
Σενάριο/Σχέδιο: Jonathan Fetter-Vorm
Μετάφραση: Χριστόδουλος Λιθαρής
Εκδόσεις: Παπαδόπουλος
Χρονιά έκδοσης: 2024
Ηλικίες: 12+
Βαρύ το θέμα το ξέρω, το γράφει φαρδιά πλατιά ο τίτλος. Είναι από τις στιγμές στην παγκόσμια ανθρώπινη ιστορία που θα θέλαμε να ξεχάσουμε. Αλλά δεν πρέπει να ξεχάσουμε. Και παραδόξως, βρήκα ελπίδα σε αυτό το κόμικ. Γι’ αυτό διαβάστε μέχρι το τέλος.
Ο Fetter μας παραδίδει ένα καθηλωτικό και παράλληλα ένα εκπαιδευτικό graphic novel που ζωντανεύει τη σύνθετη ιστορία της ατομικής βόμβας, ένα από τα πιο κομβικά σημεία της ιστορίας του 20ου αιώνα. Το κάνει με τρόπο που ξεκάθαρα στοχεύει σε αναγνώστες Γυμνασίου και άνω και τον στόχο αυτό τον πετυχαίνει. Δεν είναι μόνο το θέμα που είναι βαρύ, είναι και το επιστημονικό κομμάτι που είναι δύσκολο και εν μέρει το πολιτικό. Κακά τα ψέματα, το να χρησιμοποιήσεις την τέχνη του κόμικ για να απλοποιήσεις κάποια πράγματα, όταν γίνεται σωστά, είναι συνταγή επιτυχίας.
Έψαξα τον δημιουργό αφού διάβασα αυτή την έκδοση και επιβεβαίωσα δύο πράγματα που συνειδητοποίησα όσο διάβαζα το Τρίνιτι. Το πρώτο είναι ότι δεν είναι επιστήμονας αλλά καλλιτέχνης που ασχολείται κυρίως με ιστορικά θέματα. Το ιστορικό κομμάτι, την αλληλουχία των γεγονότων, τα πρόσωπα και τους πρωταγωνιστές όλα αυτά τα χειρίστηκε τέλεια. Το επιστημονικό κομμάτι φαίνεται ότι τον ζόρισε αλλά δεν είναι και το κυρίως θέμα. Το δεύτερο που κατάλαβα είναι ότι αυτό είναι το πρώτο του graphic novel. Και αυτό γιατί κάπου κόμπιαζε η ροή, δεν είχε αποφασιστεί σωστά και πιο διεξοδικά πού θα δοθεί βάρος και πού όχι οπότε κάποια μέρη ήταν δυσανάλογα αναλυτικά και πιο καλοειπωμένα από άλλα που το «έτρεχε» λίγο.
Τίποτα από τα δύο, ωστόσο, δε μείωσε τη συνολική αξία του έργου. Με εξαιρετικό θάρρος, το Τρίνιτι δεν προσπάθησε να κρύψει ή να στρογγυλοποιήσει τις πιο σκοτεινές πτυχές της ιστορίας της ατομικής βόμβας, συμπεριλαμβανομένης της καταστροφής που προκάλεσε, και όμως χειρίζεται αυτά τα θέματα με ευαισθησία και σεβασμό. Παρουσιάζει με ωμό τρόπο την «αναγκαιότητα» για τη δημιουργία της ατομικής βόμβας, το αναπόφευκτό μιας καταστροφής εν μέσω ενός ήδη καταστροφικού πολέμου. Εξίσου γλαφυρά παρουσιάζει και την πολυπλοκότητα και το πολυεπίπεδο μιας επιστημονικής ανακάλυψης, το διχασμό ανάμεσα στην επιστημονική περιέργεια και την ανθρώπινη ηθική.
Και πάλι δύο είναι τα πράγματα που μου άρεσαν σε αυτό το graphic novel. Το ένα είναι η ερωτήσεις που θέτει σε όλους και κυρίως στους εφήβους. Ένα από τα μεγαλύτερα δυνατά σημεία του Trinity είναι η ικανότητά του να προκαλεί την κριτική σκέψη. Τα ηθικά ερωτήματα που εγείρονται από τη δημιουργία και τη χρήση της ατομικής βόμβας παρουσιάζονται με τρόπο που ενθαρρύνει τους αναγνώστες να προβληματιστούν και να συζητήσουν αυτά τα ζητήματα. Έπρεπε ή δεν έπρεπε, αναγκαιότητα και ανθρωπισμός, επιστήμη και ηθική. Βαθιά θέματα που εγείρονται ξανά και ξανά στην ιστορία μας.
Το δεύτερο είναι η ελπίδα. Ναι, η ελπίδα. Ανατριχιάζεις όσο το διαβάζεις πώς οι άνθρωποι κάναμε αγώνα δρόμου να ανακαλύψουμε κάτι τόσο καταστροφικό. Για χρόνια, ο εφιάλτης μιας πυρηνικής καταστροφής ήταν πάνω από τα κεφάλια της ανθρωπότητας και κάποιες φορές φτάσαμε τόσο μα τόσο κοντά στην ολική εξαφάνιση. Και όμως, τα καταφέραμε. Όχι εντελώς και όχι για πάντα αλλά τα καταφέραμε. Κάπως συνήλθαμε και ανακόψαμε αυτή την παράνοια. Και αυτό μου δίνει μια κάποια ελπίδα ότι έστω και τελευταία στιγμή, θα βρούμε τρόπο να ανασκουμπωθούμε και να σώσουμε τους εαυτούς μας.