Κείμενο: Isabel Minho Martins
Εικονογράφηση: Bernardo P. Carvalvho
Μετάφραση: Μαριάννα Ψύχαλου
Εκδόσεις: Μικρή Σελήνη
Χρονιά έκδοσης: 2022
Ηλικίες: 5+
Στο εξώφυλλο του βιβλίου ποζάρει ένας άγριος έφιππος στρατηγός με τα παράσημα του, που με το χέρι σηκωμένο και το στόμα ορθάνοιχτο μοιάζει να φωνάζει: «Αλτ!», κανείς να μην περάσει τη γραμμή! Ανοίγοντας το βιβλίο βλέπουμε ένα σωρό κόσμο – ετερόκλιτα άτομα διαφόρων ηλικιών (ανάμεσά τους και οι δημιουργοί του βιβλίου), αλλά και ζώα, έναν εξωγήινο, ένα φάντασμα, ένα «γκρουνφ»…Όλοι τους θέλουν να περάσουν τη γραμμή. Ποια γραμμή; Τη γραμμή του βιβλίου, αυτή στη μέση, που χωρίζει τις σελίδες του, τη ράχη, όπως την ονομάζουν οι τυπογράφοι. Όλοι, λοιπόν, στοιβάζονται στην αριστερή σελίδα, επειδή δεν τους επιτρέπεται να τη δρασκελίσουν για να βρεθούν στη δεξιά. Τη γραμμή φυλάει ένας ένοπλος στρατιώτης, αυτός που πήρε τη διαταγή: «από τώρα και στο εξής κανείς δεν επιτρέπεται να περάσει τη γραμμή».
Όλοι πιέζουν τον στρατιώτη να τους αφήσει να περάσουν τη γραμμή αλλά αυτός, ως υπάκουος εντεταλμένος, ανένδοτος, δεν το επιτρέπει. Κάθε «Μην» και κάθε «Δεν» ζητάνε εξήγηση, μια λογική απάντηση, μια τεκμηρίωση. Στην ιστορία μας ο κόσμος sεν μπορεί να περάσει γιατί ο στρατηγός διατηρεί το δικαίωμα να μπει στην ιστορία όποτε εκείνος αποφασίσει και γι’ αυτό θέλει τη δεξιά σελίδα λευκή, ολόδική του. Είναι Αυτός που θέτει τα όρια και οι Άλλοι, που θέλουν να τα περάσουν. Όλοι φωνάζουν, παρακαλούν, ζητούν εξηγήσεις από τον στρατιώτη, ο οποίος παραμένει ανένδοτος, ώσπου η μπάλα δύο παιδιών που παίζουν στα όρια, στα σύνορα των δύο σελίδων αναπηδάει από τη δεξιά στην αριστερή σελίδα. Είναι ένα τυχαίο γεγονός, μια μόνη στιγμή, όταν η αριστερή λευκή σελίδα αποκτά μια κόκκινη μπαλίτσα. Κι όλοι μένουν απορημένοι, σαστισμένοι, ακίνητοι. Και τώρα τι; Τα δυο αγόρια ζητάνε την άδεια να περάσουν και ο στρατιώτης τη δίνει… Κι όλα αλλάζουν. Ο στρατιώτης υποχωρεί και τους αφήνει όλους να περάσουν.
Ο στρατηγός, αφού απειλεί να τιμωρήσει τον απείθαρχο στρατιώτη έρχεται αντιμέτωπος με τους αγανακτισμένους πολίτες, που υπερασπίζονται τον ήρωα – στρατιώτη και στο τέλος αποχωρεί εκνευρισμένος γιατί δεν θα είναι ποτέ ο πρωταγωνιστής/ ο ήρωας ενός παιδικού βιβλίου. Μήπως όμως είναι ούτως ή άλλως ο πρωταγωνιστής, αυτή η αυταρχική προσωπικότητα, ο τρελός δικτάτορας που θέτει τους όρους, τους δικούς του κανόνες και τα όρια της ελευθερίας των άλλων; Μήπως και ο στρατιώτης, ως όργανο της τάξης, που αναγκάζεται να τηρεί και να εξηγεί την εξωφρενική εντολή του στρατηγού του αλλά ο οποίος στο τέλος δεν συμμορφώνεται προς τις υποδείξεις, δεν είναι πρωταγωνιστής; Είναι αυτός που σε όλη την ιστορία στέκεται στα όρια. Αμετακίνητος και αμήχανος συμμετέχει στην ιστορία με μια γκάμα εκφράσεων στο πρόσωπό του: από την πιο άγρια, όταν απαγορεύει τη διέλευση στον κόσμο, στην πιο ευγενική, τη στιγμή που αυτός αποφασίζει, τη φοβισμένη, όταν έρχεται αντιμέτωπος με τον στρατηγό και την γεμάτη περηφάνεια όταν ο κόσμος τον επευφημεί και τον ανακηρύσσει ήρωα του.
Κι ο κόσμος της δεξιάς σελίδας, όλοι αυτοί που διαμαρτύρονται, που θέλουν το αυτονόητο – να προχωρήσουν, να πάνε στις δουλειές τους, να κάνουν ό,τι θέλουν αλλά δεν μπορούν; Όλοι αυτοί που πιέζονται και συμπιέζονται πίσω από τη γραμμή του στρατηγού; Πότε αποφασίζουν να επαναστατήσουν; Πως πέρασαν από τη μια σελίδα στην άλλη; Πότε αποφάσισαν ότι αυτή «δεν είναι η ιστορία του στρατηγού;» Πότε γίνονται αυτοί οι πρωταγωνιστές της δεξιάς σελίδας;
Με μια εικονογράφηση καρτουνίστικη, γεμάτη χιούμορ, ανάλαφρη σαν παιδική και με λίγα λόγια αυτή η ιστορία μας βάζει σε σκέψεις. Οι φωνές των πρωταγωνιστών της μας μιλούν για την αυταρχική εξουσία, την παράνοια της δικτατορίας, την ατομική αντίσταση, τα όρια, την κατάλληλη στιγμή – το μομέντουμ – και την ειρηνική επανάσταση.
