Η Νορβηγίδα συγγραφέας μιλάει στην Κόκκινη Αλεπού για το ένατο παιδικό της βιβλίο, “Το Πνεύμα του Χιονιού“, μια αλλιώτικη χριστουγεννιάτικη ιστορία, η οποία αν και κυκλοφόρησε στη χώρα της μόλις πριν ένα χρόνο, έχει μεταφραστεί σε 26 γλώσσες και ετοιμάζεται να μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη. Η Maja Lunde αναφέρεται στις δύο αγαπημένες της πρωταγωνίστριες παιδικών βιβλίων, την ανάγκη της να μιλήσει χωρίς περιστροφές για θέματα που δεν είναι πάντα χαρούμενα, αλλά και τη συνεργασία της με τη βραβευμένη εικονογράφο Lisa Aisato.
Σε μια παλαιότερη συνέντευξή σας είχατε αναφέρει ότι όταν γράφετε δεν σκέφτεστε το κοινό, αλλά την ιστορία σας. Τι ήταν αυτό που σας έκανε να γράψετε την ιστορία του Κρίστιαν; Θέλατε από την αρχή να μιλήσετε για την απώλεια και τη λύπη;
H ιστορία του Κρίστιαν ξεκίνησε στο μυαλό μου με δύο εικόνες. Η μία ηταν η εικόνα ενός σπιτιού, μιας παραμυθένιας κατοικίας, όσο πιο χριστουγεννιάτικης μπορούσα να τη φανταστώ. Η δεύτερη εικόνα ήταν αυτή ενός κοριτσιού, που ήθελα να είναι κάτι ανάμεσα στην Πίπη Φακιδομύτη και την Αννα των Αγρών*, τις δύο αγαπημένες που πρωταγωνίστριες παιδικών βιβλίων. Η αρχική ιδέα, λοιπόν, ήταν να γράψω μια χριστουγεννιάτικη ιστορία, χωρισμένη σε 24 κεφάλαια, που να αναφέρεται σε αυτό το σπίτι και αυτό το κορίτσι. Προχωρώντας, όμως, με τη διαδικασία της γραφής, συνειδητοποίησα ότι η ιστορία δεν θα ήταν για το κορίτσι αυτό, αλλά για ένα αγόρι, τον Κρίστιαν, που συναντούσε τον χαρακτήρα που είχα ήδη δημιουργήσει. Ο Κρίστιαν έχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, έχει χάσει την αδερφή του και ξαφνικά η ιστορία μου έγινε μια λυπητερή ιστορία. Από την πρώτη στιγμή που σκέφτηκα την ιδέα της απώλειας, δεν μπορούσα να τη βγάλω από το μυαλό μου και αν και ήξερα ότι έγραφα μια λυπητερή χριστουγεννιάτικη ιστορία, όταν άρχισα πλέον να τη βλέπω να παίρνει ζωή στο χαρτί δεν μπορούσα να γυρίσω πίσω. Αυτή ήταν η ιστορία μου και δεν ήθελα να την αλλάξω. Αλλωστε, τα Χριστούγεννα είναι μια εποχή που όλα τα συναισθήματα τα ζουμε πιο έντονα από όλες τις άλλες εποχές. Είναι η περίοδος εκείνη που μας λείπουν πιο πολύ από ποτέ τα αγαπημένα μας πρόσωπα που δεν υπάρχουν πια στη ζωή. Μου φαινόταν τόσο σωστό να γράψω και για την ευτυχία και τη λύπη.
Στο μεγαλύτερο μέρος του το βιβλίο είναι ρεαλιστικό: το αγόρι, ο κολλητός του, ο τρόπος που συνυπάρχει με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς του, η συνάντησή του με τη Χέντβιχ. Υπάρχει όμως ένα στοιχείο φαντασίας μέσα στην ιστορία. Πώς προέκυψε αυτό;
Oταν ήμουν μικρή διάβαζα μετά μανίας τα βιβλία της Σουηδής συγγραφέα Marie Gripe. Η Gripe ήταν διάσημη για τον τρόπο που έγραφε τις ιστορίες της και μάλιστα είχε τιμηθεί και με βραβείο Hans Christian Andersen. Μεγάλο μέρος του έργου της είχε να κάνει με το υπερφυσικό. Στοιχεία των παραμυθιών και των λαϊκών μύθων μπλέκονταν στα βιβλία της με την πραγματικότητα, δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο στυλ γραφής. Η συγγραφέας ήταν απόλυτα επηρεασμένη από τα έργα των Edgar Allan Poe, Charlotte και Emily Brontë. Σαν μεγάλη φαν της Gripe, ας πούμε πως επηρεάστηκα από αυτήν και τα βιβλία της που τόσο αγάπησα όταν τα πρωτοδιάβασα και για αυτό έβαλα στη δική μου ιστορία αυτό το στοιχείο του φανταστικού.
Αναφέρεστε στην ψυχική ασθένεια, τα νοσοκομεία και τον θάνατο με έναν πολύ ειλικρινή τρόπο, χωρίς να θέλετε να χρυσώσετε το χάπι στα παιδιά που θα ακούσουν την ιστορία του Κρίστιαν και της Χέντβιχ. Πιστεύετε ότι τα πιο μικρά παιδιά είναι έτοιμα να ακούσουν για όλα αυτά χωρίς να αισθανθούν άβολα;
Εχω επισκεφτεί πολλά σχολεία με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου και αυτό που καταλαβαίνω είναι πως τα ίδια τα παιδιά αντιμετωπίζουν με απόλυτη ειλικρίνεια το θέμα της απώλειας. Πολύ περισσότερο από ότι οι ενήλικες. Τα παιδιά έχουν την ανάγκη να συζητήσουν το θέμα του θανάτου. Ο Κρίστιαν στο βιβλίο εκτός από πρωταγωνιστής είναι και ο αφηγητής της ιστορίας του. Ως συγγραφέας προσπαθώ πάντα όταν γράφω παιδικά βιβλία να μιλάω όπως θα μιλούσε κι ένα παιδί της ηλικίας των πρωταγωνιστών μου. Το ίδιο συμβαίνει και εδώ και μάλιστα, ο Κρίστιαν μιλάει όπως θα μιλούσε οποιοδήποτε παιδί της ηλικίας του, χρησιμοποιώντα πιο «ωμό» λεξιλόγιο από αυτό που θα επέλεγε ένας ενήλικας. Λέει «η Γιούνι πέθανε» ή «η Γιούνι είναι θαμμένη εδώ», ενώ ένας ενήλικας θα έλεγε «η Γιούνι έφυγε» ή «δεν είναι πια ανάμεσά μας». Ο Κρίστιαν είναι ευθύς και ειλικρινής, γιατί έτσι είναι τα παιδιά. Και όταν μιλάω με τα παιδιά όταν πηγαίνω στα σχολεία τους, πάντα μα πάντα θέλουν να μου μιλήσουν για τον θάνατο και να αναφέρουν κάποιον από το περιβάλλον τους που τον ήξεραν κι έχει πεθάνει. Δεν είναι θέμα ταμπού ο θάνατος στα παιδιά, ίσα ίσα που από τη στιγμή που τα αφορά, θα πρέπει να τους το συζητάμε με απόλυτη ειλικρίνεια.
Θεωρείτε ότι η ιστορία ακουμπάει στην πνευματικότητα (όχι απαραίτητα στη θρησκευτικότητα);
Nομίζω πως έχει να κάνει με τους αναγνώστες αυτό, γιατί καθένας μας διαβάζει το ίδιο κείμενο διαφορετικά. Τα παιδιά νομίζω πως δεν βλέπουν κάτι τέτοιο στο κείμενο. Οι ενήλικες αναγνώστες μπορεί και να δουν κάτι πιο πνευματικό. Δεν ήθελα ούτως ή άλλως να καθοδηγήσω τους αναγνώστες, παιδιά ή μεγάλους. Ηθελα να τους αφήσω να πάρουν από την ιστορία μου αυτό που ο καθένας τους έχει ανάγκη.
Οπως και με την αναφορά στην ψυχική ασθένεια.
Ναι, ήταν ένας τρόπος να αφήσω το πεδίο αυτό ανοιχτό, χωρίς να καθοδηγήσω κανέναν, και μέσα από την ιστορία της Γιούνι να ξεκινήσει μια συζήτηση για αυτό το θέμα.
Με ποιον τρόπο δουλεύτηκε η εικονογράφηση και πώς συνεργαστήκατε με την Lisa Aisato;
Η Lisa άρχισε να δημιουργεί τους χαρακτήρες διαβάζοντας μια σύνοψη της ιστορίας που της έστειλα. Οπότε όταν ξεκίνησα εγώ να γράψω την ιστορία είχα έτοιμους τους χαρακτήρες μου, κάτι που ήταν φανταστικό! Για το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής του βιβλίου αυτού, κείμενα και εικονογραφήσεις πηγαινοέρχονταν μέχρι να καταλήξουμε στο τελικό αποτέλεσμα. Αρα μιλάμε για μια δουλειά που έγινε σε απόλυτη συνεργασία μεταξύ εμένα ως συγγραφέα και της Lisa ως εικονογράφου.
Μικρή γεύση από το βιβλίο μπορείτε να πάρετε στο παρακάτω βίντεο:
Το βιβλίο “Το πνεύμα του χιονιού: μια χριστουγεννιάτικη ιστορία“, μεταφράστηκε από τη Χριστίνα Σωτηροπούλου και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.
Διαβάστε την κριτική του βιβλίου εδώ.
*Βιβλίο της Καναδής συγγραφέα L. M. Montgomery. Κυκλοφόρησε το 1908 και θεωρείται πλέον κλασικό βιβλίο παιδικής λογοτεχνίας. Η ιστορία της Anne Shirley μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη σαν ταινία βουβού κινηματογράφου 1919, ενώ περίπου 15 χρόνια μετά, το 1934 ως ομιλούσα με πρωταγωνίστρια την Dawn O’Day. Στην Ελλάδα, εκτός από το βιβλίο, είχαμε την ευκαιρία να δούμε και την τηλεοπτική μεταφορά του, σε σκηνοθεσία Kevin Sullivan και πρωταγωνίστρια την Megan Follows, μέσω της ΕΡΤ τη δεκαετία του ’90.
