Συγγραφέας: Άλκη Ζέη
Διασκευή – Σχέδιο: Γεωργία Ζάχαρη & Στέλλα Στεργίου
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Χρονιά έκδοσης: 2021
Ηλικίες: 10+
Καπλάνι. Ποτέ δεν άκουσα αυτή τη λέξη ξανά πέρα από τις άλλες που τη συνοδεύουν. Το Καπλάνι Της Βιτρίνας. Όταν μου το έδωσαν ως δώρο, θυμάμαι πρώτα να ξεχωρίζω το όνομα της συγγραφέας: Άλκη. Τι όνομα ήταν αυτό; Και μετά, όσο ξετύλιγα, είδα και τον τίτλο και η απορία μου έγινε ακόμα πιο μεγάλη. Και ας είχε μια τίγρη ζωγραφισμένη στο εξώφυλλο. Σαν αυτή που έχει και η μεταφορά σε graphic novel από τις εκδόσεις Μεταίχμιο και τις Γεωργία Ζάχαρη και Στέλλα Στεργίου.
Είχα χρόνια να ξαναδιαβάσω το Καπλάνι ,αλλά το αυτό δε σημαίνει κάτι. Άλλωστε το διάβαζα κάθε καλοκαίρι για τουλάχιστον 5 καλοκαίρια. Δε θα σας πω τι σημαίνει για εμένα αυτό το έργο. Θα σας πω όμως τί σημαίνει αυτή η μεταφορά σε κόμικ. Μετά το Μεγάλο Περίπατο Του Πέτρου, οι εκδόσεις Μεταίχμιο προχωρούν σε μία ακόμα μεταφορά σε graphic novel ενός έργου της Άλκης Ζέη. Και το κάνουν για μία ακόμη φορά σωστά. Είμαι σίγουρη ότι είδαν την εξαιρετική, τρυφερή και πανέμορφη μεταφορά σε κόμικ του Μικρού Πρίγκιπα από τη Στέλλα Στεργίου για τις εκδόσεις Polaris και αποφάσισαν ότι είναι ο ιδανικός άνθρωπος για της δουλειά. Και εκείνη – επειδή συχνά η ζωή μιμείται την τέχνη – κάλεσε σε συνεργασία τη Γεωργία Ζάχαρη. Για να γίνουν μαζί συνοδοιπόροι και συγκάτοικοι όπως μας λένε οι ίδιες. Έγιναν η μία η Μελιά και η Μυρτώ της άλλης, τα δυο κορίτσια του βιβλίου που μεγαλώνουν μαζί, περνούν όμορφα καλοκαίρια στη Σάμο, πάνε για πρώτη φορά σχολείο και βιώνουν με τον δικό τους τρόπο τη δικτατορία του Μεταξά.
Ίσως γι’ αυτό πέτυχε αυτό το πόνημα. Γιατί χρειαζόταν δύο ταλαντούχα, νέα κορίτσια να πουν αυτή την ιστορία από τη δική τους γενιά, την τόσο μακρινή από την εποχή που διαδραματίζονται και από την εποχή που γράφτηκε το πρωτότυπο. Δεν είναι εύκολη δουλειά η μεταφορά ενός τόσο γνωστού και αγαπημένου βιβλίου σε μορφή κόμικ. Στο βιβλίο αφήνεται η φαντασία του αναγνώστη να καλπάσει, να πλάσει μόνη της τις εικόνες Στο κόμικ οι εικόνες είναι εκεί, έτοιμες. Δεν είναι πια η «δική» σου Μελιά, ο «δικός» σου παππούς και ακόμη περισσότερο το «δικό» σου καπλάνι. Και όμως, με έναν μαγικό τρόπο η Στέλλα και η Γεωργία έφτιαξαν για εμάς ένα σύμπαν οικείο, τόσο γλυκό και τρυφερό όσο το θυμόμασταν και όσο θα θέλαμε να το βιώσουν τα παιδιά που δεν έχουν έρθει σε επαφή με το πρωτότυπο. Μας το λένε και οι ίδιες, αλλά το νιώθεις όσο βυθίζεσαι στο κόμικ. Άντλησαν από τη δική τους αγάπη για το βιβλίο και από τις δικές τους αναμνήσεις, τα δικά τους καλοκαίρια, τα δικά τους «Μαλαγάρια».
Αυτή η αγάπη μετουσιώνεται σε ένα όμορφο κόμικ. Το σχέδιο είναι απλό, αλλά όχι απλοϊκό, με σαφείς επιρροές από τα γαλλοβελγικά bandes dessinées και τη ligne claire, την καθαρή γραμμή. Οι χαρακτήρες είναι ιδιαίτεροι και ξεχωριστοί και τα συναισθήματα που αποτυπώνονται στο πρόσωπό τους έντονα και αληθινά, τα τοπία αναγνωρίσιμα.
Για εμένα, αυτό το κόμικ, μου έκανε και ένα δώρο. Ήξερα ότι το καπλάνι είναι τίγρη βαλσαμωμένη. Εντάξει, το κομμάτι «τίγρη» το είχε πλάσει η φαντασία μου. Αλλά τίγρη βαλσαμωμένη σε βιτρίνα; Αυτό δε το χώραγε ο νους μου. Και αυτό το κενό έμεινε έτσι, λίγο θολό. Μέχρι που άνοιξα τούτο το Καπλάνι Της Βιτρίνας και να το, ολοζώντανο μπροστά στα μάτια μου. Ευχαριστώ, κορίτσια. Είναι τόσο όμορφο και άγριο όσο του πρέπει!
Το άλλο δύσκολο που έχει μια μεταφορά σε κόμικ ενός βιβλίου είναι ο ρυθμός. Στην ανάγνωση βιβλίου ακολουθείς το δικό σου ρυθμό. Αλλά η τέχνη του κόμικ έχει το τρόπο να επιβάλει το δικό της. Από τα καρέ που έχει κάθε σελίδα μέχρι το μέγεθος αυτών των καρέ, το κόμικ ταξιδεύει το μάτι και το μυαλό σου όσο αργά ή γρήγορα θέλει. Ακροβατεί έτσι ανάμεσα στη λογοτεχνία και το σινεμά. Και σε ένα βιβλίο όπως το Καπλάνι που είναι γραμμένο με τρόπο αυθόρμητο, παιδικό, αυτό είναι μια ακόμα πρόκληση.
Ευτυχώς για εμάς, το έργο της Στέλλας Στεργίου και της Γεωργίας Ζάχαρη ρέει αβίαστα. Ο εκδοτικός τους έδωσε χώρο με κοντά 150 σελίδες και εκείνες τον εκμεταλλεύτηκαν άψογα. Αριστοτεχνική ροή σε ένα τόσο μεγάλο έργο που σε ωθεί απλά να το ρουφήξεις. Αφήνεσαι στην εναλλαγή των εικόνων και οι 150 σελίδες πίνονται μονορούφι. Και είναι όμορφο τούτο το καινούριο Καπλάνι. Πολύ όμορφο. Η χρήση του χρώματος άψογη στο βαθμό που όταν σηκώνεις το κεφάλι από τις σελίδες του λυπάσαι που δεν είναι και ο δικός μας κόσμος τόσο φωτεινά πολύχρωμός.
ΕΥ-ΠΟ! ΕΥ-ΠΟ! Είμαι πολύ ευχαριστημένη με αυτό το έργο και πολύ χαρούμενη που είχα την τύχη να το απολαύσω. Χαρίστε το στον εαυτό σας, σε όσους αγαπάτε και περισσότερο στα παιδιά γύρω σας.
*Γράφει η Βασιλεία Βαξεβάνη
