Η Κόκκινη Αλεπού συχνά δίνει χώρο στις φρέσκες εκδόσεις παιδικού βιβλίου. Άλλωστε, πολλοί ανυπομονούμε για “αλλιώτικο”υλικό, αντισυμβατικές ιστορίες και πρωτότυπες εικονογραφήσεις. Η τελική επιλογή μας καθορίζεται σίγουρα από τα παραπάνω, αλλά ενίοτε πιθανώς και από την τιμή κάθε βιβλίου. Σε αυτό το αφιέρωμα, αποφάσισα να στραφώ στο ποιοτικό βιβλίο για παιδιά που βρίσκουμε σήμερα στα βιβλιοπωλεία, δίνοντας προτεραιότητα στην προσιτή τιμή και όχι στη φρεσκάδα. Η έμπνευση; Μια βάπτιση. Η αιτία; Ναι, είναι εφικτό να αποτελέσει το “καλό παιδικό βιβλίο” μπομπονιέρα, δωράκι καλεσμένων πάρτι, (συμ)μαθητών της τάξης κ.ο.κ.
Πάμε λοιπόν να ξεφυλλίσουμε παιδικά βιβλία συμπερίληψης, αντιπροσώπευσης και ενίσχυσης, τα οποία διατίθενται στα βιβλιοπωλεία σε τιμές (αρκετά έως πολύ!) κάτω των 10 ευρώ.
«Η Ρόζι και εγώ» (εκδόσεις Ψυχογιός) είναι μια ανατρεπτική ιστορία φιλίας μεταξύ ενός κοριτσιού και της σκυλίτσας της. H Ali Pye επέλεξε μια ηρωίδα μαύρου χρώματος για την ιστορία αυτή, εμπλουτίζοντας τη βιβλιοθήκη μας με διαφυλετικότητα, αλλά και απεριόριστη έκφραση αγάπης προς τα ζώα.
Ο σχολικός εκφοβισμός είναι το θέμα του βιβλίου «Ο Μυτόγκας» (εκδόσεις Ψυχογιός). Είναι μια ιστορία που επενδύει στο χιούμορ για να αντιπαραθέσει τον παιδικό αυθορμητισμό και τη σκληρότητα με την αφέλεια και την καλοσύνη και καταφέρνει ‘να βάλει τα πράγματα στη θέση τους’, παρακάμπτοντας παντελώς τον διδακτισμό.
Η πολυπληθής σειρά «Η Μίλι, η Μόλι και…» (εκδόσεις Σαββάλας) έχει πρωταγωνίστριες ένα λευκό και ένα μαύρο κορίτσι, που αναγνωρίζουν και αγαπούν τη διαφορετικότητά τους. Η σειρά ενισχύει την αποδοχή της διαφορετικότητας και της ιδιαιτερότητας, την αυτοεκτίμηση, την έκφραση των συναισθημάτων, την ομαδικότητα, τη φιλία, το θάρρος, την αποφασιστικότητα, την αγάπη για το περιβάλλον και άλλες αξίες.
Αν και οι ιστορίες τεκνοθεσίας (υιοθεσίας) ξετυλίγονται συνήθως από τη ματιά του γονιού, στο «Μια μαμά για τον Τσόκο» (εκδόσεις Μοντέρνοι Καιροί) συμβαίνει ευτυχώς ακριβώς το ανάποδο! Ο Τσόκο είναι μαχητικός και διεκδικεί τη μαμά που δικαιούται, όπως κάθε παιδί. Η ιστορία αποδομεί το στερεότυπο ‘τα παιδιά οφείλουν να μοιάζουν στους γονείς τους’, προάγοντας έτσι την κανονικότητα της διαφυλετικής τεκνοθεσίας.
Δεν θα μπορούσε να λείπει η αναφορά στην αντισυμβατική «Πριγκίπισσα Αθηνά» (σειρά 5 βιβλίων, εκδόσεις Πατάκης). Ο καταιγισμός πριγκιπισσών που βιώνουν τα παιδιά μέσω των παραμυθιών, των ‘κοριτσίστικων’ δώρων / ρούχων και του κινηματογράφου, υπονοεί έναν κόσμο ‘πριγκιπικά πλασμένο’, στον οποίο η Αθηνά προβάλει αντιστάσεις. Η σειρά αυτή -με πολύ χιούμορ και καθόλου καθοδήγηση- απελευθερώνει τους μικρούς αναγνώστες από τα έμφυλα στερεότυπα, με τα οποία καθημερινά εμποτίζονται.
Η «Λίνα» (εκδόσεις Χάρτινη Πόλη) είναι σειρά 10 βιβλίων με αντιπροσώπευση της μαύρης φυλής στην εικονογράφηση και κοινές παιδικές ανησυχίες στη θεματολογία. Το «Εσύ, τι χρώμα έχεις;» θα το χαρακτήριζα ως γιορτή των διαφορετικών επιδερμίδων των παιδιών μιας σχολικής τάξης. Ακόμη μια αντισυμβατικότητα, η πλήρης απουσία της μητέρας, με τον πατέρα να υποδέχεται την κόρη του στο σπίτι και να αποθεώνει την πολύχρωμη τάξη της.
Το ποιοτικό, οικονομικό βιβλίο επουδενί εξαντλείται στην παραπάνω λίστα (βλέπε «Οι φτερόγατες επιστρέφουν» από τις εκδόσεις Σμίλη, «Η ιστορία του Μιξ, του Μαξ και του Μεξ» από τις εκδόσεις Όπερα, κ.α.), η οποία ευελπιστεί να μεγαλώνει, να εισχωρεί και να ενδυναμώνει τις δημόσιες και οικογενειακές βιβλιοθήκες με τα χαρακτηριστικά που συχνά τους λείπουν.
*Γράφει η Ελένη Αθανασοπούλου,
μέλος του Συλλόγου Φίλων Μεικτής Οικογένειας “Πελαργός
