Κείμενο: Ρουθ Έιμος
Εικονογράφηση: Στέισι Τόμας
Μετάφραση: Ειρήνη Παϊδούση
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Χρονιά έκδοσης: 2024
Ηλικία: 7+
Μπορούμε να φανταστούμε πώς θα ήταν η ζωή χωρίς τις τηλεπικοινωνίες και πώς ξεκινήσαμε να επικοινωνούμε για να φτάσουμε στα smart phones του σήμερα; Κάποτε ο μόνος τρόπος να απολαύσουμε τη μουσική ήταν να βρισκόμαστε δίπλα σε οργανοπαίχτες, είτε να παίζουμε μουσική οι ίδιοι. Έκτοτε, φωνογράφοι, ραδιόφωνα, cd players και άλλες συσκευές γέμισαν με μουσική τη ζωή μας και μας ενημερώνουν για αυτά που συμβαίνουν την ώρα που συμβαίνουν. Αυτές είναι δύο από τις δέκα εφευρέσεις που άλλαξαν τον κόσμο και που αναδεικνύονται σε αυτό το βιβλίο.
Η ιστορικότητα της σύγχρονης πραγματικότητας είναι ένα ζητούμενο για όλους μας και ειδικά για τις μικρότερες ηλικίες, που αφοσιώνονται στο τώρα, αποκομμένη από τη διαδρομή. Τα τεχνολογικά επιτεύγματα είναι μια καλή αφορμή και ένας έξυπνος δρόμος, όχι μόνο για να μάθουν τα παιδιά μας Ιστορία, αλλά και για να εμπνευστούν για δημιουργικότητα. Αυτές φαίνεται να είναι και οι στοχεύσεις της συγγραφέα και βραβευμένης εφευρέτριας Ρουθ Έιμος και της εικονογράφου Στέισι Τόμας.
Ωστόσο, το βιβλίο έχει, νομίζω, αρκετά ζητήματα κατά την ανάγνωση και την αντίληψή του, ιδιαίτερα από το ανήλικο κοινό, αλλά ακόμα και από έναν ενήλικα. Ενώ η εικονογράφηση είναι ιδιαίτερα καλαίσθητη, η πλούσια πληροφορία που παρέχει (π.χ. σχετικά με τις μορφές που είχαν οι εφευρέσεις κατά το παρελθόν και μέχρι σήμερα) δε διασυνδέεται με προφανή τρόπο με τα λεκτικά κάθε σελίδας. Σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχουν εμφανή βοηθητικά βελάκια που εξυπηρετούν αυτόν τον σκοπό, αλλά σε κάποιες άλλες όχι. Συχνά ένιωσα ‘χαμένη’ προσπαθώντας να ‘κάνω εικόνα’ αυτά που διαβάζω, να βρω που πρέπει να εστιάσω, ώστε η περιγραφή της εφεύρεσης να ‘πάρει μορφή’.
Η ανάγνωση του κειμένου και η παρατήρηση των εικόνων του χρονικού της κάθε εφεύρεσης οδηγείται από καλώδια με εντοιχισμένες πινακίδες των ετών-σταθμών και η ροή ανάγνωσης (πρέπει να) είναι αντισυμβατική και ‘φιδωτή’. Ωστόσο αυτό, εύκολα διαφεύγει της προσοχής του αναγνώστη (ακόμα και του ενήλικα, πόσω μάλλον ενός ανηλίκου), όταν δεν έχει εκ των προτέρων μελετηθεί σιωπηρά και προσεκτικά η δόμηση των σελίδων. Είναι όμως κάτι τέτοιο εφικτό από έναν αναγνώστη 7 ετών (αυτή είναι η ένδειξη καταλληλότητας που υπάρχει στο οπισθόφυλλο του βιβλίου); Το ίδιο αναρωτήθηκα διαβάζοντας τα κείμενα: το λεξιλόγιο που χρησιμοποιείται είναι ιδιαίτερα πλούσιο και εξεζητημένο, καθόλου απλοϊκό. Διαβάζοντας το βιβλίο στην σχεδόν δεκάχρονη κόρη μου, συχνά σκεφτόμουν «τι καταλαβαίνει άραγε από αυτήν τη φράση;» και ήταν όντως αρκετές οι φορές που αναρωτήθηκε και η ίδια και χρειάστηκε να βρω συνώνυμες, απλές φράσεις για να διευκολυνθεί η κατανόηση.
Πρόκειται για ένα βιβλίο πολλών και χρήσιμων ιστορικών γνώσεων, για σπουδαίες ανακαλύψεις και σημαντικούς ανθρώπους; Είναι η εικονογραφική αποτύπωση καλαίσθητη και πλούσια; Οι απαντήσεις που δίνω σε αυτά τα ερωτήματα είναι ξεκάθαρα ΝΑΙ. Ωστόσο ο χρόνος, η ωριμότητα, οι γλωσσικές απαιτήσεις και η αντιληπτική ικανότητα που χρειάζονται για να γίνει αυτό το βιβλίο πηγή ψυχαγωγίας και απόλαυσης, εκτιμώ ότι λείπουν από τα παιδιά του Δημοτικού (ή ακόμη και του Γυμνασίου). Δεδομένου επίσης του ότι το βιβλίο αυτό είναι ιδανικό για αυτόνομη -παρά για μεγαλόφωνη- ανάγνωση, θα το πρότεινα ανεπιφύλακτα σε μεγάλα (ηλικιακά) πνεύματα!
