Δημιουργός: Shaun Tan
Εκδόσεις: Φουρφούρι
Χρονιά έκδοσης: 2021
Ηλικίες: 12+, 15+, 17+ και ενήλικες
Τα silent books αποτελούν μια κατηγορία από μόνα τους, δεν είναι αμειγώς picture books, ούτε μπορούν πάντα να μπουν στα στεγανά ενός συγκεκριμένου ηλικιακού γκρουπ, μιας και λόγω της απουσίας κειμένου μπορούν να «διαβαστούν» από οποιονδήποτε, σε οποιαδήποτε ηλικία και από οποιαδήποτε χώρα κι αν προέρχεται, οποιαδήποτε γλώσσα κι αν μιλάει. Κι αυτό ακριβώς είναι που τα καθιστά οικουμενικά.
Η ιστορία τους θα μπορούσε να πει κάποιος ότι ξεκινάει χιλιάδες χρόνια πριν με τις πρώτες τοιχογραφίες σε σπήλαια, την πρώτη προσπάθεια των ανθρώπων να διηγηθούν μια ιστορία με εικόνες, για να φτάσουμε στα 1600 μ.Χ. και τα εικονογραφημένα εγχειρίδια αλχημείας, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτό του «Mutus Liber» που χρονολογείται πίσω στο 1677 μ.Χ., αλλά και τον Αμερικανό Lynd Kendall Ward, τον καλλιτέχνη που θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εικονογράφους του 20ου αιώνα και ο πρώτος που εισήγαγε τον όρο «wordless» με το βιβλίο του Gods’ Man (1929).
Ο Shaun Tan είναι ένας από τους σημαντικότερους, πολυβραβευμένους για το έργο του, καλλιτέχνες – εικονογράφους, της εποχής μας. Εχει βραβευτεί με το Astrid Lindgren Memorial Award, ένα από τα δύο σημαντικότερα βραβεία παιδικής λογοτεχνίας, για το σύνολο του έργου του, ενώ η Αφιξη έχει τιμηθεί με βραβεία σε Ευρώπη, Αμερική και Αυστραλία, με σημαντικότερα αυτό του Φεστιβάλ της Ανγκουλέμ, το Locus Award και την υποψηφιότητα για Hugo Award. Πέρα από την Αφιξη, έχει δημιουργήσει ακόμα 12 βιβλία ως εικονογράφος και συγγραφέας, ενώ έχει εικονογραφήσει βιβλία άλλων συγγραφέων, όπως ο συγγραφέας Fantasy και Sci-Fi Steven Paulsen.
Η Άφιξη πρωτοκυκλοφόρησε το 2006 στην Αυστραλία για να φτάσει σε εμάς 15 χρόνια μετά, χωρίς όμως να έχει χάσει τίποτα από το νόημά της και την ουσία της. Μιλάει για το ταξίδι ενός άνδρα που αναγκάζεται να αφήσει την πατρίδα του όταν αρχίζει να διαφαίνεται πως κάτι κακό πλησιάζει την πόλη μου ζει. Ο άνδρας – πρωταγωνιστής θα πάρει τη μέγαλη απόφαση να αφήσει πίσω το σπίτι και την οικογένειά του, να ξεκινήσει ένα ταξίδι προς μια ξένη χώρα, της οποίας δε γνωρίζει τη γλώσσα που μιλάνε και όπου θα προσπαθήσει να ορθοποδήσει ώστε να φέρει αργότερα τη σύζυγό και την κόρη του εκεί, μαζί του. Μέσα σε 128 σελίδες, τα μικρά και μεσαία σε μέγεθος καρέ αλλά και τις ολοσέλιδες, εντυπωσιακές εικονογραφήσεις και χωρίς ίχνος κειμένου, ο Shaun Tan αφηγείται την πορεία του άνδρα, τη ζωή του και τα συναισθήματά του πριν καταφέρει να ολοκληρώσει την αποστολή του, αλλά και όταν αρχίζει σιγά-σιγά να γίνεται μέρος μιας νέας κοινότητας ανθρώπων. Όλη η ιστορία είναι τοποτεθετημένη χρονικά σε μια άγνωστη στον αναγνώστη εποχή (δεν καταλαβαίνει κανείς αν μιλάμε για το παρόν, το παρελθόν ή το μέλλον), παρά το γεγονός ότι η σέπια ως χρωματική επιλογή δίνει μια αίσθηση παλιακού, μια αίσθηση πως ξεφυλλίζεις ένα παλιό φωτογραφικό άλμπουμ, όπως και τα ρούχα των ανθρώπων. Αλλά και το μέρος όμως που εκτυλίσσεται η δράση μοιάζει αρκετά με τον δικό μας κόσμο, με πολλά όμως στοιχεία του φανταστικού (πχ. τα ζώα, αγάλματα, αλφάβητο, τρόποι μετακίνησης, κλπ), θέλοντας ίσως με αυτόν τον τρόπο να τονιστεί το πόσο διαφορετική και εκτός πραγματικότητας μοιάζει με νέα χώρα σε σχέση με τη δική μας. Σύμφωνα πάντα με τον δημιουργό, μέρος της έμπνευσης για τη δημιουργία αυτού του βιβλίου ήταν οι ιστορίες που κατά καιρούς άκουγε μετανάστες να διηγούνται – κάτι που αποτυπώνεται και στη φόδρα του βιβλίου με τα 60 πορτρέτα ανθρώπων – αλλά και η ιστορία του ίδιου του πατέρα του, που το 1960 αναγκάστηκε να φύγει από τη Μαλαισία και να εγκατασταθεί στην Αυστραλία. Στημένο σα σενάριο κινηματογραφικής ταινίας και με τον Tan σε ρόλο σκηνοθέτη, η Άφιξη ρουφάει τον αναγνώστη μέσα στις σελίδες της, κάνοντάς τον κοινωνό των όσων βιώνει ο πρωταγωνιστής.
Το αριστουργηματικό αυτό wordless graphic novel αποτελεί φόρο τιμής σε όλους τους ανθρώπους – γυναίκες και άνδρες που ξεριζώνονται με την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής, δίνοντας μιας γεύση σε όλους εμάς που δεν έχει χρειαστεί ως τώρα να πάρουμε τον δύσκολο δρόμο της προσφυγιάς ή της μετανάστευσης και δεν ξέρουμε πώς είναι να πρέπει να αφήσεις πίσω όλα όσα γνωρίζεις και να ζήσεις σε ένα μέρος άγνωστο ίσως και αφιλόξενο. Ο ίδιος ο Shan Tan άλλωστε έχει πει για την Αφιξη όταν πρωτοκυκλοφόρησε: «Στην Αυστραλία οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τους μετανάστες μόνο ως πρόβλημα, χωρίς να μπορούν να δουν πίσω αυτό. Δεν περιμένω πως το βιβλίο μου θα αλλάξει εντελώς τον τρόπο με τον οποίο σκέφτονται οι άνθρωποι. Αν όμως διαβάζοντας κάποιος την Άφιξη κατορθώσει να μπει έστω και για λίγο στα παπούτσια των ανθρώπων που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη χώρα τους, τότε θα αισθανθώ πως πέτυχα έστω αυτό το κάτι, το μικρό». Πέρα όμως από όλα αυτά, η Άφιξη αποτελεί μια υπενθύμιση πως όλοι μας κάποτε βρεθήκαμε σε τέλμα και έπρεπε να πάρουμε μια δύσκολη απόφαση, πως όλοι μας κάποτε μπορεί να αισθανθήκαμε χαμένοι, μπερδεμένοι και φοβισμένοι σ’ ένα άγνωστο σε εμάς περιβάλλον.
