Ο συγγραφέας του Τάλγκο, του Κλαρινέτου, του Πριν, του Θα σε ξεχνάω κάθε μέρα – μεταξύ πολλών άλλων– μιλάει στην Κόκκινη Αλεπού για το Γιατί κλαις;, το εικονογραφημένο του βιβλίου που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, για τις κακοποιητικές σχέσεις ανάμεσα σε γονείς και παιδιά, την πρώτη κυκλοφορία του κειμένου αυτού και την απουσία – για εκείνον – προόδου στον γονεϊκό ρόλο.
Κ. Αλεξάκη, το βιβλίο σας αυτό πρωτοκυκλοφόρησε το 2001, σωστά;
Πιο πριν ακόμα! Πρωτοδημοσιεύτηκε σαν άρθρο στη Le Monde κι έκανε τεράστια επιτυχία. Το πήραν και το διάβαζαν στα ραδιόφωνα τότε, χιλιοδιαβάστηκε, και κάποτε ένας Ελβετός εκδότης θέλησε να το βγάλει σαν εικονογραφημένο βιβλίο, με δικά του σχέδια, στα γαλλικά, ενώ λίγο αργότερα μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε και στην Κορέα. Είναι το μόνο μου βιβλίο μεταφρασμένο στα κορεάτικα! Εκτός από τη Le Monde και το βιβλίο που βγήκε στην Ελβετία, το κείμενο αυτό περιλαμβάνεται και σε μια συλλογή διηγημάτων που είχα βγάλει και τιτλοφορείται “Ο Μπαμπάς και άλλα διηγήματα” (εκδ. Εξάντας, 1997), όπου “γράφω για να ξορκίσω τους φόβους μου” (σ.σ. από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Ποια είναι η ιστορία πίσω από αυτό το κείμενο;
Toν εαυτό μου ήθελα να κοροϊδέψω. Είχα τότε μικρά παιδιά και ήμουν λίγο εκνευρισμένος, με ενοχλούσαν, τους έλεγα συνέχεια τι να κάνουν και τι να μην κάνουν, κι όλο έθετα απαγορεύσεις. Κάποια στιγμή βρήκα τον εαυτό μου λίγο γελοίο. Σκέφτηκα τότε να γράψω κάτι, όμως όταν το ξεκίνησα αποφάσισα να αλλάξω το φύλο του πρωταγωνιστή, είπα “μάλλον γυναίκα πρέπει να λέει αυτά”.
Γιατί γυναίκα κι όχι άντρας;
Γιατί είναι πολύ πιο σύνηθες να βλέπεις μια μητέρα να βγαίνει βόλτα με το παιδί, παρά έναν πατέρα. Διότι αν δεν ήταν η μητέρα, ο πατέρας θα έλεγε “πήγαινε να βρεις τη μαμά σου“. Εκτοτε έχω διαπιστώσει πως δεν είναι λίγες οι μαμάδες που είναι ακριβώς όπως ο χαρακτήρας του κειμένου.
Πού κατατάσσετε το βιβλίο αυτό σαν είδος; Είναι παιδικό εικονογραφημένο; Είναι ενήλικο εικονoγραφημένο;
Στην Ελλάδα δεν υπάρχει αυτό το είδος λογοτεχνίας, του εικονογραφημένου για ενήλικες. Πρόκειται για ένα βιβλίο ενηλίκων, που όμως βρίσκεται στα ράφια των βιβλιοπωλείων στα παιδικά, χωρίς όμως αυτό να το επηρεάζει, αφού έχει διαβαστεί και αγαπηθεί πολύ.
Είχατε σκεφτεί ποτέ να γράψετε παιδικό βιβλίο;
Όχι, ποτέ. Πρέπει να έχεις ένα κίνητρο για να γράψεις για παιδιά. Δεν ξέρω αν είμαι ικανός να γράψω για τέτοιο κοινό. Δεν έχω ιδέα αν είναι πιο εύκολο ή πιο δύσκολο, είναι ένας κόσμος τελείως άγνωστος σε μένα.
Γράφοντάς το αυτό το κείμενο θέλατε να προκαλέσετε κάποιο συναίσθημα;
Κατ’ αρχάς είναι μια σάτιρα του εαυτού μου. Ηθελα παράλληλα όμως να αισθανθεί αυτός που θα το διαβάσει ότι κάποιες συμπεριφορές είναι εφιαλτικές και να καταλάβει πόσο ανελεύθερα μεγαλώνουν τα παιδιά ακόμα και σήμερα, μέσα σε ένα καθεστώς τρομοκρατίας. Και τα παιδιά αυτά, μεγαλώνοντας έτσι, θα γίνουν οι ενήλικες του μέλλοντος που θα τους σκάσει μια χούντα και θα την δεχτούν αδιαμαρτύρητα. Το κείμενο μιλάει λίγο και για τον ευνουχισμό του ατόμου.
Πιστεύετε ότι δεν έχει αλλάξει τίποτα στον τρόπο δηλαδή που οι άνθρωποι μεγαλώνουν τα παιδιά τους; Δεν είχε σημειωθεί καμία πρόοδος;
Αν κρίνω από την προσωπική μου εμπειρία, πηγαίνοντας την εγγονή μου στην παιδική χαρά, αυτό που βλέπω είναι αυτό που περιγράφω στο κείμενο. Παρατηρώ μια συντήρηση και μια παραδοσιακή συμπεριφορά που δεν αλλάζει με τίποτα. Κοριτσάκια που έχουν υποστεί τέτοια συμπεριφορά, κάνουν ακριβώς τα ίδια στα δικά τους παιδιά μεγαλώνοντας. Εχω την αίσθηση ότι δεν μαθαίνουμε, δεν προοδεύουμε, κάτι που το βρίσκω απελπιστικό.
Το βιβλίο του Βασίλη Αλεξάκη Γιατί κλαις; κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, σε εικονογράφηση Νικόλα Ανδρικόπουλου.
