Συνέντευξη στη Λήδα Τσενέ / Athens Comics Library*
Το “Γεια, Μαμά” της Polly Dunbar που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Μεταίχμιο μπήκε αυτόματα ψηλά στη λίστα των αγαπημένων μου βιβλίων. Το διάβασα και το ξαναδιάβασα, το έκανα δώρο, το πρότεινα για δώρο. Πρόκειται για ένα εικονογραφημένο ημερολόγιο μητρότητας, έτσι θα το χαρακτήριζα, τόσο αληθινό που πολλές φορές έπιασα τον εαυτό μου να κλαίει ή να γελάει δυνατά διαβάζοντάς το, αφού ένιωθα και εγώ πρωταγωνίστρια της ιστορίας. Η ταλαντούχα δημιουργός του, Polly Dunbar, μας παραχώρησε μια συνέντευξη με μπόλικο χιούμορ, αλλά και πολλές αλήθειες. Μιλήσαμε για την υπερδύναμη του να είσαι μαμά, για το πώς οι ιδέες γίνονται σκίτσα και μετά ιστορίες, για αγαπημένα βιβλία αλλά και για τις προκλήσεις των πρόσφατων lock-downs.
Πώς προέκυψε η ιδέα του “Γεια, Μαμά”; Ήταν κάτι που υπήρχε στο μυαλό σου καιρό ή προέκυψε λόγω της μητρότητας;
Το “Γεια, Μαμά” εξελίχθηκε χωρίς κάποιο πλάνο. Θυμάμαι να νιώθω πως η μητρότητα με προσπερνάει και να ξεχνάω όλα εκείνα τα μικρά πράγματα, καθώς είμαστε πάντα απορροφημένοι από κάτι άλλο. Βγήκα να αγοράσω ένα ειδικό μπλοκ ζωγραφικής για να αποτυπώνω αυτά που έκαναν και έλεγαν τα παιδιά μου. Ανακάλυψα ότι μπορούσα να βρω έμπνευση και στα πιο βαρετά πράγματα. Μετά από μήνες σχεδίων άρχισα να συνειδητοποιώ ότι θα μπορούσαν όλα αυτά τα σκίτσα να γίνουν ένα βιβλίο. Οι εικόνες ήταν πολύ ειλικρινείς και ωμές, αυτό έγινε γιατί είχαν σχεδιαστεί μόνο για μένα. Θα ήμουν πιο προσεκτική, αν είχα ξεκινήσει να γράφω ένα βιβλίο για τη μητρότητα.
Καθώς το διάβαζα, βρήκα όλη την εμπειρία κάπως θεραπευτική, καθώς μέσα από τα σκίτσα, τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις καταστάσεις μπορούσα να δω τον εαυτό μου. Ήταν και για σένα θεραπευτική αυτή η διαδικασία;
Ναι, το να κάνω καθημερινά σκίτσα έγινε κάτι πολύ θεραπευτικό, ειδικά τις μέρες εκείνες που ήμουν τόσο κουρασμένη και αισθανόμουν συναισθηματικά φορτισμένη. Με κάποιο τρόπο, σαν να βρήκα τον χώρο που μπορούσα να εκφραστώ και να βρω και μια στιγμή για ενδοσκόπηση. Δεν αποτύπωνα απλώς τη χαμένη μαγεία της παιδικής μου ηλικίας, αλλά και όλες εκείνες τις πραγματικά δύσκολες στιγμές, όταν ένιωθα ότι έχανα το μυαλό μου. Είναι ένας συναρπαστικός συνδυασμός! Άρχισα να τα μοιράζομαι στο Instagram, κάτι το οποίο ήταν υπέροχο, καθώς και άλλοι γονείς ταυτίζονταν με αυτά και έτσι δημιουργήθηκε η αίσθηση του να νιώθεις λιγότερο μόνος κι ότι η μητρότητα δεν είναι μόνο χαρούμενες φωτογραφίες από τις διακοπές. Είναι το δυσκολότερο, αλλά και το πιο υπέροχο πράγμα.
Ποιές ήταν οι αντιδράσεις των παιδιών σου και του συντρόφου σου καθώς προχωρούσε το βιβλίο;
Τα αγόρια μου δεν βρήκαν ποτέ παράξενο το να καταγράφω τη ζωή μας σε ένα μπλοκ. Για αυτούς ήταν πάντα μία φυσιολογική διαδικασία. Άρεσε και σε αυτούς να ζωγραφίζουν συχνά εικόνες δίπλα ακριβώς στις δικές μου. Αυτός είναι κι ο λόγος που έπρεπε να συμπεριλάβω τα σχέδιά τους στο τέλος του βιβλίου. Φάνηκαν έκπληκτοι όταν ένα αντίτυπο του “Γεια, Μαμά” έφτασε μέσω ταχυδρομείου στο σπίτι. Το άλλο μου μισό ήταν πολύ ήρεμος σε ό,τι είχε να κάνει με αυτό. Είμαι πάντα πολύ προσεκτική όταν προσπαθώ να αποτυπώσω τη συνολική εικόνα των πραγμάτων, συναισθήματα με τα οποία και άλλοι γονείς μπορούν να ταυτιστούν, χωρίς όμως να εκθέτω την οικογένειά μου.
Είχες σκεφτεί ποτέ ότι αυτό είναι ένα βιβλίο που μπορείς να διαβάσεις με τα παιδιά σου; Ή είναι ένα βιβλίο μόνο για ενήλικες;
Έμεινα έκπληκτη, αλλά και ευχαριστημένη, που τα αγόρια μου έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για το βιβλίο και γέλασαν σε όλα τα σωστά σημεία. Δεν πίστευα ότι θα είναι ελκυστικό για τα παιδιά, αλλά τελικά ήταν (και όχι γιατί η μαμά τους και αυτά ήταν μέσα σε αυτό). Υποθέτω ότι τους επέτρεψε να ρίξουν μια ματιά στον κόσμο των ενηλίκων, πώς είναι το να είσαι γονιός, πόσο αστείο μπορεί να γίνει, αλλά και πόσο σκληρή δουλειά είναι μερικές φορές. Τα αγόρια κατάλαβαν από αυτό ότι και οι μεγάλοι έχουν κι αυτοί συναισθήματα.
Όπως οι περισσότεροι γονείς, βρίσκω πολύ δύσκολο να ισορροπήσω τη δουλειά με τη μητρότητα, στην περίοδο των lock-downs. Πως μπόρεσες να εργαστείς έχοντας τριγύρω σου μικρά παιδιά, ειδικά αυτήν την περίοδο της καραντίνας;
Είναι δύσκολη ισορροπία. Νιώθω ένοχη όταν δουλεύω και δεν βρίσκομαι με τα παιδιά μου και μετά νιώθω ένοχη όταν ασχολούμαι με αυτά, αλλά οι προθεσμίες τρέχουν. Υπέγραψα το συμβόλαιο για το Γεια, μαμά λίγο πριν το πρώτο lock-down. Δεν είχα την παραμικρή ιδέα πώς θα κατάφερνα να το ολοκληρώσω. Ήταν τρελό να προσπαθείς να δουλέψεις και να είσαι και καλός γονιός, αλλά πιστεύω ότι η πίεση αυτή δεν έβλαψε το βιβλίο. Άλλωστε, το να έχεις κάτι να εστιάζεις σε βοηθάει να μην χάσεις το μυαλό σου και πιστεύω ότι όλα τα συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα που προέκυψαν από το lock-down έκαναν το βιβλίο ακόμα πιο δυνατό.
Ήθελες πάντα να γίνεις εικονογράφος; Μπορείς να μας μιλήσεις για τη δική σου δημιουργική διαδικασία; Πώς σου έρχονται οι ιδέες και πώς αυτές οι ιδέες ζωντανεύουν μέσω των σκίτσων σου;
Πάντα ήθελα να είμαι καλλιτέχνης. Είχα όνειρο να γίνω ζωγράφος, αλλά όταν ήρθε η στιγμή να επιλέξω κάποιο μάθημα στη Σχολή Καλών Τεχνών ήταν ολοφάνερο ότι μου άρεσε περισσότερο η εικονογράφηση. Η δουλειά μου πάντα είχε μέσα ανθρώπους που συχνά προσπαθούσαν να πουν μια ιστορία. Πάντα κρατούσα ένα μπλοκ ζωγραφικής και προσπαθούσα να σχεδιάσω κάτι καινούργιο κάθε μέρα. Μου άρεσε να καταγράφω πράγματα που μ’ έκαναν να γελάω ή να νιώθω στεναχωρημένη, οτιδήποτε προκαλούσε τη φαντασία μου. Τα μπλοκ αυτά δεν είναι όμορφα, είναι ανακατεμένα, τα σκίτσα μου χοντροκομμένα και πεταμένα παντού. Αλλά, η υπερδύναμή μου να βρίσκω πράγματα στην ακαταστασία, με κάνει να βλέπω συνδέσεις στα σχέδιά μου και έτσι προκύπτουν μικρές ιστορίες. Αυτές οι ιδέες συνήθως δεν οδηγούν πουθενά, αλλά μερικές φορές γίνονται παιδικά βιβλία.
Καθώς η Athens Comics Library είναι μία βιβλιοθήκη comics, θα ήθελα να ρωτήσω, αν είχες μία ακόμα υπερηρωική δύναμη, εκτός από αυτήν της μητέρας, ποιά θα ήταν και γιατί;
Είμαι τόσο χαρούμενη που ακούω πως το να είσαι μητέρα μετράει ως υπερδύναμη! Έχω ακόμη μια υπερδύναμη, αλλά δεν είναι τόσο εντυπωσιακή. Μπορώ να βρίσκω εύκολα χαμένα πράγματα. Έχω συνέχεια έναν ανακατεμένο χώρο εργασίας και αν σηκώσω τα χέρια μου πάνω από όλη την ακαταστασία, μπορώ να βρώ αυτό ακριβώς που ψάχνω. Αυτή είναι μια πολύ βολική υπερδύναμη, τώρα που είμαι μαμά… ψάχνοντας κομματια lego και άλλα. Και από την άλλη, ποτέ δεν μπορώ να βρω πράγματα αφού τα έχω τακτοποιήσει.
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες εμπνεύσεις σου; Υπάρχουν καλλιτέχνες, βιβλία, ιστορίες που σε ενέπνευσαν να γίνεις εικονογράφος;
Όταν ήμουν μικρή λάτρευα τον Quentin Blake, αυτόν τον τρόπο να κάνει τα σκίτσα του να μοιάζουν ζωντανά. Αυτό στα μάτια μου ήταν μια αληθινή υπερδύναμη! Επίσης ο Maurice Sendak για τη μαγεία του και το σκότος. Καθώς μεγάλωνα, άρχισα να αγαπώ τα Far Side Cartoons, και οτιδήποτε της Claire Bretecher, όπως και τα comic strips Moomin της Tove Jansson.
Μπορείς να μοιραστείς μαζί μας τις δύο πιο αγαπημένες σου ιστορίες που διηγείσαι στα αγόρια σου πριν πέσουν για ύπνο;
Ο μεγαλύτερος που είναι 6 χρονών, είναι θαυμαστής των βιβλίων “Dog Man” του Dave Pilkey και πλέον είμαι κι εγώ μια θαυμάστριά του. Τον ενέπνευσαν μάλιστα ώστε να κάνει και τα δικά του comics. Ο μικρός, που είναι 4, αγαπάει τη σειρά “You Choose” της Pippa Goodhart και του Nick Sharratt, αλλά κάθε βράδυ φτιάχνουμε και τη δική μας ιστορία.
Η Polly Dunmbar είναι Βρετανή εικονογράφος και συγγραφέας, δημιουργός των βιβλίων Penguins και Flyaway Katie. Είναι κόρη της διάσημης συγγραφέα Joyce Dunbar, με την οποία έχει συνεργαστεί στο βιβλίο Shoe Baby. Ως εικονογράφος έχει συνεργαστεί με συγγραφείς όπως ο David Almond, ο ποιητής Raymond Antrobus, ο Michael Morpurgo και ο Eoin Mclaughlin στα βιβλία “Αγκαλιά” και “Μέχρι ν’ αγκαλιαστούµε”. Το “Γειά, Μαμά” κυκλοφορεί σε μετάφραση Μάρως Ταυρή από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
