Μου αρέσει να θεωρώ τις εθνικές γιορτές ως ημέρες μνήμης και βιωματικά μαθήματα Ιστορίας. Είτε δουλέψει κανείς μόνο με την τάξη του είτε ετοιμάσει μια σχολική γιορτή, η χαρά της προετοιμασίας από τη μεριά μας είναι η μυστική συνταγή για την επιτυχία κάθε δράσης.
Η επέτειος του Πολυτεχνείου, για εμάς τους μεγαλύτερους δασκάλους, και ειδικά όσους και όσες μεγαλώσαμε στην Αθήνα, εξακολουθεί να είναι μια ζωντανή γιορτή. Με κάποιον τρόπο, βιώσαμε την εποχή είτε από τις διηγήσεις των γονιών μας, είτε από τις σχολικές γιορτές είτε επειδή συμμετείχαμε παλιότερα σε κάποια πορεία. Οι νέοι δασκαλοι και δασκάλες όμως, κι ακόμη περισσότερο οι μαθητές μας, έχουν μεγάλη δυσκολία στη σύνθεση και στην κατανόηση μιας μακρινής γι’αυτούς εποχής.
Ξεκινάμε την έρευνά μας διαβάζοντας, πρώτα για τον εαυτό μας. Η λογοτεχνία θα μας βοηθήσει να νιώσουμε, να βιώσουμε, να «βουτήξουμε» στην εποχή που μελετάμε και η Ιστορία να συνδέσουμε τα γεγονότα, να στερεώσουμε τους αρμούς του βιώματος. Πατώντας γερά στα πόδια μας, θα μπορέσουμε στη συνέχεια να αφηγηθούμε, να μοιραστούμε, να συγκινηθούμε μέσα στον μυστικό κύκλο που θα φτιάξουμε με τους μαθητές μας.
Ο καθένας ακολουθεί το δικό του ξεχωριστό μονοπάτι, καθώς υπάρχουν αρκετά αξιόλογα βιβλία σχετικά με το θέμα. Εγώ επέλεξα από την αρχή ένα από τα αγαπημένα βιβλία των παιδικών μου χρόνων «Τα γενέθλια» της Ζωρζ Σαρή, όχι μόνο για τη δυναμική και την ειλικρίνειά του ή την παντελή υποψία αυτολογοκρισίας της συγγραφέα, αλλά και γιατί ασχολείται ιστορικά με ολόκληρη την εποχή της επταετίας και την αλληλουχία των γεγονότων που οδήγησαν στην εξέγερση του Πολυτεχνείου. Συχνά αναγκαζόμαστε λόγω έλλειψης χρόνου να απομονώνουμε το γεγονός από όσα προηγήθηκαν και όσα ακολούθησαν πετυχαίνοντας απλώς μια πρόσκαιρη συγκίνηση.
Τα τελευταία χρόνια, τις δυο τελευταίες εβδομάδες πριν τη μέρα της γιορτής, διαβάζω «Τα γενέθλια» στην ώρα της Γλώσσας και της Ιστορίας, παράλληλα με το εξαιρετικό βιβλίο γνώσεων 2651 ημέρες δικτατορίας» της Μαρίζας Ντεκάστρο. Ένα δυνατό ξεκίνημα είναι το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου της Ζωρζ Σαρή. Τα παιδιά μπαίνουν στη θέση της συνομήλικής τους Άννας, νιώθουν τον ενθουσιασμό και την απογοήτευσή της για την ακύρωση του πάρτυ των γενεθλίων της και αναρωτιούνται. «Γιατί; Ποιος; Τι έγινε; Πότε;» Τις απαντήσεις έρχεται να δώσει το βιβλίο της Μαρίζας Ντεκάστρο. Με έναν απίστευτο παλμό, με ζωντανό λόγο και τη χρήση πηγών δίνει άλλη υπόσταση στη λογοτεχνική ηρωίδα της Σαρή. Όσα υποπτεύονταν οι ενήλικες της ιστορίας, όσα έκρυβαν και τα συζητούσαν συνωμοτικά μεταξύ τους αποκαλύπτονται στο βιβλίο της Ντεκάστρο. Μαζί με εικόνες και μουσικές που πληροφορούν αλλά και δίνουν το έναυσμα για έρευνα ενώ τοποθετούν τη δική μας εθνική Ιστορία στο πλαίσιο των παγκόσμιων γεγονότων και εξελίξεων, κάτι που δε γίνεται συχνά στα σχολικά βιβλία.
Είναι δύσκολο να διαβαστούν και τα δύο βιβλία ολόκληρα, οπότε επιλέγουμε και συνδυάζουμε αποσπάσματά τους ανάλογα με τον χρόνο που θέλουμε να επενδύσουμε αλλά και το επίπεδο των μαθητών μας. Άλλωστε είναι βέβαιο πως μετά από αυτή την παράλληλη ανάγνωση, τα βιβλία θα γίνουν ανάρπαστα στη Δανειστική Βιβλιοθήκη. Κι αν φοβόμαστε πως θα μείνουμε πίσω στην ύλη, μπορούμε κάλλιστα να προσαρμόζουμε την αντιγραφή και την ορθογραφία, τη γραμματική και τα κείμενα δημιουργικής γραφής στα βιβλία που διαβάζουμε, στα τραγούδια που τραγουδάμε. Και τότε να δείτε που ακόμα κι αυτά αποκτούν άλλο ενδιαφέρον.
17 Νοέμβρη: μια ανάγνωση προτεινόμενη από την Τρίτη Δημοτικού μέχρι την Τρίτη Λυκείου
