Κρατάω στα χέρια μου ένα βιβλίο που ανήκει στην πολύ ενδιαφέρουσα και αγαπημένη μου κατηγορία «βιβλία που μιλάνε για βιβλία». Ο τίτλος του «Αυτό ΔΕΝ είναι βιβλίο με εικόνες!», του Σέρτζιο Ρουτζιέρ από τις εκδόσεις Πατάκη σε μετάφραση του Φίλιππου Μανδηλαρά.
Διαβάζω στην κουβερτούρα του βιβλίου, ανάμεσα σε άλλα κι ένα σχόλιο του The Horn Book, ενός περιοδικού για την παιδική λογοτεχνία. Το βιβλίο αυτό μας «προσφέρει έναν ορισμό για την ανάγνωση- τη μαγική πράξη που μετατρέπει τις λέξεις σε εικόνες». Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο επιλέγω κι εγώ να το διαβάσω στην μικρή μου ομάδα.
Με εντυπωσιάζει ο τρόπος που χρησιμοποιεί ο δημιουργός του συγκεκριμένου βιβλίου για να μιλήσει γι’ αυτήν την τόσο σημαντική στιγμή της μετάβασης στην περίοδο των πρώτων αναγνώσεων. Οι λέξεις δυσκολεύουν και ταυτόχρονα γοητεύουν τους εκκολαπτόμενους αναγνώστες. Ανοίγω το βιβλίο και αναγνωρίζω τη διαδρομή προς την κατάκτηση της ανάγνωσης. Στις φόδρες του υπάρχει η ιστορία πριν και μετά. Στην αρχή οι λέξεις είναι ακαταλαβίστικες. Στο τέλος, όταν πια τις έχει αποκωδικοποιήσει μπορεί να τις διαβάσει και τις διαβάζουμε κι εμείς. Στον κυρίως κορμό του βιβλίου, βρίσκεται… «η μαγική πράξη της ανάγνωσης»!
Θα σας πω την ιστορία του φίλου μου του Πάπιου, λέω στα παιδιά, ενώ τους συστήνω την πάπια που κρατάω στο χέρι (μια γαντόκουκλα ή μια χάρτινη πάπια που έχω φτιάξει από τα πιο απλά υλικά). Κι αρχίζω να διηγούμαι: Μια μέρα ο Πάπιος που αγαπούσε πολύ τα βιβλία όπως κι εσείς, ανακαλύπτει στο δρόμο ένα βιβλίο και ενθουσιάζεται. Όταν το ανοίγει όμως τι βλέπει ; Μόνο λέξεις, πουθενά εικόνες, «Αυτό ΔΕΝ είναι βιβλίο με εικόνες!» φωνάζει θυμωμένος και κλωτσάει το βιβλίο. Ω! κοιτάξτε τον, σας φαίνεται στενοχωρημένος; Για ποιο λόγο λέτε; […] Σωστά, επειδή είναι η πρώτη φορά που κάνει κάτι τέτοιο. Γι’ αυτό ζητάει συγνώμη από το βιβλίο για το φέρσιμό του.
Μετά αποφασίζει να το πάρει στα χέρια του και να προσπαθήσει να το διαβάσει. Εκείνη τη στιγμή μέσα από τη ράχη του βιβλίου εμφανίζεται ένα μικρό ζωύφιο. Εμφανίζω κι εγώ ένα μικρό δαχτυλοκουκλάκι. Το βαφτίζω Θελωναμάθω και για μένα είναι το «ανήσυχο πνεύμα» που ενυπάρχει σε όλα τ’ ανθρώπινα πλάσματα που διψούν να ερευνήσουν και να γνωρίσουν.
Ο Πάπιος προσπαθεί να καταλάβει τις λέξεις αλλά του φαίνονται δύσκολες. Όπως γυρίζει όμως τις σελίδες βρίσκει κάποιες λέξεις που τις αναγνωρίζει. Ενθουσιάζεται και αυτός και ο Θελωναμάθω. Έτσι συνεχίζει την προσπάθεια και ανακαλύπτει την αγάπη του κειμένου και το ταξίδι της φαντασίας. Οι λέξεις γίνονται σύντροφοι ζωής! Ο Θελωναμάθω αναφωνεί, «Διάβασέ το μου ξανά!».
Θα ήθελα να διευκρινήσω πως οι μικρές δράσεις που προτείνω από εδώ, σ’ αυτές τις περίπου τριάντα ως τώρα διαδραστικές αναγνώσεις είναι ενδεικτικές.
Ο τρόπος προσέγγισης ενός βιβλίου από τον κάθε εμψυχωτή είναι μοναδικός και συναισθηματικός. Υπάρχει μια αόραστη κλωστή που τον συνδέει με τον μικρό ή τους μικρούς του αναγνώστες και τους προτρέπει ν’ αγαπήσουν το διάβασμα, μέσω της δικής του προσωπικής σχέσης μ’ αυτό. Πιστεύω πως μ’ αυτόν τον τρόπο οι αναγνωστικές εμπειρίες που θα μοιραστούν μικροί και μεγάλοι που συμμετέχουν σ’ αυτές αποκτούν νόημα.
