«Τα παραμύθια και η παιδική ποίηση είναι απαραίτητα για τα παιδιά κάθε ηλικίας»
Αν με ρωτήσεις τι θυμάμαι πιό πολύ από τα Χριστούγεννά μου σαν παιδί, θα σου πω, τότε που η μαμά μου μας έντυνε με τα καλά μας και μας πήγαινε μαζί με την αδερφή μου σε ένα κεντρικό βιβλιοπωλείο των Αθηνών, μας άφηνε στο παιδικό τμήμα και μας έλεγε «μπορείτε να διαλέξετε τρία βιβλία η κάθε μία. Θα σας περιμένω στο ταμείο». Τότε ίσως μου φαινόταν και λίγο αγγαρεία, όμως τώρα την ευγνωμονώ.
Τα βιβλία που διάβασα τότε, «Οι Μυστικοί Επτά», το «Καπλάνι της Βιτρίνας», οι «Πέντε Φίλοι», η «Βιού», ο «Θείος Πλάτων», μου άνοιξαν τα μυαλά, εξίταραν τη φαντασία μου, με έκαναν να πλάθω παραμύθια στο κεφάλι μου και να μη θέλω να τα αφήσω, να μην θέλω να τελειώσουν.
Από τότε που έγινα μαμά, υποσχέθηκα στον εαυτό μου να συνεχίσω αυτή την «παράδοση» που ξεκίνησε η δική μου μαμά και να παίρνω δώρο στην κόρη μου βιβλία τα Χριστούγεννα. Αρχισα λοιπόν να ψάχνω τόσο σε βιβλιοπωλεία όσο και online για ωραία και ποιοτικά παραμύθια, με όμορφη εικονογράφιση και κείμενο, όμως η έρευνά μου γρήγορα έπεσε σε ένα τοίχο. Δεν ήξερα που να κοιτάξω πρώτα: Να πάρω κάτι κλασικό; Θα της αρέσει; Μήπως θα της φανεί μεγάλο; Είναι βλέπεις και μικρή. Μήπως δεν θα το καταλάβει; Δεν θέλω όμως να αγοράσω κι αυτά τα βιβλία-σειρές που πολυδιαφημίζονται.
Η βοήθεια ήρθε από τη Λιάνα Δενεζάκη, εικονογράφο και συγγραφέα παιδικών -κι όχι μόνο- βιβλίων, που με χαρά απάντησε στις ερωτήσεις μου και με έβγαλε κι εμένα από τη δύσκολη θέση.
Ψάχνω εδώ και καιρό να βρω ωραία βιβλία για την κόρη μου και συνήθως χάνομαι στον όγκο των παραμυθιών που κυκλοφορούν. Τελικά, πώς μπορούμε να ξεχωρίσουμε το καλό βιβλίο; Αυτό που και η εικονογράφησή του και το κείμενο είναι προσεγμένο;
Παλιότερα τα πράγματα ήταν πιο εύκολα και πιο απλά. Σε κάθε γειτονιά υπήρχε ένα μικρό βιβλιοπωλείο και μπορούσες να σχετιστείς με τους ανθρώπους του. Σε ήξεραν και πάντα ξεχώριζαν εκείνα τα βιβλία που σίγουρα θα σου άρεσαν. Υπήρχαν φορές που μπορεί να σε φώναζαν καθώς περνούσες έξω από το κατάστημα για να σου πουν πως μόλις παρέλαβαν κάποιο που θα έβρισκες ενδιαφέρον. Συνήθως πετύχαιναν διάνα!
Πλέον τα μικρά βιβλιοπωλεία είναι ελάχιστα, καθώς τη θέση τους παίρνουν με γοργούς ρυθμούς οι αλυσίδες βιβλιοπωλείων με υπαλλήλους που σπάνια έχουν άποψη για τα βιβλία. Τις περισσότερες φορές η βοήθεια που δίνουν περιορίζεται στο να σου δείξουν τα ράφια στα οποία βρίσκεται η κατηγορία που αναζητάς ή, αν έχεις πάει κάπως διαβασμένος, να σου βρουν τον τίτλο από μια βάση δεδομένων στον υπολογιστή.
Άρα, το πρώτο που θα χρειαστεί είναι να αφιερώσουμε χρόνο. Οι βιαστικές επιλογές σπάνια είναι και οι καλύτερες, οπότε είναι βέβαιο πως θα χαθούμε μέσα στον όγκο των παραμυθιών που κυκλοφορούν μέχρι να βρούμε αυτό ένα καλό βιβλίο.
Οπότε εξασφαλίστε πως έχετε αρκετή ώρα στη διάθεσή μας και ξεκινήστε την αναζήτησή έχοντας κατά νου έναν πρώτο πολύ γενικό, αλλά ασφαλή, κανόνα: Στα πολύ μικρά παιδάκια αρέσουν τα βιβλία με πολύχρωμες εικόνες, που είναι εύκολα αναγνωρίσιμες για την ηλικία τους.
- Λάβετε υπόψη σας τις προτιμήσεις, τα ενδιαφέροντα και την ηλικία του παιδιού για το οποίο επιλέγετε βιβλίο.
- Συνήθως οι εκδοτικοί οίκοι σημειώνουν στο εξώφυλλο την πρότασή τους για την ηλικιακή κατηγορία στην οποία απευθύνεται το συγκεκριμένο βιβλίο. Αυτό είναι βοηθητικό, αλλά όχι και απόλυτο. Υπάρχουν παιδιά που διαβάζουν από μικρά και είναι εξοικειωμένα με μεγαλύτερα κείμενα και άλλα που θα απολαύσουν περισσότερο ένα βιβλίο για παιδιά μικρότερης ηλικίας.
- Όμως, σε αυτή την ηλικία προτιμούν ιστορίες σύντομες κι αν είναι δυνατόν, με ρίμα.
- Τους αρέσουν τα βιβλία με σκληρό εξώφυλλο. Προσέξτε να είναι καλαίσθητη η έκδοση.
- Θυμηθείτε τα βιβλία που λατρεύατε εσείς σαν παιδιά. Ίσως έχουν επανεκδοθεί με νέα εικονογράφηση ή βρείτε εκείνη την έκδοση που τόσο σας είχε μαγέψει τότε. Είναι σημαντικό να μοιραστείτε με τα παιδιά τα δικά σας συναισθήματα για ένα βιβλίο και να κάνετε διάλογο μαζί τους. Το να αρέσει κάτι πρώτα σε σας είναι ένας καλός τρόπος να τους μεταδώσετε την αγάπη για το διάβασμα.
- Τα παραμύθια και η παιδική ποίηση είναι απαραίτητα για τα παιδιά κάθε ηλικίας. Ο Άντερσεν έλεγε: «Τα παραμύθια είναι για να κοιμούνται τα παιδιά και να ξυπνάνε οι μεγάλοι». Μην το ξεχνάτε αυτό! Βουτήξτε εσείς πρώτοι στη μαγεία του παραμυθιού, και οι μικροί σας φίλοι θα ακολουθήσουν το δίχως άλλο.
Πώς αποφάσισες να μεταπηδήσεις από τη διαφήμιση στην εικονογράφηση και συγγραφή παιδικών βιβλίων;
Η διαφήμιση ήταν μια λάθος επιλογή. Γρήγορα κατάλαβα πως δε με τραβάει καθόλου αυτός ο ψεύτικος, γυαλιστερός κόσμος με τις πλαστές ανάγκες, κι έτσι στράφηκα στη μεγάλη μου αγάπη, που δεν ήταν άλλη από το βιβλίο. Αρχικά σχεδίαζα εξώφυλλα για λογοτεχνικά βιβλία. Όσο περνούσε ο καιρός όμως, ένιωθα όλο και μεγαλύτερη την ανάγκη να χαθώ μέσα στα παραμύθια και να ανασύρω την αλήθεια τους.
Είναι το παιδικό βιβλίο ένα δύσκολο είδος; Πώς μπορείς να προσελκύσεις το ενδιαφέρον ενός παιδιού, που το μυαλό του είναι στο παιχνίδι, και να το κάνεις να θέλει να μείνει εκεί, ανάμεσα στις σελίδες;
Αυτό δεν είναι κάτι που γίνεται με το ζόρι. Αν το παιδί μεγαλώνει σε ένα σπίτι όπου αγαπούν τα βιβλία και τα θεωρούν απόλαυση, θα νιώσει αργά ή γρήγορα κι αυτό την ίδια έλξη για το διάβασμα. Θα ανακαλύψει εύκολα πως κάθε βιβλίο είναι ένα παιχνίδι φαντασίας, το οποίο και θα του ανοίξει αμέτρητους δρόμους.
Μεγαλώνοντας, οι γονείς σου σε προέτρεπαν να διαβάζεις;
Στην περίπτωσή μου δε χρειαζόταν και μεγάλη προτροπή. Από παιδί ονειρευόμουν να ζω σε ένα σπίτι γεμάτο βιβλία.
Μπορείς να ξεχωρίσεις πέντε βιβλία που να τα αγαπάς πολύ και να μας προτείνεις;
Μπορώ να σας πω πέντε βιβλία που αυτή στη στιγμή μου έρχονται στο νου σαν πολύ αγαπημένα μου, αλλά δεν είναι τα μόνα:
1. Ο Παπουτσής και τα Ξωτικά, των αδερφών Γκριμ.
2. Η τελεία, του Peter H. Reynolds, εκδόσεις Αίσωπος.
3. Ο Φεγγαροσκεπαστής, του Eric Puybaret, εκδόσεις Αίσωπος.
4. Όταν οι Αρκούδες Πήγαν για Ύπνο τη Νύχτα της Φοβερής και Τρομερής Καταιγίδας, του Paul Bright, εκδόσεις Κόκκινη Κλωστή Δεμένη.
5. Ο Εγωιστής Γίγαντας, του Όσκαρ Ουάιλντ, εκδόσεις Κέδρος.
