Από τα πράγματα που απολαμβάνω περισσότερο στη Βιβλιοθήκη είναι ότι μου δίνει τη δυνατότητα να διαβάσω ένα βιβλίο σε διαφορετικές ομάδες και δεν εννοώ μόνο ηλικιακά. Το βιβλίο της Στέργιας Κάββαλου και της Ζακλίν Πολενάκη, αν οι καιροί το επέτρεπαν, θα μου άρεσε πολύ να το διαβάσω σε ένα απογευματινό εργαστήριο με τους γονείς.
Η «Ντουλάπα» διαβάστηκε με μεγάλο ενδιαφέρον από τα παιδιά των μικρών τάξεων. Πιθανότατα ζουν ακόμη στα ροζ και γαλάζια δωμάτιά τους, ενώ έχουν μια γκάμα ρούχων και παιχνιδιών παρόμοια με εκείνη του Αναστάση και της αδερφής του. Οι εμπειρίες και τα «θέλω» τους ταιριάζουν μ΄εκείνα των ηρώων. Ωστόσο με ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον διαβάστηκε από τα μεγαλύτερα παιδιά.
Ξεκινήσαμε την ανάγνωση από το εξώφυλλο. Έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να ξεκινά κανείς την αναγνωση ενός βιβλίου από τις εικόνες και μάλιστα χρησιμοποιώντας την τεχνική see, think, wonder του artful thinking. Η εικονογράφηση της Ζακλίν Πολενάκη ήταν αποκάλυψη! Από το εξώφυλλο και μόνο αναδύθηκαν ένα σωρό ενδιαφέροντα θέματα. Η παρατήρηση της Α. από την Γ΄ Τάξη ήταν ένα από αυτά: «οι εκόνες των πρώτων σελίδων με μπέρδεψαν λίγο αλλά ίσως αυτό να ήθελε να κάνει η εικονογράφος. Το μόνο που ξέρω είναι πως είναι ένα παιδί. Μόνο που δεν είμαι σίγουρη αν είναι ένα αγόρι που μέσα του νιώθει κορίτσι ή ένα κορίτσι που μέσα του νιώθει αγόρι ή τίποτα από τα δυο».
Δεν είναι ανάγκη ν’ ασχοληθούμε αν δε νιώθουμε έτοιμοι. Το σημαντικό με όλα τα βιβλία είναι να ακούμε τι λένε στα παιδιά όχι τι λένε σ’ εμάς. Δεν εξηγούμε τι ήθελε να πει ο/η συγγραφέας, αλλά ακούμε προσεχτικά τι λέει σε κάθε παιδί ξεχωριστά και κάπου εκεί σε έναν κοινό τόπο συναντιόμαστε και οι τρεις.
Άλλωστε, απ’όσο γνωρίζω η συγγραφέας του βιβλίου το έγραψε έχοντας στον νου της τα έμφυλα στερεότυπα και όχι την ταυτότητα φύλου. Να όμως που τα παιδιά – ειδικά των μεγαλύτερων τάξεων – το είδαν κι έτσι. Κι ήθελαν να το συζητήσουν. Και δε στάθηκαν πολύ γιατί τους φάνηκε φυσικό. Εκείνο που τα εντυπωσίασε ήταν ο τρόπος που λειτουργούν τα στερεότυπα γενικά, ο τρόπος που υπόγεια δημιουργούνται και περνάνε από γενιά σε γενιά, ο τρόπος που σε πείθουν πως είναι δικά σου γεννήματα. Ακόμη περισσότερο στάθηκαν στον τρόπο που η διαφήμιση και τα ΜΜΕ επηρεάζουν τα στερεότυπα. Μπορούν να τα καταρρίψουν με την ίδια άνεση που μπορούν να δημιουργησουν καινούρια.
Πριν διαβάσουν το βιβλίο οι μαθητές της Στ’ Τάξης είχαν κάνει μια έρευνα σε όλο το σχολείο για να διερευνήσουν την ύπαρξη των στερεοτύπων στις προτιμήσεις των παιδιών όσον αφορά τα χρώματα, τα παιχνίδια και τα επαγγέλματα. Τα αποτελέσματα, που υπάρχουν στην ιστοσελίδα της Βιβλιοθήκης, τα έφτιαξαν την ώρα των Μαθηματικών σε ποσοστά ώστε να μπορούν να τα ανακοινώσουν αλλά και να τα επεξεργαστούν. Με την τεχνική του artful thinking «I used to think… now I know» και τη συζήτηση που ακολούθησε συνειδητοποίησαν πως τα έμφυλα στερεότυπα βρίσκονται παντού μέσα τους και τους στερούν πράγματα. Στερούν σε ένα αγόρι την υγιή έκφραση των συναισθημάτων του, σε έναν μπαμπά την ενασχόληση με το μωρό του και τις δουλειές του σπιτιού, σε μια γυναίκα το δικαίωμα να μην είναι τέλεια, να ασχοληθεί με όποιο επάγγελμα αποφασίσει.
Είναι σίγουρα ένα βιβλίο με το οποίο δεν ξεμπερδεύει κανείς σε μια διδακτική ώρα. Είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται με τόσο διαφορετικές αναγνώσεις που ανοίγει νέους ορίζοντες ακόμη και στον ενήλικα που επιλέγει να το διαβάσει.
Μα πριν το κάνει θα πρέπει να έχει ψάξει καλά στη δική του ντουλάπα για να ξεφορτωθεί σκελετούς και φαντάσματα.
