Συνήθως διαβάζουμε έναν ή μία συγγραφέα, κι αν μας αρέσει, συνεχίζουμε με τα άλλα βιβλία τους, πολύ περισσότερο αν πρόκειται για σειρά. Οι εικονογράφοι μοιάζει συχνά να έχουν ένα δευτερεύοντα ρόλο ακόμη και στην εποχή μας, την εποχή της εικόνας. Τι θα γινόταν αν ξεκινούσαμε αντίστροφα, αν επιλέγαμε έναν ή μια εικονογράφο και μελετούσαμε τα βιβλία που έχει εικονογραφήσει;
Κάπως έτσι ξεκίνησε το project «Συγγράφοντας ή εικονογραφώντας;». Επιλέξαμε τον εικονογράφο Νικόλα Ανδρικόπουλο, κυρίως γιατί αγαπάμε τις εικόνες του, αλλά και γιατί θα μπορούσε να μας διαφωτίσει στο ερώτημα που θέσαμε στην αρχή αφού έχει ασχοληθεί και ο ίδιος με τη συγγραφή. Τι είναι πιο εύκολο, να γράφει κανείς μια ιστορία ή να την εικονογραφεί; Πώς συνεργάζονται οι συγγραφείς με τους εικονογράφους; Ποιος είναι ο ρόλος των εκδοτών στη συνεργασία αυτή, αλλά και στην τελική εμφάνιση ενός βιβλίου;
Ψάξαμε στη Βιβλιοθήκη και βρήκαμε όλα τα βιβλία που είχαν εικονογραφηθεί από τον Νικόλα Ανδρικόπουλο. Δεν ήταν και τόσο εύκολο, αλλά τα καταφέραμε. Χωριστήκαμε σε ομάδες και πήραμε από ένα εξώφυλλο βιβλίου που είχε φιλοτεχνηθεί από τον ίδιο εικονογράφο. Συνειδητοποιήσαμε πως πολλά από αυτά τα είχαμε διαβάσει, αλλά δεν θυμόμαστε τον εικονογράφο ή τις εκδόσεις, ενώ θυμόμαστε σίγουρα τον συγγραφέα… Χμ, τροφή για σκέψη!
Ισως συμβαίνει με τα βιβλία το ίδιο που συμβαίνει και με τα τραγούδια. Όλοι θυμόμαστε τον τραγουδιστή, αλλά ελάχιστοι γνωρίζουν τον στιχουργό ή τον μουσικοσυνθέτη. Κι όμως η εικόνα κάποιων χαρακτήρων, όπως ο Γουτού Γουπατού του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη,ή ο Μάνος του Μερκούριου Αυτζή είναι τόσο ανεξίτηλα χαραγμένοι στη μνήμη μας που θα τους αναγνωρίζαμε με την πρώτη ματιά όπου κι αν τους συναντούσαμε. Μήπως δεν είναι εξίσου ο Γουτού Γουπατού και ο Μάνος του Νικόλα Ανδρικόπουλου που ζωγράφισε τη μορφή τους;
Παρατηρήσαμε τα χρώματα, τις γραμμές, τις υφές, το προσωπικό στυλ, αλιεύσαμε πληροφορίες, κάναμε υποθέσεις για το περιεχόμενο του βιβλίου με αφορμή το εξώφυλλο. Ύστερα πήραμε στα χέρια μας τα βιβλία και μελετήσαμε τις εικόνες στο εσωτερικό τους. Όσες περισσότερες βλέπαμε τόσο πιο πολύ μπαίναμε στο σύμπαν του εικονογράφου και βλέπαμε τον κόσμο με τα δικά του μάτια.
Αναρωτηθήκαμε πως σκέφτεται ένας εικονογράφος. Υπάρχουν άνθρωποι που σκέφτονται με εικόνες; Μπορούμε να πούμε πως οι εικόνες διαβάζονται όπως οι λέξεις; Τα λόγια του εικαστικού Αλέξη Ακριθάκη ξεσήκωσαν μεγάλη συζήτηση. “Η ζωγραφική με είχε στοιχειώσει από τότε που ήμουν παιδί. Γνώριζα με απόλυτη σιγουριά πως κάποια μέρα θα γινόμουν ζωγράφος. Τα άλλα παιδιά έφτιαχναν ιστορίες με λέξεις. Εγώ έφτιαχνα ιστορίες με εικόνες: πολλές εικόνες που ακολουθούσαν η μία την άλλη σε μια λωρίδα χαρτιού που πολλές φορές έφτανε τα τέσσερα μέτρα”.
Ξεφυλλίσαμε silent books, βιβλία γραμμένα σε άλλες γλώσσες και συζητήσαμε για το πόσο σημαντικό είναι να υπάρχουν σε μια βιβλιοθήκη βιβλία για όλα τα παιδιά. Συλλέξαμε ερωτήσεις και σχεδιάσαμε μια συνέντευξη με τον αγαπημένο μας εικονογράφο. Δεν είναι όλες οι ερωτήσεις κατάλληλες, ούτε τόσο ενδιαφέρουσες. Είναι σημαντικό να επιλέξεις τις ερωτήσεις σου με βάση τον στόχο που έχεις. Εκείνο που μας εντυπωσίασε περισσότερο από όσα μας είπε ο κ. Ανδρικόπουλος είναι πως ένας εικονογράφος δε ζωγραφίζει απλά το βιβλίο, αλλά κάνει αληθινή έρευνα πολλές φορές γιατί οφείλει να είναι πιστός στην εποχή, τον τόπο και τους χαρακτήρες που αναπαριστά. Αυτό μας έκανε να δούμε τη δουλειά του εικονογράφου με άλλα μάτια!
Μια μικρή έκθεση με τα βιβλία του ίδιου εικονογράφου μπορεί να ολοκληρώσει το project. Το σίγουρο είναι πως μετά από αυτό όλοι ρωτούν και συζητούν για τις εικόνες του βιβλίου με το ίδιο πάθος που μιλούν για την υπόθεσή του.
