Συγγραφέας: Βασίλης Αλεξάκης
Εικονογράφηση: Νικόλας Ανδρικόπουλος
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Χρονιά έκδοσης: 2018
Ηλικίες: για γονείς
Μια μητέρα κι ένα αγόρι, μια σχέση άνιση εξαρχής, αφού μιλάμε για έναν ενήλικα και ένα παιδί. Μια σχέση κακοποιητική, όπου θύτης είναι ο γονιός και θύμα το αγόρι. Η μητέρα επιθετική, το παιδί σε στάση άμυνας. Μια εικόνα που όσο σοκαριστική και αν είναι, λίγο ως πολύ είναι γνωστή – δυστυχώς – σε όλους. Μια μητέρα που κακοποιεί λεκτικά το παιδί της, που προφανώς από κούραση, αδυναμία, έλλειψη αυτοκυριαρχίας αδυνατεί να φανεί αντάξια του γονεϊκού της ρόλου και βγάζει όλο της το δηλητήριο πάνω στο παιδί της. Κι ένα παιδί ανύμπορο να υπερασπιστεί τον εαυτό του γίνεται άθελά του ο σάκος του μποξ της μητέρας του, ενώ παράλληλα μέσα του παίρνει μορφή η δική του στάση ως γονιός στο μέλλον.
Το βιβλίο, ακριβώς λόγω του θέματός του και του τρόπου που είναι γραμμένο, δεν απευθύνεται σε παιδιά. Ο κ. Αλεξάκης, μιλώντας στην Κόκκινη Αλεπού, αποκάλυψε πως πρόκειται για την ακρίβεια για ένα καθαρά προσωπικό κείμενο που γράφτηκε πολλά χρόνια πριν και πρωτοεμφανίστηκε στις σελίδες της γαλλικής εφημερίδας Le Monde, στην οποία ο συγγραφέας δούλευε ως δημοσιογράφος και κριτικός λογοτεχνίας. Προέκυψε από την ανάγκη του ίδιου του συγγραφέα να εκφράσει μια προσωπική του στιγμή, όταν ήταν νέος πατέρας που περνούσε χρόνο με τα δικά του παιδιά, την ένταση που αισθανόταν από τη δική του κούραση που ερχόταν σε σύγκρουση με τις ανάγκες των παιδιών του. Είναι – σύμφωνα με τον ίδιο -ένα κείμενο σατιρικό. Η εικονογράφηση ήρθε αρκετά χρόνια μετά, όταν ο Ελβετός graphic designer και εκδότης, Jean-Marie Antenen, πρώτος έκανε εικόνα το κείμενο του Βασίλη Αλεξάκη το 2001 από τις δικές του εκδόσεις, τις Editions Quiquandquoi.
Είκοσι σχεδόν χρόνια μετά την πρώτη του κυκλοφορία, το βιβλίο υπάρχει πλέον και στα ελληνικά με την εικονογράφηση του Νικόλα Ανδρικόπουλου. Κι αν το κείμενο δεν είναι αρκετά δυνατό για να ταρακουνήσει τον αναγνώστη και να τον βάλει σε σκέψεις, η εικονογράφηση έρχεται να το πάει ένα βήμα παραπέρα. Διαβάζοντας το βιβλίο και παρατηρώντας προσεκτικά τις εικόνες που δημιούργησε ο Ελληνας καλλιτέχνης, κάνουν εντύπωση δύο στοιχεία: Α) η τεράστια διαφορά στο μέγεθος της μητέρας και του παιδιού. Η μητέρα εμφανίζεται σαν γίγαντας μπροστά στο παιδί της, πράγμα που απεικονίζει την πραγματική διάσταση ενός ενήλικα όταν μαλώνει ένα παιδί. Το παιδί μπροστά στην παρατήρηση αισθάνεται σαν νάνος και συρρικνώνεται, ώστε να μην δώσει στον γονιό/ενήλικα ακόμα έναν λόγο για να το μαλώσει. Β) Η χρήση του κόκκινου χρώματος σαν σημείο αναφοράς σε ολόκληρο το βιβλίο: τα κόκκινα ρούχα του παιδιού, το κόκκινο κλειδί, τα κόκκινα χείλη της μητέρας, τα μακριά της κόκκινα νύχια κλπ. Ενα χρώμα που συμβολίζει την αγάπη, εδώ μετατρέπεται σε ένα χρώμα που συμβολίζει τον θυμό και από μια σχέση αγάπης η σχέση μάνας-παιδιού μεταμορφώνεται σε μια σχέση μίσους και φόβου.
Δεν μπορώ να ξέρω αν ο αναγνώστης είναι ικανός να αναγνωρίσει τον καυστικό λόγο του Αλεξάκη μέσα από ένα τόσο συναισθηματικά φορτισμένο κείμενο που τον αφορά σε προσωπικό επίπεδο. Μπορώ όμως να πω ότι το βιβλίο αυτό λειτουργεί σαν ένα καμπανάκι κινδύνου. Είναι –για εμένα– ένα βιβλίο που θέτει ερωτήματα για τον ρόλο των γονιών. Αλλα, από την άλλη δεν μπορώ διαβάζοντάς το παρά να σκεφτώ: δεν έχει αλλάξει τίποτα από τότε που δημοσιεύτηκε το κείμενο στη Le Monde; Ολα παραμένουν ίδια; Δεν έχει βοηθήσει η πληθώρα πληροφοριών που μας δίνεται απλόχερα για τη γονεϊκότητα, δεν έχει βάλει το χεράκι της στην πρόοδο της κοινωνίας η παιδοψυχολογία και οι τόσες έρευνες που έχουν γίνει και γίνονται; Πολλά από τα ερωτήματα αυτά τα απαντάει ο ίδιος ο συγγραφέας στη συνέντευξη που μας παραχώρησε.
