Κείμενο: Fran Pintadera
Εικονογράφηση: Ana Sender
Μετάφραση: Νίκος Χατζόπουλος
Εκδόσεις: Φουρφούρι
Χρονιά έκδοσης: 2025
Ηλικίες: 9+,
Μια τρομερή καταιγίδα ξεσπά ένα βράδυ στο σπίτι του μικρού Φοίβου, και το ρεύμα κόβεται. Ο μπαμπάς ανάβει ένα κερί και ο Φοίβος το κοιτά και κάνει μια σπουδαία ερώτηση στον μπαμπά του: αν έχει φοβηθεί ποτέ. Ο μπαμπάς την παίρνει σαν αφορμή και αρχίζει να μιλάει στον γιο του για τον φόβο. Για τα διάφορα είδη φόβου, για το γεγονός ότι όλοι φοβόμαστε, για τό ότι ο φόβος μας μπορεί να λειτουργήσει ως κρυψώνα, ως εμπόδιο, αλλά και σαν μια έγκαιρη προειδοποίηση.
Αν το βιβλίο διαβαστεί ως ένα απλό παιδικό βιβλίο, ένα καθημερινό παραμύθι, σίγουρα θα μας ξενίσει. Δεν υπάρχει ιστορία, δεν υπάρχουν ξεκάθαρες απαντήσεις, υπάρχουν μόνο φράσεις που λειτουργούν ως ελεύθεροι στίχοι ή ως αποφθέγματα. Κι αυτό με κινεί να πω ότι αυτό το βιβλίο λειτουργεί καλύτερα εάν διαβαστεί ως ποιητικό βιβλίο, δηλαδή αν διαβαστεί περισσότερο με ένστικτο και συναίσθημα παρά με μυαλό. Σε αυτό με οδηγεί και η ιδιαίτερη, πολύ όμορφη αλλά αρκετά απόκοσμη και συμβολική, εικονογράφηση. Ο μεγάλος και σταθερός φόβος του Φοίβου συμβολίζεται με ένα γυαλιστερό, μεγάλο μαύρο αυγό που κουβαλά παντού μαζί του και το χρησιμοποιεί με διαφορετικούς τρόπους. Ακόμα κι ο μπαμπάς είναι λίγο αλλόκοτος, σαν να έχει αλλάξει λίγο μορφή από τους φόβους που γέννησε το απότομο σκοτάδι. Οι εικόνες είναι καταιγιστικές, έντονες, μερικές φορές αρκετά τρομακτικές. Κάποτε γίνονται τελείως φανταστικές και παραμυθικές, όπως στη μασκαράτα του φόβου της μοναξιάς – κι άλλοτε γίνονται επικίνδυνα ρεαλιστικές, όπως στους βομβαρδισμούς των αληθινών τεράτων, πάντοτε όμως ακολουθώντας τους υπαινιγμούς του κειμένου. Υπάρχει διάχυτη η αίσθηση ότι η μισή ιστορία λέγεται από τις εικόνες, σα να βλέπουμε περισσότερο το τι εννοεί ο μπαμπάς όταν λέει όσα λέει.
Στο τέλος του βιβλίου, υπάρχει ένας Οδηγός Ανάγνωσης. Εδώ βρίσκεται η εκλογίκευση και οι εξηγήσεις που μας “έλειψαν” από το κείμενο της ιστορίας. Μιλάει πιο καθαρά για έννοιες όπως η χρησιμότητα του φόβου, τις μάσκες που αυτός χρησιμοποιεί, το γιατί μας αρέσει καμιά φορά ο φόβος και το ότι αποτελεί βασικό και σημαντικό συναίσθημα. Τέλος, μας κάνει δύο προτάσεις σαν προέκταση της εμπειρίας μας με το βιβλίο. Η πρώτη μας ωθεί να σκεφτούμε τις εμπειρίες μας, η δεύτερη να δώσουμε μορφή σε αυτές. Ο Οδηγός αυτός είναι χρήσιμος και έξυπνος.
Και αυτή η τελευταία διαπίστωση με οδηγεί σε μια άλλη σκέψη, άκρως απαραίτητη κατ’ εμέ: ότι το βιβλίο αυτό είναι όμορφο και καλαίσθητο που αποτελεί κυρίως χρήσιμο εργαλείο για έναν ενήλικα που το διαβάζει με το παιδί (γονεά, δάσκαλο, ειδικό ψυχικής υγείας) και όχι παιδικό ανάγνωσμα. Δεν μπορώ να φανταστώ τι θα αποκόμιζε ένα παιδί διαβάζοντάς το, αν θα το αφορούσε και αν θα έβρισκε εκεί μέσα κάτι να ταυτιστεί ή να το ενδιαφέρει αληθινά. Κατατάσσοντάς το στην κατηγορία των εργαλείων, νιώθω ότι παίρνει την αληθινή, ωραία του υπόσταση και γίνεται σημαντικό και χρήσιμο.
