την αφορμή για τη δημιουργία της και τέλος για την τεχνική και τη σημασία των εικονογραφικών αλληγοριών.
Κλείνοντας, θα ήθελα να σας ρωτήσω τι θα λέγατε σε έναν νέο εικονογράφο που ξεκινάει τώρα την πορεία του στον χώρο;
Έχε υπομονή. Αγκάλιάσε και αποδέξου την αποτυχία, όπως θα έλεγε και ο σπουδαίος Milton Glaser.
Κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ ο Valerio Vidali θα συναντήσει νέους/ες εικονογράφους για μία σειρά από portfolio review sessions μαζί τους, ενώ θα είναι και μέλος της επιτροπής των βραβείων «beam of light». Η ομιλία θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 16/09 στις 19.15, στα αγγλικά. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.
*Το βιβλίο “Ελέφαντας στη σκιά” (The shadow elephant) που έχει εικονογραφήσει ο Valerio Vidali είναι το μοναδικό που έχει κυκλοφορήσει στην ελληνική αγορά (εκδ. Διάπλαση).
