Ποια χρώματα είχε η επαναστατική σημαία του Ρήγα Φεραίου; Ποιο ήταν το συνωμοτικό όνομα που έδωσε η Φιλική Εταιρεία στον Αλέξανδρο Υψηλάντη; Ποια καπετάνισσα κυβέρνησε το ιστιοφόρο «Αγαμέμνων» και ποια το «Καλομοίρα»; Πώς γινόταν ένα σκάφος πυρπολικό και τι τραγούδησε ο στρατηγός Μακρυγιάννης στους συμπολεμιστές του μια βραδιά μέσα στην πολιορκημένη Ακρόπολη; Οι απαντήσεις βρίσκονται στις σελίδες του βιβλίου «1821 – Ένα εικονογραφημένο ταξίδι προς την ελευθερία», ενός εικονογραφημένου βιβλίου γνώσεων για παιδιά από 10 ετών, που μέσα από τις σελίδες του αφηγείται ένα σπουδαίο ιστορικό γεγονός, την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Με τις εικόνες της Θέντας Μιμηλάκη και τη βοήθεια της γεωγραφίας, μας μεταφέρει σε έναν κόσμο που υπήρξε πριν από διακόσια χρόνια και μας περιγράφει σημαντικά γεγονότα.
H δημοσιογράφος και συγγραφέας Μάρω Βασιλειάδου περιγράφει το βιβλίο της ως «ένα συναρπαστικό ταξίδι στον κόσμο της Ελληνικής Επανάστασης. Με τη βοήθεια των εκλεκτών συνεργατών –που έγιναν πια φίλοι–, του ιστορικού Ηλία Κολοβού και της εικονογράφου Θέντας Μιμηλάκη, το βιβλίο έχει, νομίζω, ένα ιδιαίτερο προσόν: μιλά για το πιο καθοριστικό γεγονός για το νέο ελληνικό κράτος σαν να περιγράφει μια συγκλονιστική περιπέτεια με τη βοήθεια της ιστορίας, της γεωγραφίας, της ποίησης. Είναι η περιπέτεια που έζησαν άνθρωποι με σάρκα και οστά, οι προπαππούδες και οι προγιαγιάδες μας. Ήθελα να είναι έτσι γραμμένο, ώστε αν στήσουμε αυτί στις σελίδες του να μπορούμε να τους ακούσουμε να κουβεντιάζουν, να μαλώνουν, να τραγουδούν, να λυπούνται και να χαίρονται. Από τις παραμονές της Επανάστασης και τον Ρήγα Βελεστινλή μέχρι τον Ιωάννη Καποδίστρια, τον πρώτο κυβερνήτη της Ελλάδας, η περιπέτεια του Αγώνα κράτησε περίπου δέκα χρόνια, και είναι όλα σημαντικά με τις νίκες και τις ήττες, τις επιτυχίες και τις αποτυχίες. Στην αρχή του, αυτό το ταξίδι ήταν γεμάτο ιδέες, ποιήματα, και ελπίδες. Στο τέλος της διαδρομής υπήρχε κάτι πραγματικό: Ένα καινούριο κράτος, μικρό και πολύ φτωχό, που ωστόσο είχε κερδίσει άξια τη θέση του μέσα στον χάρτη της Ευρώπης. Τώρα πια, κι αφού γύρω από το γραφείο μου έχει μαζευτεί μια ψηλή στοίβα με ιστορικά βιβλία, μπορώ να πω ότι αρχίζω να καταλαβαίνω πόσο σύνθετο και πολυεπίπεδο ήταν αυτό το γεγονός. Όμως στη θέση μιας γνώσης εγκυκλοπαιδικής, όπως αυτή που προερχόταν από σχολικά βιβλία, έχει μπει ένα έγχρωμο «ντοκιμαντέρ», με πρόσωπα, ήχους, εικόνες, πολεμικά συμβάντα και ρομαντικές απαγγελίες ποιημάτων. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης είναι ζωντανός και κουνάει το λοφίο της περικεφαλαίας του όταν συνομιλεί με την Μπουμπουλίνα. Στους κάμπους της Ρούμελης και του Μοριά οι καβαλάρηδες του οθωμανικού στρατού καλπάζουν. Στις αίθουσες των παλατιών της Ευρώπης, οι πολιτικοί συνεδριάζουν, ενώ οι συνωμότες της Φιλικής Εταιρείας χώνονται στα δρομάκια της Τεργέστης».
Πέρα από το κατατοπιστικό κείμενο της Μάρως Βασιλειάδου και τις πολλές και απαραίτητες πληροφορίες, ένα από τα πολύ βασικά στοιχεία που κάνουν το βιβλίο να ξεχωρίζει είναι και η εικονογράφηση της Θέντας Μιμηλάκη. Η εικονογράφος, μιλώντας στην Κόκκινη Αλεπού, ανέφερε πως η εικονογράφηση ενός non fiction βιβλίου ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία για εκείνη. «Όλα ξεκίνησαν με την πρόταση της Λύντη Γαλάτη, υπεύθυνης παιδικών βιβλίου των εκδόσεων Διόπτρα. Έπειτα ακολούθησε η εξ αποστάσεως γνωριμία μου με τη Μάρω Βασιλειάδου. Το όλο πρότζεκτ είχε πάρα πολλές συζητήσεις, έρευνα και κυνήγι φωτογραφιών σε βιβλία, μουσειακές εκδόσεις, περιοδικά και στο Διαδίκτυο. Δεδομένου δε ότι στο τελευταίο κυκλοφορεί υπερβολικά πολλές εσφαλμένες πληροφορίες, έπρεπε να διασταυρώνω καθετί από πολλές πηγές. Ευτυχώς που υπήρχε κι ο Ηλίας Κολοβός για να κάνω την εγκυρότερη διασταύρωση. Ερευνώντας έμαθα πολλά ιστορικά γεγονότα που δεν γνώριζα. Πολλές φορές μάλιστα, με συνέπαιρναν πολύ οι ιστορίες που διάβαζα, όπως τότε που, ψάχνοντας απεικονίσεις κάποιου σουλτάνου κατέληξα να διαβάζω για το γενεαλογικό δέντρο των συζύγων του. Όταν ήρθε η στιγμή να ξεκινήσω το εικαστικό κομμάτι προβληματίστηκα, μια και ένιωθα κάπως περιορισμένη στο πώς έπρεπε να αποδοθούν οι εικόνες. Όταν καλείσαι να ζωγραφίσεις ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα, δεν έχεις και πολύ μεγάλη ελευθερία στην εικαστική τους απόδοση. Αυτό το αντιμετώπισα δουλεύοντας με πιο ελεύθερο και λιγότερο κλασικό τρόπο πάνω στη σύνθεση των εικόνων. Ίσως δεν είναι εμφανές, αλλά επηρεάστηκα πολύ από τις γραφικές τέχνες (αφίσες, infographics, κλπ) και κυρίως το κολάζ. Η γκάμα των χρωμάτων προέκυψε τυχαία, έχοντας μόνο στο μυαλό μου να αποφύγω τα πολλά μπλε. Αυτό που μου έμεινε όμως είναι η εμπιστοσύνη που μου έδειξαν οι συνεργάτες μου, η άψογη συνεργασία μεταξύ μας, καθώς και η καταπληκτική ιστοσελίδα του Ιδρύματος Λασκαρίδη με συλλογές περιηγητικής εικονογραφίας˙ και μια μικρή πικρία, που δεν βρήκα πουθενά κάποια απεικόνιση της Ευανθίας Καΐρη».
Το βιβλίο της Μάρως Βασιλειάδου «1821 – Ένα εικονογραφημένο ταξίδι προς την ελευθερία» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα σε επιστημονική επιμέλεια του Ηλία Κολοβού (Καθηγητή Ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης) και εικονογράφηση της Θέντας Μιμηλάκη. Αναζητήστε το!
