Μικρά ταξίδια με τη φαντασία του Ιουλίου Βερν

Γεννημένος σαν σήμερα πριν από 190 χρόνια στην Νάντ της Γαλλίας, ο Ιούλιος Βερν θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς και είναι ένας από τους πιο πολυμεταφρασμένους συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας. Τα βιβλία του έχουν αγαπηθεί από γενιές και γενιές ανθρώπων που λατρεύουν την περιπέτεια, όπως ακριβώς την αγαπούσε και ο ίδιος. Αν και ο αυστηρός πατέρας του τον προόριζε να αναλάβει το δικηγορικό γραφείο της οικογένειας, ο Ιούλιος είχε άλλα πλάνα. Ηταν τόσο διψασμένος για περιπέτεια και ταξίδια που – σύμφωνα με μία από τις βιογραφίες του – σε ηλικία 11 ετών κρύφτηκε στο αμπάρι του εμπορικού πλοίου Coralie που ετοιμαζόταν να φύγει από την Ναντ για τις Δυτικές Ινδίες. Για κακή του τύχη όμως, τον ανακάλυψαν οι ναύτες και τον έστειλαν πίσω στους γονείς του. Τότε περίλυπος είπε στη μητέρα του “δεν θα ξαναταξιδέψω ποτέ στην πραγματικότητα, μόνο με τη φαντασία μου“.

Ο Ιούλιος τελείωσε το σχολείο και φοίτησε στο πανεπιστήμιο, όπως ακριβώς είχε ορίσει ο πατέρας του, όμως κατά την παραμονή του στο Παρίσι αφοσιώθηκε στο γράψιμο. Όταν ο πατέρας του ανακάλυψε ότι γράφει αντί να ασχολείται με δικόγραφα, του έκοψε κάθε οικονομική στήριξη. Δεν σταμάτησε όμως ποτέ να γράφει. Το 1849 κι όσο είναι στο Παρίσι γνωρίζει τον Αλέξανδρο Δουμά στον οποίο θα δείξει ένα από τα τα πρώτα του χειρόγραφα. Οι δύο νεαροί θα το διασκευάσουν και θα το παρουσιάσουν μέσω των γνωριμιών του πατέρα του δεύτερου στην Εθνική Οπερα της Γαλλίας. Το έργο Les Pailles rompues ανέβηκε τελικά στο Theatre Historique, εκεί που τώρα βρίσκεται η Place de la République.

Ένα από τα πρώτα του λογοτεχνικά κείμενα που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Le Musée des familles, ήταν το Ταξίδι με αερόστατο, το οποίο αποτέλεσε τη μαγιά για το πρώτο του βιβλίο, το “Πέντε εβδομάδες με το αερόστατο” που εκδόθηκε στις 31 Ιανουαρίου του 1863 από τον εκδοτικό Hetzel, που έβγαζε και τα βιβλία του Βίκτωρος Ουγκό. O Pierre-Jules Hetzel ήταν και ο μοναδικός του εκδότης, ο άνθρωπος που πίστεψε στο ταλέντο του και απογείωσε τη συγγραφική του καριέρα. Τα σημαντικότερα έργα του Βερν και αυτά που τον έκαναν τόσο αγαπητό στο κοινό είναι αυτά που συμπεριλαμβάνονται στα Voyages Εxtraordinaires. Στα σαράντα τέσσερα Φανταστικά του Ταξίδια βρίσκουμε τα 20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα, Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες, Ροβήρος ο κατακτητής, Ταξίδι στο κέντρο της Γης, Γύρω από τη Σελήνη, Πλωτή Πολιτεία, Η μυστηριώδης νήσος, Ο δεκαπενταετής πλοίαρχος, Από τη Γη στη Σελήνη, Μιχαήλ Στρογκόφ, Δύο χρόνια διακοπές και πολλά ακόμα, λιγότερο ίσως γνωστά. Ο Ιούλιος Βερν πέθανε στις 24 Μαρτίου του 1905 αφήνοντας πίσω του ένα πολύ πλούσιο έργο από βιβλία, άρθρα, ποιήματα, τραγούδια και λιμπρέτα. Μετά τον θάνατό του, ο γιός του, Μισέλ Βερν, επέβλεψε την έκδοση των μυθιστορημάτων Η Εισβολή της Θάλασσας και Ο Φάρος στην Άκρη του Κόσμου.

Αυτό που μαγεύει ακόμα και σήμερα τους αναγνώστες είναι η ικανότητα που είχε ο Βερν να σε ταξιδεύει σε μέρη άγνωστα και να σε παρασύρει σε επικές περιπέτειες πάνω στη Γη, κάτω από αυτή, ψηλά στα σύννεφα ή ακόμα και κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, εντάσσοντας την οργιώδη φαντασία του και την αγάπη του για τη γεωγραφία, τις μηχανές και τις επιστήμες στα κείμενά του. Ήταν ο άνθρωπος που μέσα από τα γραπτά του έκανε τους ανθρώπους να κοιτάξουν ψηλά στον ουρανό και βαθιά στη θάλασσα και να αναρωτηθούν αν όντως είναι όλα αυτά που περιγράφει στα βιβλία του δυνατά. Άλλωστε, μην ξεχνάμε πως ο Βερν έζησε και δημιούργησε σε μια περίοδο που οι επιστήμες δεν είχαν αρχίσει ακόμα να παρουσιάζουν τα λαμπρά τους επιτεύγματα, μια περίοδο που οι άνθρωποι ήταν ακόμα δέσμιοι των προκαταλήψεων και των δεισιδαιμονιών. Δεν θεωρείται λοιπόν άδικα ως ο πρώτος συγγραφεάς βιβλίων επιστημονικής φαντασίας και ο πιο πολυμεταφρασμένος μαζί με την Αγκάθα Κρίστι και τον Σέξπηρ!

 

 

Τα βιβλία του ήταν πάντα από τα πρώτα μας αναγνώσματα ως μαθητές δημοτικού. Οι σκληρές τους ράχες φιγουράριζαν πρώτες – πρώτες στις σχολικές και δανειστικές βιβλιοθήκες, ενώ τα Χριστούγεννα σίγουρα ένα από αυτά θα βρισκόταν αμπαλαρισμένο κάτω από το δέντρο. Στην Ελλάδα, από το 1978 ως σήμερα έχουν κυκλοφορήσει 328 διαφορετικές εκδόσεις, ενώ αυτές που μας έχουν κεντρίσει το ενδιαφέρον πιο πολύ από όλες είναι η σειρά Μικρά Ταξίδια με τη φαντασία του Ιουλίου Βερν από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. Ο Αντώνης Παπαθεοδούλου, λάτρης των ιστοριών του Βερν, ανέλαβε το πολύ δύσκολο έργο να γνωρίσει σε παιδιά προσχολικής ηλικίας τη μαγεία των κειμένων του Γάλλου συγγραφέα. Βιβλία εκατοντάδων σελίδων χώρεσαν μέσα σε μερικές δεκάδες εικονογραφημένα σαλόνια, δίνοντας τη δυνατότητα σε πολύ μικρά παιδιά να πάρουν μια πρώτη γεύση από τις φανταστικές περιπέτειες που έγραψε πριν εκατό και βάλε χρόνια ο Βερν. Με την πολύτιμη συμβολή της Ίριδας Σαμαρτζή στην εικονογράφηση, οι δύο τους έχουν δημιουργήσει μια εξαιρετικής αισθητικής σειρά που περιλαμβάνει τα βιβλία: Ο γύρος του κόσμου σε 80 μέρες (ή ποιος είναι ο πιο πλούσιος), Από τη Γη στη Σελήνη (ή το κανόνι της ειρήνης), Ταξίδι στο κέντρο της Γης (ή ένας πλανήτης γεμάτος μυστικά), 20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα (ή ο Νέμο, ο Ναυτίλος κι άλλα μυστήρια του βυθού), Ο Ροβήρος ο κατακτητής (ή ο καπετάνιος των ουρανών) και το πιο πρόσφατο Πέντε εβδομάδες με το αερόστατο (ή η γνώση είναι περιπέτεια!). Κάθε πρόταση που συνοδεύει τον πρωτότυπο τίτλο είναι ουσιαστικά μια περίληψη της ιστορίας που πρόκειται να διαβάσουμε ή καλύτερα το μήνυμα πίσω από κάθε ιστορία. Για παράδειγμα, στον Γύρο του Κόσμου σε 80 μέρες, ο Φιλέας Φογκ βάζει στοίχημα όλη του την περιουσία ότι θα καταφέρει να γυρίσει τον κόσμο σε 80 μέρες. Φτάνοντας όμως στο τέλος του ταξιδιού του και μην έχοντας υπολογίσει σωστά τις ημέρες, θεωρεί πως τα έχασε όλα. Και τότε η Αούντα θα του πει “Μα εσύ δεν έλεγες πως πλούσιος είναι όποιος ταξιδέψει κι όποιος ζήσει τις πιο πολλές εμπειρίες;” Αρα, ποιος είναι ο πιο πλούσιος μετά από ένα τέτοιο φανταστικό ταξίδι; Ο Αντώνης Παπαθεοδούλου μας δίνει την εντύπωση πως σαν άλλος Φιλέας Φογκ έπαιξε όλη του την “περιουσία” (= το όνομά του) σε ένα στοίχημα. Και το κέρδισε. Το απαιτητικό έργο της διασκευής φαίνεται πως έχει στεφθεί με επιτυχία, καθώς τα βιβλία έχουν αγαπηθεί όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό. Δύο από τους τίτλους της σειράς έχουν ήδη μεταφραστεί και κυκλοφορήσει στα Καταλανικά και στα Ισπανικά (20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα και Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες), ενώ ετοιμάζεται και η έκδοση ενός τρίτου, του Ταξίδι προς το κέντρο της γης. Εμείς, εδώ, ανυπομονούμε για τα επόμενα.

 

Από το βιβλίο “20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα”. Εικονογράφηση: Ιρις Σαμαρτζή (www.irissamartzi.com)

ΜΟΙΡΑΣΕ ΤΟ

Ευχαριστώ

Ένα μικρό αγόρι κάνει κάτι διαφορετικό σε κάθε σελίδα: περπατά, ποδηλατεί, κάθεται, είναι με φίλους, τη γάτα του, στο μπάνιο, στο παράθυρο … και σε όλες τις στιγμές του έχει ένα ‘ευχαριστώ’ να πει: σε ζώα, φυτά, πράγματα, ακόμη και στον ίδιο του τον εαυτό! 

Τα ήσυχα βράδια

Η θεματολογία του βιβλίου αυτού περιστρέφεται γύρω από τη νύχτα και απ’ ό,τι συμβαίνει ‘στα σκοτεινά’. Σε τι οφείλεται η ύπαρξη της νύχτας, τι συμβαίνει στο σκοτεινό ουρανό, πως λειτουργεί ο ύπνος, γιατί το μαύρο κυριαρχεί στην όραση του ανθρώπου το βράδυ, ποια η σχέση των ζώων και κάποιων φυτών με τη νύχτα; Αυτές και πολλές άλλες ερωτήσεις που τυχόν έχουμε μεγάλοι και μικροί γύρω από τα λιγότερο φανερά και γνωστά ‘καμώματα της ημέρας’, απαντώνται μέσα σε 19 δισέλιδα.

Ο κύριος Γεμάτος και ο κύριος Αδειανός

Η Christina Bellemo με το απλό, μα βαθιά φιλοσοφικό, κείμενο της κατορθώνει από τις πρώτες μόλις σελίδες του βιβλίου να ανακινήσει τα έντονα, αλλά και τα πιο οικεία συναισθήματα. Με ρήματα όπως «νιώθω», «χρειάζομαι», «φοβάμαι», «συγκινούμαι», που φανερώνουν αμέσως τη συναισθηματική κατάσταση των δύο ηρώων, πετυχαίνει την ταύτιση των αναγνωστών/ριών και παράλληλα τους δίνει τη δυνατότητα να αναστοχαστούν τις έννοιες της συνύπαρξης, της συνδιαλλαγής και της συμπόρευσης.