Συγγραφέας: Πηνελόπη Δέλτα
Διασκευή – σενάριο: Γιάννης Ράγκος
Εικονογράφηση: Παναγιώτης Πανταζής
Εκδόσεις: Polaris
Χρονιά έκδοσης: 2018
Ηλικίες: 12+
Ενα από τα σημαντικότερα και πιο πολυδιαβασμένα έργα της ελληνικής λογοτεχνίας είναι το Στα μυστικά του βάλτου της Πηνελόπης Δέλτα. Γραμμένο το 1937, αναφέρεται στη χρονική περίοδο 1906 – 1907. Ηρωες του βιβλίου είναι πραγματικά πρόσωπα, ο Σαράντος Αγαπηνός (Τέλλος Αγρας ή καπετάν Αγρας), ο Ιωάννης Δεμέστιχας (καπετάν Νικηφόρος), ο Κωνσταντίνος Σάρρος (καπετάν Κάλλας), ο βοεβόδας Τερζίεφ Άποστολ-Πετκωφ, αλλά και χαρακτήρες που βασίστηκαν σε πραγματικά πρόσωπα.
Το σκηνικό τοποθετείται στον βάλτο των Γιαννιστών (Γενιτσών τότε) στα ταραγμένα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας στην περιοχή της Μακεδονίας. Δύο παιδιά, ο Αποστόλης και ο Γιωβάν βοηθούν τους Ελληνες αντάρτες στις μάχες κατά των Βούλγαρων. Βασισμένη σε διηγήσεις ανθρώπων που έζησαν το τότε, αλλά και σε συνεντεύξεις που πήρε, η Πηνελόπη Δέλτα έγραψε το Στα μυστικά του βάλτου 30 χρόνια μετά τα γεγονότα και εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από τα Γιαννιτσά. Παρ’όλα αυτά, κατάφερε να συνδυάσει την πραγματικότητα με τη μυθοπλασία και να παραδώσει ένα ιστορικό, λογοτεχνικό μυθιστόρημα που διαβάζεται μέχρι και στις μέρες μας.
Ογδόντα χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση, ένα από τα πιο σκοτεινά και βίαια βιβλία, ένα ιστορικό και πολεμικό μυθιστόρημα, αναβιώνει χάρη στον Παναγιώτη Πανταζή και τον Γιάννη Ράγκο. Εικονογράφος και συγγραφέας δούλεψαν για περίπου τρία χρόνια, ο μεν Ράγκος διασκευάζοντας το αρχικό κείμενο της Πηνελόπης Δελτα σε σενάριο, ο δε Πανταζής μετατρέποντας τον γραπτό λόγο σε εικόνα, δημιουργώντας ένα εκπληκτικό graphic novel. Ενα έργο 600 σελίδων συρρικνώθηκε σε μόλις 114, πήρε νέα μορφή, χωρίς να χάσει όμως στο ελάχιστο από την ουσία, την ομορφιά και την αξία του αρχικού λογοτεχνικού κειμένου και της ιστορίας που ήθελε να πει η συγγραφέας.
Μέσα από τις σελίδες αυτού του graphic novel ο αναγνώστης (παιδί ή ενήλικας) γνωρίζει ένα έργο σημαντικό, απαιτητικό σε ό,τι αφορά στη γλώσσα – περιέχει ντοπιολαλιές, γλωσσικούς ιδιωματισμούς και πολλές περιγραφές – ίσως λίγο ξένο λόγω της εποχής την οποία περιγράφει και δύσκολο, αφού η βία, οι αιματοχυσίες και η συχνή αναφορά του θανάτου είναι διάχυτα σε όλο το βιβλίο. Πολύ ενδιαφέρον έχει και το επίμετρο, γραμμένο από τον Αθανάσιο Τζ. Φέρμιν, το οποίο μας δίνει πλήθος πληροφοριών και φωτογραφικό υλικό για την εποχή, τη συγγραφέα, τον Μακεδονικό Αγώνα και τα γεγονότα που εξιστορούνται στο βιβλίο που έγραψε η Δέλτα. Μια εξαιρετικά προσεγμένη έκδοση που, όπως και ο Ερωτόκριτος των Γούση, Παπαμάρκου, Ράγκου, πρέπει να βρει τη θέση της σε κάθε βιβλιοθήκη.
