Όταν γεννήθηκε ο γιος μας ο Άγγελος, η καλή μου φίλη Jennifer ήρθε από το εξωτερικό για να τον γνωρίσει. Με το χάρισμα να κάνει δικό της τον τόπο που κάθε φορά ζει, η Jennifer μένει τα τελευταία χρόνια με την οικογένειά της στη Νορβηγία και εκεί γνώρισε και αγάπησε τη σκανδιναβική κουλτούρα, τη λογοτεχνία και την κουζίνα του Βορρά. Το δώρο της για το μωρό ήταν ένα σετάκι φαγητού με εικόνες από ένα παιδικό βιβλίο της Elsa Beskow την οποία άκουγα για πρώτη φορά.
Όσο ο μικρός μεγάλωνε και έδειχνε όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τα “μανιταρόπαιδα”, όπως τα ονομάσαμε, που έβλεπε στα πιατάκια και στο ποτηράκι του, αναζήτησα τα βιβλία της σε βιβλιοθήκες και βιβλιοπωλεία. Μάταια όμως, γιατί σχεδόν τίποτα δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά και οι πρωτότυπες εκδόσεις δεν κυκλοφορούν ευρέως στην Ελλάδα. Πράγμα περίεργο, αφού τα θέματα που την ενδιαφέρουν και ο τρόπος που τα παρουσιάζει είναι εξαιρετικά πρωτοπόρα για την εποχή της και μέχρι σήμερα επίκαιρα. Τελικά κατάφερα να βρω το βιβλίο με τους ήρωές μας σε κάποιο διαδικτυακό βιβλιοπωλείο και το παρήγγειλα στα αγγλικά∙ λεγόταν “Children of the Forest” και είχε πρωτοεκδοθεί το 1910.
Όταν το βιβλίο έφτασε σπίτι βουτήξαμε λαίμαργα στις σελίδες του, μικροί και μεγάλοι, και έγινε μια από τις αγαπημένες μας αναγνώσεις. “Τα παιδιά τους Δάσους” είναι η ιστορία μιας πολύτεκνης οικογένειας λιλιπούτειων ανθρωπάκων που ζουν στο δάσος. Οι προσεγμένες ρετρό εικόνες μας αποκαλύπτουν τις περιπέτειες των παιδιών, τις εξερευνήσεις και τα παιχνίδια τους, τις συναντήσεις τους με τα στοιχειά του βουνού, την εκπαίδευσή τους μαζί με τα υπόλοιπα ζώα του δάσους στο σχολείο της σοφής κουκουβάγιας. Δείχνουν τα παιδιά να παίζουν άφοβα με τα ζώα, το χιόνι, το νερό του ποταμού, αλλά και να συναντούν τρολς και νεράιδες στις βόλτες τους. Το λιτό κείμενο περιγράφει τη συνεργασία μεγάλων και μικρών στις απαραίτητες προετοιμασίες για τις αλλαγές των εποχών, τη συμμετοχή των παιδιών στις ομαδικές εργασίες και στη συγκομιδή των καρπών, την αυτάρκεια της οικογένειας, τον αλληλοσεβασμό και την συνύπαρξη των πλασμάτων του δάσους. Λίγο πριν φτάσει ο χειμώνας, τα μανιτάρια, οι ξηροί καρποί και τα φρούτα συλλέγονται με προσοχή για τους κρύους μήνες, στο σπιτάκι οι μαρμελάδες βράζουν και μοσχομυρίζουν και γύρω από τη φωτιά ο πατέρας διηγείται ιστορίες. Πώς να μην το αγαπήσεις αυτό το βιβλίο;
Η Elsa Beskow γεννήθηκε στην Στοκχόλμη, ακριβώς σαν σήμερα πριν από 148 χρόνια, στις 11 Φεβρουαρίου του 1874. Μεγάλωσε σε ένα σπίτι με ελεύθερες ιδέες και τεράστιο κήπο και έτσι έμαθε να κυνηγάει τις επιθυμίες και τα ιδανικά της και να ζωγραφίζει λουλούδια και φυτά με υπέροχες λεπτομέρειες. Μεγαλώνοντας σπούδασε Καλές Τέχνες και σχέδιο και εργάστηκε ως δασκάλα. Μετά τον γάμο της και παράλληλα με την οικογενειακή της ζωή, άρχισε να εκδίδει τις ιστορίες της. Δημιούργησε συνολικά 40 βιβλία, τα οποία έγραψε και εικονογράφησε με εξαιρετική έμπνευση και προσοχή. Το πρώτο της ήταν το Sagan om den lilla, lilla gumman και εκδόθηκε το 1897, ενώ το Röda bussen och gröna bilen (The Red Bus and the Green Car) ήταν το τελευταίο που δημιούργησε και κυκλοφόρησε το 1952, μια χρονιά πριν τον θάνατό της. Η φήμη της απογειώθηκε το 1901 όταν κυκλοφόρησε το Puttes äventyr i blåbärsskogen, το οποίο θεωρείται ακόμα και σήμερα, 121 χρόνια μετά την πρώτη του κυκλοφορία, ένα από τα κλασικά παιδικά βιβλία για παιδιά στις σκανδιναβικές χώρες.
Οι κόσμοι που δημιούργησε έχουν σε πρώτο πλάνο τη φύση, τα δέντρα, τα φυτά, τα ζώα, τις λίμνες και τα ποτάμια, ενώ δε δίσταζε να αντλήσει στοιχεία από τη σκανδιναβική παράδοση και να εμπλουτίσει τις ιστορίες της με φανταστικά πλάσματα από τα σκοτεινά δάση του Βορρά. Της άρεσε να περιγράφει τις σχέσεις μεταξύ μεγάλων και μικρών και να εμπνέεται συχνά από μικροσκοπικούς, αλλά γενναίους ήρωες που αγαπούν τις περιπέτειες στη φύση και που σέβονται τα πλάσματα με τα οποία μοιράζονται τα δάση και τα βουνά. Η Elsa Beskow είναι μια από τις πιο σημαντικές γυναίκες δημιουργούς παιδικών βιβλίων που ανέδειξε η σουηδική σκηνή της παιδικής λογοτεχνίας και εικονογράφησης τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα. Μάλιστα, η Σουηδική Ένωση Δημόσιων Βιβλιοθηκών (Sveriges Allmänna Biblioteksförening) απονέμει κάθε χρόνο το Βραβείο Elsa Beskow στον καλύτερο εικονογράφο παιδικών βιβλίων της χρονιάς.
Η επαφή με τόσο καλαίσθητες εκδόσεις είναι μια γνήσια αναγνωστική απόλαυση και αν ποτέ πέσετε πάνω στα βιβλία της, μην παραλείψετε να τα ξεφυλλίσετε και να γνωρίσετε τον μαγικό κόσμο και τις παράξενες ωραίες ιστορίες της Beskow. Στα αγγλικά τα βιβλία της κυκλοφορούν από τον σκοτσέζικο εκδοτικό οίκο Floris Books, ενώ στα σουηδικά θα τα βρείτε από τον εκδοτικό οίκο Bonnier Carlsen.
