Κρατάω στα χέρια μου το βιβλίο “Γιατί;” από τις εκδόσεις Πατάκη. Στην Ελλάδα το συγκεκριμένο βιβλίο είχε εκδοθεί πρώτη φορά το 1999 από τις εκδόσεις Άμμος με τον τίτλο «Οι μεγάλοι παίζουν τον πόλεμο. Γιατί;» Η πρώτη του έκδοση είχε κείμενο. Το είχε γράψει η Μαριανίνα Κριεζή. Αυτήν τη φορά το έργο του σπουδαίου Ρώσου εικονογράφου Νικολάϊ Ποπόφ εκδίδεται στην αυθεντική του μορφή χωρίς κείμενο.
Είναι ένα σιωπηλό βιβλίο. Η εικονοαφήγηση ξεκινάει με μια ήρεμη στιγμή κάπου στη φύση. Ένας βάτραχος κι ένας ποντικός, οι δύο κεντρικοί ήρωες θέλουν το ίδιο λουλούδι. Ο ποντικός ορμάει στον βάτραχο. Κι έτσι αρχίζουν όλα. Ο βάτραχος φέρνει ενισχύσεις και ο πόλεμος ξεκινάει. Ο ρυθμός της αφήγησης επιταχύνει. Τα τεθωρακισμένα οχήματα των πολεμιστών είναι παπούτσια και μπότες. Γέφυρες πέφτουν. Η ομορφιά καταστρέφεται.
Γράφει ο Ποπόφ: “Γεννήθηκα το 1938 στο Σαράτοφ, μια πόλη όμορφη, καταπράσινη με πανεπιστήμιο, θέατρα, ένα ωδείο και ένα υπέροχο μουσείο. Ο πόλεμος μπήκε νωρίς στη ζωή μου , καταστρέφοντας ολοκληρωτικά αυτή την όμορφη πόλη. Αλλά η συνειδητή απέχθειά μου για τον πόλεμο και τη βία ήρθε αργότερα και ήταν αποτέλεσμα όχι μόνο μικρών προσωπικών εμπειριών, αλλά και της ανάγνωσης των έργων του Τολστόι και του Ντοστογέφσκι, του Ρεμάρκ και του Χέμινγουεϊ. Έφτιαξα αυτό το βιβλίο γιατί πιστεύω πως, αν τα παιδιά …μπορέσουν να δουν πόσο εύκολα μπορεί κανείς να μπει σ’ έναν κύκλο βίας, τότε ίσως καταφέρουν να επέμβουν δυναμικά για την ειρήνη στο μέλλον. Ελπίζω επίσης ότι οι ενήλικες που θα μοιραστούν το βιβλίο αυτό με τα παιδιά θα προβληματιστούν κι αυτοί πάνω στην ματαιότητα του πολέμου.”
Το «μοίρασμα» του Ποπόφ είναι για μένα η λέξη-κλειδί. Επιλέγω αυτό το βιβλίο για διαδραστική ανάγνωση, γιατί στον δρόμο της προσωπικής μου αναζήτησης, στις αναγνώσεις που κάνω σε μικρά παιδιά με τους συνοδούς τους, συνήθως με τις μαμάδες τους, με προβληματίζει ιδιαίτερα το πώς θα απευθυνθώ και στα παιδιά αλλά και στους ενήλικες κατά την διάρκεια της ανάγνωσης. Πώς ουσιαστικά θα συνδεθώ με όλη την ομάδα και θ’ αποκτήσει νόημα και για τους μεγάλους αυτό που γίνεται. Απευθύνομαι στους ενήλικες συνοδούς μέσα από τα λόγια του Ποπόφ. Διαβάζοντάς τα. Ο Ποπόφ, αναγνώστης κι ο ίδιος των κλασσικών, ελπίζει το βιβλίο του να το μοιραστούν οι μεγάλοι με τα παιδιά, όχι σαν να τα γνωρίζουν όλα εξ’ αρχής, αλλά σαν να τα ακούνε και να τα βλέπουν για πρώτη φορά. Σ’ αυτήν ακριβώς την «παιδική ματιά» πιστεύω πως βρίσκεται η αξία των παιδικών βιβλίων. Ενυπάρχει σ’ αυτόν «τον σημαντικό χώρο του μοιράσματος».
Απευθύνομαι σε όλους, μικρούς και μεγάλους, μέσα από τις εικόνες. Χωρίς λόγια. Τους οδηγώ όμως ώστε να δώσουν φωνή στα συναισθήματά τους. Στα συναισθήματα που τους γεννούν οι εικόνες -από το πρώτο σαλόνι του βιβλίου μέχρι και το τελευταίο- όπου το αρχικό ειρηνικό τοπίο μετατρέπεται, σιγά σιγά, σε καμένη γη.
