Η Μαρίνα Γιώτη, τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, “οργώνει“ την Ελλάδα για να παρουσιάσει στα παιδιά το νέο της βιβλίο, “Το νησί του Ποτέ-Ποτέ” (εκδ. Διόπτρα). Με αφορμή τη μεγάλη αυτή περιοδεία, που ξεκίνησε στις 14 Οκτωβρίου στην Αθήνα και θα ολοκληρωθεί στις 27 Ιανουαρίου στην Κύπρο, μιλήσαμε την εικονογράφο και συγγραφέα για τον νέο της πρωταγωνιστή αλλά και τη σημασία της προσωπικής επαφής των δημιουργών με το αναγνωστικό κοινό τους.
Καινούριο βιβλίο, κ. Γιώτη, και αυτή τη φορά ξεφεύγουμε φαινομενικά από τη θεματολογία των συναισθημάτων και πάμε σε ένα θέμα που μας «καίει» όλους πολύ, την κλιματική κρίση, τις επιπτώσεις της οποίας έχουμε ήδη αρχίσει να βιώνου,ε. Πώς προέκυψε η ιδέα για το βιβλίο αυτό;
Η αλήθεια είναι ότι δεν ξεφεύγουμε εντελώς. Η κλιματική κρίση είναι ο ένας πυλώνας του βιβλίου. Το άλλο έχει να κάνει με την προσαρμοστικότητα, η οποία συνδέεται άμεσα με την ψυχική ανθεκτικότητα. Το Γέτι, η Δύναμη του Ακόμη, Τα Φλαφ της Ευτυχίας και τώρα Το Νησί του Ποτέ-Ποτέ λειτουργούν ως σύστημα και πιάνουν το θέμα της ψυχικής ανθεκτικότητας από διαφορετικές πλευρές. Το Γέτι μιλάει για το πώς να μην τα παρατάμε, τα Φλαφ για το πώς να είμαστε καλά στο τώρα με αυτά που ήδη έχουμε και Το Νησί του Ποτέ-Ποτέ έχει να κάνει με το πώς να προσαρμοζόμαστε στις αλλαγές. Πώς να βλέπουμε τις αλλαγές όχι ως απειλή, αλλά ως ευκαιρία. Οπότε, η κεντρική ιδέα προέκυψε από την ανάγκη μου να βρω τρόπους για να κάνουμε τα παιδιά μας περισσότερο ανθεκτικά σε ψυχικό επίπεδο. Η προσαρμοστικότητα είναι μια βασική δεξιότητα του 21ου αιώνα και βοηθάει σε αυτό. Σε έναν κόσμο που αλλάζει με τρομακτικούς ρυθμούς, πώς να τα προετοιμάσουμε τα παιδιά μας για ένα μονοπάτι που δεν ξέρουμε καν αυτή τη στιγμή πώς θα είναι; Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να τα προετοιμάσουμε για ΚΑΘΕ μονοπάτι, χτίζοντας την ανθεκτικότητά τους και την κριτική τους σκέψη.
Πώς συνδέεται η κλιματική κρίση με την ικανότητα της προσαρμοστηκότητας;
Άμεσα. Ο πλανήτης μας αλλάζει με τρομακτικές συνέπειες για το ανθρώπινο είδος και είναι επιτακτική ανάγκη να προσαρμόσουμε τον τρόπο σκέψης μας. Το βλέπουμε γύρω μας, το «νησί» μας βουλιάζει κι εμείς αρνούμαστε να κάνουμε κάτι γι’ αυτό. Νομίζω το βιβλίο είναι ιδιαίτερα επίκαιρο. Με καταστάσεις όπως αυτές που συνέβησαν στη Θεσσαλία, αλλά και σε άλλα μέρη του κόσμου, όπου βλέπουμε ότι η κλιματική κρίση είναι εδώ και πρέπει να αλλάξουμε για να μπορέσουμε να επιβιώσουμε, εμείς αρνούμαστε να δούμε την πραγματικότητα. Αγνοούμε τους επιστήμονες, αγνοούμε τη συλλογική μας ευθύνη, στον βωμό μιας αμφιβόλου ποιότητας καθημερινότητας. Έχουμε βολευτεί και δε θέλουμε με τίποτα να αλλάξουμε τις συνήθειές μας. Αφήνουμε την επίπονη αλλαγή για τους άλλους, την επόμενη γενιά, λες και έχουμε την πολυτέλεια να παραμένουμε άπραγοι.
Πώς αντιμετωπίζει ο πρωταγωνιστής της ιστορίας την καταστροφή που έρχεται και τι δείχνει μέσα από την ιστορία του στα παιδιά – αναγνώστες;
Ο Ποτέ-Ποτέ είναι πολύ χαλαρός τύπος που κάθεται στο μικροσκοπικό νησί του. Το βρίσκει τέλειο και δε θέλει να το αλλάξει με τίποτα. Παρά τις προειδοποιήσεις από φίλους και περαστικούς που έρχονται και του λένε ότι το νησί του βουλιάζει, εκείνος δε θέλει να κάνει απολύτως τίποτα. Βρίσκει όλων των ειδών τις δικαιολογίες για να μην αλλάξει, να μην ξεβολευτεί. Ώσπου φτάνει η στιγμή που δεν μπορεί να κάνει διαφορετικά. Αυτό που θέλουμε να πούμε, λοιπόν, στα παιδιά είναι ότι συνήθως οι λύσεις είναι πιο πολλές αριθμητικά και πιο καλές ποιοτικά, όταν τις βρίσκουμε στην ώρα τους. Όμως, κάθε αλλαγή μπορεί να μας μεταμορφώσει σε κάτι καλύτερο, να μας εξελίξει και τελικά μια απειλή να γίνει η ευκαιρία μας να γίνουμε καλύτεροι από ό,τι ήμασταν πριν. Το βιβλίο προβάλλει στα παιδιά τη σημασία του να ξεβολευόμαστε και να μη μένουμε στάσιμοι.
Γιατί επιλέξατε ο κεντρικός χαρακτήρας να είναι μια στρουθοκάμηλος, ένα ζώο που ένα από τα πιο γνωστά χαρακτηριστικά του είναι να κρύβει το κεφάλι της μόνο όταν φοβάται;
Μα γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο επέλεξα τη στρουθοκάμηλο. Ως αλληγορία. Νομίζω ότι παγκοσμίως αυτή στιγμή αυτό ακριβώς κάνουμε. Αρνούμαστε να δούμε αυτό που έρχεται, χώνουμε το κεφάλι μας βαθιά στην άμμο και νομίζουμε ότι έτσι θα γλιτώσουμε.
Το βιβλίο βρίσκεται ήδη στα βιβλιοπωλεία και εσείς έχετε ξεκινήσει μια εντυπωσιακά μεγάλη περιοδεία. Πόσους σταθμούς θα έχει ο τωρινός κύκλος παρουσιάσεων, σε ποιες περιοχές της Ελλάδας θα βρεθείτε, πότε ξεκινάτε και πότε ολοκληρώνεται η περιοδεία και γιατί πράγμα ανυπομονείτε περισσότερο; Υπάρχουν σταθμοί που ξεχωρίζετε και γιατί;
Πράγματι φέτος, με τη στήριξη των εκδόσεων Διόπτρα και αγαπημένων βιβλιοπωλείων σε όλη την Ελλάδα, θα κάνω μια από τις μεγαλύτερες περιοδείες που έχω κάνει μέχρι σήμερα. Προσπαθώ πάρα πολύ να βρίσκομαι κοντά στα παιδιά σε όλη την Ελλάδα, αλλά και πολλές κοινότητες του εξωτερικού, γιατί βλέπω πόσο σημαντικό είναι να γνωρίζουν συγγραφείς και εικονογράφους. Η περιοδεία μου θα ξεπεράσει τις 45 πόλεις σε όλη την Ελλάδα και την Κύπρο. Θα ταξιδέψω σε μεγάλο μέρος ηπειρωτικής Ελλάδας και σε αρκετά νησιά. Στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας υπάρχουν βιβλιοπωλεία που είναι πραγματικά διαμαντάκια και είναι χαρά και τιμή μου να τα επισκέπτομαι. Όπως χαίρομαι πολύ να επισκέπτομαι και να γνωρίζω και νέους κάθε φορά δασκάλους, γονείς και υπεύθυνους συλλόγων που είναι ενεργοί και κάνουν πράγματα για τον τόπο τους. Με τα χρόνια, τόσο εγώ, όσο και ο σύζυγός μου Κώστας Κρομμύδας, έχουμε κάνει φίλους σε όλη την Ελλάδα και την Κύπρο και ανυπομονούμε κάθε φορά να βρεθούμε κοντά τους. Φανταστείτε ότι σε μια περιοδεία τόσων μηνών δε νιώθω ποτέ μόνη.
Οι παρουσιάσεις που κάνετε δεν μένουν απλώς στην ανάγνωση του εκάστοτε νέου βιβλίου. Πείτε μας τι συμβαίνει συνήθως στις παρουσιάσεις σας, πώς αντιδρούν τα παιδιά, τι τους αρέσει περισσότερο; Τι είναι αυτό που κάνει γονείς και παιδιά να επιστρέφουν στις παρουσιάσεις σας;
Οι παρουσιάσεις μου θέλω να είναι διασκεδαστικές, ώστε να βλέπουν τα παιδιά και οι γονείς πόσα πράγματα μπορείς να κάνεις με αφορμή ένα βιβλίο. Θέλω να τα έχει όλα και φέτος οργανώνουμε τα πιο ευφάνταστα book party. Γιατί τα βιβλία είναι διασκέδαση, είναι χαρά. Πιστεύω ότι τα παιδιά και οι γονείς περνούν καλά και εισπράττουν τα μηνύματα που επιθυμώ να προβάλλω. Είναι μια εμπειρία για μικρούς και μεγάλους που τη μοιράζονται και φτιάχνουν μια όμορφη ανάμνηση μαζί. Γι’ αυτό πιστεύω επιστρέφουν οικογενειακώς ξανά και ξανά για να δουν την επόμενη παρουσίαση.
Τι θεωρείτε ότι προσφέρει στο κοινό και κυρίως στα παιδιά η άμεση επαφή με τη δημιουργό ενός βιβλίου;
Νομίζω ότι, όταν η εμπειρία είναι θετική, τα παιδιά αγαπούν τα βιβλία λίγο περισσότερο. Συνδέονται μαζί τους με έναν τρόπο διαφορετικό. Καταλαβαίνουν ότι ο συγγραφέας δεν είναι κάτι εξωπραγματικό, αλλά είναι ένας άνθρωπος με σάρκα και οστά σαν και εκείνα. Το βιβλίο γίνεται πιο προσωπικό για κάποιο λόγο. Όμως, τελικά, αγαπούν όλα τα βιβλία, όχι μόνο το συγκεκριμένο. Χτίζουν μια σχέση με τον συγγραφέα που εμπλουτίζεται και μεγαλώνει, όσο μεγαλώνουν και τα ίδια τα παιδιά, και με αυτό τον τρόπο ενισχύεται η αγάπη τους για το βιβλίο γενικά.
