Αρκεί μια απλή έρευνα στο διαδίκτυο για να διαπιστώσει κανείς την ύπαρξη μιας πληθώρας ξενόγλωσσων βιβλίων που αφορούν τους διαφορετικούς τύπους οικογενειών (family diversity). Στην Ελλάδα πάλι δεν υπάρχουν πάρα πάνω από τόσα βιβλία που να μετριούνται στα δάκτυλα τους ενός χεριού που να εντάσσονται σε αυτή τη θεματολογία, πόσο δε μάλλον για μια οικογένεια με γονείς του ίδιου φύλου. Ελάχιστα είναι άλλωστε και τα βιβλία στα οποία εκπροσωπούνται μονογονεϊκές οικογένειες και ας αφορούν ένα σημαντικό ποσοστό των μαθητών μιας τάξης. Ένα παιδί που έγινε μέλος μιας οικογένειας μέσα από μια διακρατική υιοθεσία δε θα νιώσει πως συμπεριλαμβάνεται στην ιστορία ή την εικονογράφηση ενός παιδικού βιβλίου.
Με το σκεπτικό αυτό ευχάριστη έκπληξη αποτέλεσε για μένα και την τάξη το βιβλίο της Χριστίνας Απστολίδη και του Σεραφείμ Στρουμπή «Πάρτι στο ποτάμι» (εκδ. Ψυχογιός). Η ιστορία της Φτερωτής, μιας μικρής πτεροδάχτυλου που βρίσκεται χαμένη στο δάσος και υιοθετείται από μια οικογένεια τριών διαφορετικών μπαμπάδων, αποτελεί κατ’ αρχάς ένα ευχάριστο ανάγνωσμα για ένα παιδί που θα επιλέξει το βιβλίο για να το διαβάσει μόνο του. Αποτελεί και μια εξαιρετική επιλογή για μεγαλόφωνη, πολυεπίπεδη ανάγνωση στην τάξη.
Η τεκνοθεσία και το δικαίωμα μιας οικογένειας στη διαφορετικότητα, τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις που οδηγούν συχνά τα μέλη ή και ολόκληρες οικογένειες σε αποκλεισμό, η πορεία της οικογένειας στον χρόνο, οι συνεκτικοί δεσμοί που την κρατούν ενωμένη είναι μόνο μερικά από τα θέματα που μπορούν να συζητηθούν με τα παιδιά.
Η οικογένεια της Φτερωτής είναι μια ευτυχισμένη, λειτουργική οικογένεια που μεγαλώνει το παιδί της με περισσή αγάπη και φροντίδα. Για τον αναγνώστη, όπως και για τους πρωταγωνιστές της ιστορίας, όλα μοιάζουν φυσιολογικά μέχρι που η οικογένεια έρχεται σε επαφή με την ευρύτερη κοινωνία μέσω του σχολείου. Η οικογένεια τίθεται υπό αμφισβήτηση, η μικρή Φτερωτή περιθωριοποιείται εξαιτίας των προκαταλήψεων των γονιών των συμμαθητών της. Το ένα σύστημα επεηρεάζει το άλλο και οι ισορροπίες ανατρέπονται. Στο πάρτυ που της ετοιμάζουν οι τρεις μπαμπάδες της, ο μόνος που έρχεται είναι ο Βίκτωρας ο βάτραχος, παιδί μονογονεϊκής οικογένειας, επίσης περιθωριοποιημένος. Φυσικά το πάρτυ γίνεται τελικά, καθώς τα παιδιά αψηφούν και τελικά παρασέρνουν τους γονείς τους στη διασκέδαση, αλλά κυρίως στην αποδοχή.
Κάποτε θεωρούνταν ταμπού η τεκνοθεσία, οι διαφυλετικοί γάμοι και πολλά από εκείνα που σήμερα είναι αποδεκτά. Στη συζήτηση ανάμεσα στα παιδιά μέσα στην τάξη προέκυψε πως κάποιοι («αν είναι δυνατόν!») θεωρούν ταμπού «η γυναίκα να είναι μεγαλύτερη ή ψηλότερη από τον άντρα». «Μπορεί μια οικογένεια να θεωρείται διαφορετική επειδή τα μέλη της κατάγονται από άλλη χώρα ή επειδή οι γονείς έχουν κάποια αναπηρία». Έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να παρατηρεί κανείς τα παιδιά να εκφράζουν τη γνώμη τους, να συνομιλούν μεταξύ τους χωρίς να παρεμβαίνει ή να κατευθύνει τη συζήτηση παρά μόνο να τη συντονίζει όπου χρειάζεται. Μου έκανε εντύπωση πως τα παιδιά, σε αντίθεση με τους μεγάλους, δίνουν ελάχιστη σημασία στη δομή μιας οικογένειας, ενώ θεωρούν αδιαπραγμάτευτα την αγάπη, την κατανόηση και τον σεβασμό ανάμεσα στα μέλη της.
Ωστόσο, το βιβλίο από μόνο του περισσότερο υπονοεί με κάποιον τρόπο παρά αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα. Η αλήθεια είναι πως δεν ξέρω αν κάποιος εκδότης ή εκδότρια στην Ελλάδα θα έπαιρνε το ρίσκο να εκδόσει ένα βιβλίο για μια οικογένεια με δύο μπαμπάδες ή δύο μαμάδες. Γι’ αυτό, αν θέλει κανείς να δει πίσω από την ιστορία της Φτερωτής, προτείνω να το διαβάσει μαζί με «Το πιο Μεγάλο βιβλίο για τις οικογένειες» και το «Έχω δικαίωμα; Έχω δικαίωμα!», δυο εξαιρετικά βιβλία γνώσεων που τολμούν να γράφουν τα πράγματα με το όνομά τους και πρέπει να έχουν θέση σε κάθε Βιβλιοθήκη. Ανάλογα με την ηλικία και το επίπεδο των παιδιών ή στους στόχους μπορούμε να ακολουθήσουμε διαφορετικό αναγνωστικό μονοπάτι. Το δικό μας μπορείτε να το βρείτε εδώ. Ρίχνοντας κανείς απλά μια ματιά στο ξεκίνημα της δράσης θα διαπιστώσει πως, όσο κι αν κρυβόμαστε απ’αυτά, τα παιδιά γνωρίζουν πολύ περισσότερα από όσα νομίζουμε…
