
Κείμενο: Αντιγόνη Βουτσινά
Εικονογράφηση: Φιλάνθη Γεωργανά
Πρόλογοι: Φ. Τσαλίκογλου, Στ. Μάινας, Ελ. Καραγιάννη
Εκδόσεις: Φουρφούρι
Χρονιά έκδοσης: 2022
Ηλικίες: για γονείς
Η ποιήτρια Αντιγόνη Βουτσινά μάς προσφέρει μια μικρή τριλογία παραμυθιών, διαφορετικών από όσα έχουμε συνηθίσει. Πρόκειται για παραμύθια για γονείς – ναι, όχι για ενήλικες: για γονείς. Αν πιστεύεις ότι εσύ ή οι γονείς σου τα κάνατε όλα καταπληκτικά, μας λέει στο οπισθόφυλλο, τότε μη διαβάσεις αυτά τα βιβλία. Έχει δίκιο. Προλογισμένα από σημαντικούς ανθρώπους των τεχνών και των γραμμάτων, τα τρία αυτά μικρά βιβλιαράκια συμβολίζουν και αποσυμβολοποιούν τη γονεϊκότητα. Διαβάζονται και αυτοτελώς, αλλά όλη η τριλογία αποτελεί μια ολοκληρωμένη πρόταση.
Στο πρώτο βιβλίο, η ποιήτρια μιλάει για την στρυφνή και αυστηρή σχέση μητέρας και κόρης, μέσα από τον συμβολισμό της σπείρας. Η σπείρα είναι ένα σχήμα που δηλώνει την κυκλική περιπλάνηση και την αέναη επιστροφή στο κέντρο. Η κόρη θέλει, ζητά, και η μητέρα ακρωτηριάζει – καθώς θέλει “πάντα το καλό της”. Το κορίτσι καταλήγει απροστάτευτο και βωβό.
Στο δεύτερο βιβλίο, με το σύμβολο του βέλους, αναπτύσσει την σκληρή και μονοκόμματη σχέση πατέρα και γιου. Το βέλος – τα βέλη – που πετά στρατηγικά ο πατέρας, άπαξ και φύγουν από το τόξο-στόμα δε γυρνάνε πίσω. Ο γιος καταλήγει σοβαρά τραυματισμένος και μόνο φαινομενικά οχυρωμένος.
Στο τρίτο βιβλίο, με σύμβολο τον κύκλο, αφήνεται να εννοηθεί ότι τα πληγωμένα παιδιά μεγαλώνουν και κάνουν δική τους οικογένεια, αποφασισμένα να μη κάνουν τα λάθη των γονιών τους στο δικό τους παιδί. Καθώς όμως ο κύκλος έχει την τάση να επαναλαμβάνει τον εαυτό του, καινούρια λάθη ξεπηδούν που μοιάζουν με τα παλιά. Το παιδί προσπαθεί να γιατρέψει μια πληγή που δεν κατανοεί.
Το κείμενο διαθέτει μια εξαιρετική ισορροπία μεταξύ ποιητικότητας και απλής αφήγησης, είναι δυνατό και στιβαρό. Τα νοήματα που αγγίζει με ευαισθησία είναι σοβαρά και οικουμενικά, τόσο που η ταύτιση με τον αναγνώστη είναι αδυσώπητη. Ιστορίες που δεν είναι ιστορίες, είναι σαν αλλιώτικα ειπωμένες αλήθειες, αλλά με πλήρη έλλειψη διδακτισμού και ηθικοπλαστικής αισθητικής και δίχως να “ψυχολογίζουν” πρόχειρα.
Η εικονογράφηση εδώ είναι ίσως το 50% της αίσθησης των βιβλίων. Η Φιλάνθη Γεωργαντά έχει εικονογραφήσει με τρυφερότητα και ευστοχία τους χαρακτήρες των ιστοριών και της πληθώρας συναισθημάτων που τους πλημμυρίζουν, με ένα προσωπικό στιλ που θυμίζει παιδική εικονογράφηση κι αυτό βοηθά στην ψευδαίσθηση του ότι βασικά διαβάζουμε ένα παραμύθι.
Τα βιβλία Μια Φορά κι Ένα Παιδί είναι μια ουσιαστική λογοτεχνική πρόταση για τις δύσκολες σχέσεις γονέων και παιδιών και των τραυμάτων που αφήνουν. Είναι επίσης μια παρότρυνση να καταλάβουμε καλύτερα τον εαυτό μας και τον κόσμο γύρω του και να εμπνευστούμε για ένα αληθινό ψυχικό ταξίδι επούλωσης και αποδοχής.