Τα κείμενα επιλέγει και παρουσιάζει ο Φώτης Δούσος*
Τι αρέσει στα παιδιά να διαβάζουν; Αν θέλουμε να έχουμε μια πιο ολοκληρωμένη άποψη, θα πρέπει να ρίξουμε μια ματιά και στα δικά τους κείμενα, στη μυθοπλασία που γράφεται από τα ίδια τα παιδιά. Άλλωστε, ένας από τους λόγους που γράφουμε είναι επειδή δεν μας εκφράζει ποτέ απόλυτα αυτό που μας δίνουν να διαβάσουμε. Κάθε 15 ημέρες παρουσιάζουμε στην Κόκκινη Αλεπού κείμενα παιδιών που παίρνουν μέρος στο εργαστήρι δημιουργικής γραφής το οποίο εμψυχώνω και που φανερώνουν το τρόπο με τον οποίο αφενός επιλέγουν να εκφράζονται, αφετέρου τι θέλουν να διαβάζουν τα ίδια.
Σε αυτό το κείμενο του Αντώνη Κ. (Δ΄ τάξη) διακρίνουμε μια μετα-ρονταρική διάθεση, που δείχνει να αδιαφορεί για αφηγηματικά σχήματα λογικής αλληλουχίας. Ό,τι συμβαίνει στην ιστορία, γίνεται για έναν λόγο που, σε πρώτο επίπεδο, δεν καταλαβαινουμε. Οι αυθαίρετες μεταστροφές στα αφηγηματικά συμβάντα όμως συνδέονται με την κρυμμένη μηχανική της αφήγησης. Το κείμενο, με αυτόν τον τρόπο, είναι σαν να καθρεφτίζει τις μεγάλες, «αυθαίρετες» αλλαγές που συντελούνται στο παιδικό σώμα με την πάροδο του χρόνου.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η απενοχοποίηση της «μεταμόρφωσης» που προάγεται μέσα από την αφήγηση. Επίσης πίσω από το ξενικό όνομα «Ράφα» και την τοποθέτηση της ιστορίας σε μακρινό περιβάλλον υπάρχει και μια νύξη για την αποδοχή της ετερότητας, έμμεσα φυσικά, ποτέ με διδακτικό τρόπο.
«Είναι απλώς ο Ράφα»
Κάποτε ζούσε στην Ισπανία ένα αγόρι, ο Ράφα. Είχε ένα μεγάλο πρόβλημα. Κάθε βδομάδα μεταμορφωνόταν σ’ ένα ζώο. Την πρώτη εβδομάδα που άρχισαν όλα μεταμορφώθηκε σε ζώο του δάσους, τη δεύτερη σε ζώο της ζούγκλας, την τρίτη σε ζώο του νερού, την τέταρτη σε πτηνό και την πέμπτη σε έντομο. Ο Ράφα δεν μπορούσε να το ελέγξει αυτό.
Όλα ξεκίνησαν ξαφνικά μια Δευτέρα. Εκεί που καθόταν στην τάξη κι έλεγε την ανάγνωσή του, ένιωσε την καρδιά του να θέλει να βγει από το σώμα του, άκουσε τη φωνή του να χοντραίνει, άρχισε να βγάζει γούνα και τα δόντια του έγιναν σουβλερά. Ξαφνικά, η δασκάλα κι οι συμμαθητές του φώναξαν: «Μια αρκούδα στην τάξη!» και πάγωσαν από τον φόβο τους. Ο Ράφα-αρκούδα σταμάτησε να διαβάζει κι έμεινε να τους κοιτάζει. Η δασκάλα και τα παιδιά έτρεξαν πανικόβλητοι και βρήκαν τη διευθύντρια. Αυτή φώναξε την αστυνομία που ήρθε όσο πιο γρήγορα μπορούσε. Όταν έφτασαν, είδαν ένα αθώο παιδάκι, τον Ράφα, να κάθεται στη θέση του και να περιμένει.
Την Τρίτη της επόμενης εβδομάδας, ο Ράφα μεταμορφώθηκε σε λιοντάρι κι όλοι έτρεχαν πάλι πανικοβλημένοι. Μέχρι να έρθει η Αστυνομία, ο Ράφα έγινε ξανά παιδάκι. Η διευθύντρια του θύμωσε που δεν βγήκε έξω μαζί τους. «Είσαι τυχερός που δεν σε έφαγε το λιοντάρι!» του είπε η δασκάλα του, ενώ οι αστυνομικοί τον ρωτούσαν αν είδε προς τα πού πήγε το θηρίο. Ο Ράφα δεν ήξερε τι να πει κι όλοι έλεγαν ότι έχασε τη μιλιά του από τον φόβο του.
Την Τετάρτη της άλλης εβδομάδας, ο Ράφα πήγε με την τάξη του εκδρομή σ’ ένα θαλάσσιο πάρκο. Εκεί μεταμορφώθηκε σε λευκό καρχαρία και βρέθηκε στην πισίνα με τους καρχαρίες. Οι άλλοι καρχαρίες τον φοβήθηκαν, επειδή δεν είχαν ξανασυναντήσει λευκό καρχαρία. Στα δέκα λεπτά όμως, ο Ράφα ξανάγινε παιδάκι! Ευτυχώς, οι άλλοι καρχαρίες βρίσκονταν μακριά του κι έτσι οι φύλακες κατάφεραν να τον βγάλουν πριν να γίνει μεζεδάκι για τους καρχαρίες. Η διευθύντρια τον απείλησε πως δεν θα τον ξαναπάρει εκδρομή αν ξαναβουτήξει σε πισίνα με καρχαρίες ή σε λίμνη με κροκόδειλους. Ο Ράφα τη διαβεβαίωσε ότι δεν είχε τέτοιο σκοπό, καθώς θα προτιμούσε να μπει σε κλουβί με χιμπατζήδες.
Την επόμενη Πέμπτη, ο Ράφα βρισκόταν στην τάξη και μάθαιναν για τις ορθές γωνίες όταν μεταμορφώθηκε σε σοφή κουκουβάγια. Τα παιδιά δεν σήκωσαν χέρι για να πουν την απάντηση κι έλεγαν στην κουκουβάγια να την πει αυτή. Η δασκάλα θύμωσε κι έτρεξε ξανά στη διευθύντρια και της είπε τα νέα. Αυτή της είπε: «Κι άλλο ζώο; Μη μου πεις ότι θα γίνεται συνέχεια αυτό!». Όταν επέστρεψαν στην τάξη, είδαν την κουκουβάγια να μεταμορφώνεται σε Ράφα κι έτσι κατάλαβαν τι συμβαίνει. Η διευθύντρια είπε σε όλους ότι όταν έβλεπαν ξαφνικά ένα ζώο στην τάξη κι ο Ράφα έλειπε, να ξέρουν ότι είναι απλά ο Ράφα. Έτσι, την επόμενη Παρασκευή που μεταμορφώθηκε σε σφήκα, κανένας δεν τρόμαξε, αλλά περίμεναν δέκα λεπτά μέχρι να γίνει ξανά ο Ράφα.
Αντώνης Κ.
Δ’ τάξη
Ο Φώτης Δούσος γεννήθηκε στις Σέρρες το 1980. Ασχολείται με την πεζογραφία, το θέατρο, το δοκίμιο, την παιδική λογοτεχνία, καθώς και με τη διδακτική της δημιουργικής γραφής. Αυτό το διάστημα εκπονεί διδακτορική διατριβή για τις τεχνικές της πλοκής στο νεοελληνικό μυθιστόρημα. Ζει στην Κρήτη και έχει δύο παιδιά.
