Κείμενα: Maciej Michno και Danio Miserocchi
Επιστημονική επίβλεψη: Danio Miserocchi
Εικονογράφηση και σύλληψη: Valentina Gottardi
Μετάφραση: Τζίνα Καρβουνάκη
Εκδόσεις: Καπόν
Χρονιά εκδοσης: 2025
Ηλικίες: 7+
Η οξιά που έπεσε στο δάσος είχε γεννηθεί από έναν σπόρο. Τα χρόνια πέρασαν, το δέντρο γέρασε, οι ρίζες του σάπισαν, ο δυνατός αέρας φύσηξε και το έριξε. Τώρα το δέντρο κείτεται στο έδαφος, καταμεσής του δάσους. Είναι το τέλος ή μια νέα αρχή;
Το βιβλίο των Βαλεντίνα Γκοτάρντι, Ντάνιο Μιζερόκι και Ματσέι Μίκνο δίνει το ερέθισμα για παρατήρηση στον μικρόκοσμο που αναπτύσσεται μέσα στον κορμό ενός πεσμένου δέντρου, αλλά και γύρω από αυτόν. Μικροσκοπικά έντομα, αθόρυβοι μύκητες, ανήσυχα πουλιά, παιχνιδιάρικα ζώα τρυπώνουν, φύονται, αναζητούν τροφή, παίζουν, κρύβονται, τρέφονται, προστατεύονται από το δέντρο που έπεσε. Το κενό που άφησε στο δάσος το πρέμνο θα αφήσει το χώμα να ανασάνει, το φως να περάσει, θα δώσει χώρο σε άλλες μορφές ζωής.
Η ελκυστική εικονογράφηση της Βαλεντίνα Γκοντάρντι άλλοτε εστιάζει σε λεπτομέρειες και ανατομικές περιγραφές, άλλοτε απεικονίζει ρεαλιστικά τους πρωταγωνιστές των ενοίκων του κορμού κι άλλοτε μας δίνει πανέμορφες σκηνές του δάσους και των κατοίκων του. Για παράδειγμα, ένα ανατομικό σχέδιο μας εξηγεί πως τυλίγεται η γλώσσα του δρυοκολάπτη γύρω από το κρανίο του όταν αυτός δεν τη χρησιμοποιεί.
Οι μετρημένες σε έκταση, αλλά ενδιαφέρουσες, πληροφορίες και το προσεγμένο επιστημονικό λεξιλόγιο προκαλούν το ενδιαφέρον του αναγνώστη και τον προσκαλούν να κάνει κι ο ίδιος τις παρατηρήσεις του στη επόμενη βόλτα στο δάσος, σε έναν ξερό κορμό ή στον κήπο. Γνωρίζατε ότι οι μύκητες – μανιτάρια συνδέουν τις ρίζες των κοντινών δέντρων, έτσι ώστε τα φυτά του δάσους να συνδέονται μεταξύ τους ή ότι ο δρυοκολάπτης χρησιμοποιεί τις ρωγμές του κορμού για να στερεώσει και να ανοίξει τα κουκουνάρια;
Μερικά από τα είδη που αναφέρονται στο βιβλίο δεν είναι σπάνια – οι μικροί φυσιοδίφες μπορούν να αναγνωρίσουν σκολύτες, ξυλοφάγα μυρμήγκια, βρύα τον χειμώνα, γυμνοσάλιαγκες, μανιτάρια και πουλιά, να προσέξουν λουλούδια και πουλιά που συνυπάρχουν ή αξιοποιούν, αναγεννώντας, ένα νεκρό περιβάλλον και συνιστούν τη βιοποικιλότητα στη φυλλοστρωμνή, στο πρέμνο, στο υπέδαφος, στο ίδιο το δάσος.
Στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου, οι δημιουργοί μας καλούν να δούμε το δάσος σαν έναν τόπο ανακαλύψεων που διαρκώς μεταβάλλεται, που αξίζει να τον γνωρίσουμε και να τον σεβαστούμε. Επίσης σπάνια και σημαντική είναι η αναφορά σε μια άλλη οπτική σχετικά με την ομορφιά των σύγχρονων κήπων. Μαθαίνουμε λοιπόν ότι η «αρχιτεκτονική» τους διαταράσσει την ισορροπία της φύσης, φτιάχνοντας ένα περιβάλλον αποστειρωμένο, στερημένο από είδη απαραίτητα για την ομαλή εξέλιξη του υπεδάφους και των φυτών.
Ένα δέντρο κείτεται πεσμένο στο δάσος. Φύτρωσε από έναν σπόρο, έζησε, έκανε τον κύκλο της ζωής του και τώρα η πτώση του δημιούργησε ένα ξέφωτο. Έγινε μια σκηνή «όπου θα διαδραματιστούν μυριάδες μικρές και μεγάλες ιστορίες ζωής». Το βιβλίο απέσπασε Ειδική Μνεία στα Βραβεία Bologna Ragazzi 2024 στην κατηγορία Γνώσεων, στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Παιδικού Βιβλίου της Μπολόνια. Επιπλέον, τιμήθηκε με το Βραβείο Βιβλίου για τη Φύση Dapeng 2024 στην κατηγορία Βιοποικιλότητα, αναγνωρίζοντας την αξία του στην περιβαλλοντική εκπαίδευση και την ανάδειξη της σχέσης ανθρώπου και φύσης.
