Τα παραμύθια της γιαγιάς
Μόλις έκλεισα το τηλέφωνο. Στην άλλη άκρη της γραμμής ήταν η γιαγιά μου. Είμαι, βλέπεις, από τις τυχερές 35άρες που ακόμα μπορούν να σηκώνουν το τηλέφωνο και να παίρνουν τη γιαγιά τους. “Γιαγιά έχω να γράψω ένα κείμενο που να μιλάει για το αγαπημένο μου παραμύθι και δε θυμάμαι κανένα, μπορείς να με βοηθήσεις;” “Ου, παιδάκι μου, που να θυμάμαι, το έρμο μου το μυαλό!”
Και μετά από αυτή την τυπική ζακυνθινή φράση που αρέσκεται να χρησιμοποιεί, άρχισε σαν χείμαρρος να απαγγέλλει ποιήματα που τα ήξερε από τη δική της τη γιαγιά και αυτή από τη δική της και πάει λέγοντας… Μιλάμε για μια προφορική παράδοση που γυρίζει πίσω εκατοντάδες χρόνια. Και καθώς ακούω την τρεμάμενη φωνή της από την άλλη άκρη της γραμμής, μυρωδιές και χρώματα αρχίζουν να με ζεσταίνουν και έγινα πάλι 5 χρονών.
Μεγαλώνοντας σε ένα μικρό και φτωχικό, τότε, χωριό της Ζακύνθου, τη Λιθακιά, για παιχνίδια μου είχα τη φύση, τα τραγούδια, τις ιστορίες και τα ποιήματα. Στο μικρό μας σπίτι τα πρώτα χρόνια της ζωής μου τα πέρασα στο δωμάτιο της γιαγιάς. Θα περνούσαν χρόνια μέχρι να αποκτήσω το δικό μου δωμάτιο, αλλά μέχρι τότε κοιμόμουν κάθε βράδυ με τις ιστορίες της.
Οι ιστορίες της γιαγιάς ήταν ένα συνονθύλευμα από κλασικά παραμύθια, παραδοσιακούς θρύλους, αρχαίους μύθους και ντόπια ποιήματα. Πριν λίγο μου εξομολογήθηκε ότι πολλές φορές τα «κομμάτιαζε» τα παραμύθια, συνήθιζε δηλαδή να προσθέτει δικά της πράγματα για να μεγαλώσει το παραμύθι, να προλάβει να με κοιμίσει πριν της ζητήσω και δεύτερο. “Γιαγιά κι άλλο!” Μια φράση που φαντάζομαι ήταν ο εφιάλτης της. Ήξερα να λέω απ’ έξω ολόκληρα ποιήματα και ιστορίες πριν ακόμα μάθω να διαβάζω ή να γράφω. Θυμάμαι αμυδρά ακόμα εκείνη την παραλλαγή της Σταχτοπούτας, όπου η καλή μάγισσα (όχι νεράιδα – αλλά μάγισσα), έδωσε στη Σταχτοπούτα τρία καρύδια. “Κάθε βράδυ θα σπας και από ένα καρύδι, της είπε. Μέσα θα βρεις ένα φόρεμα, να το φορέσεις και να πας στο γλέντι που θα σου πω. Σπάει το πρώτο καρύδι και βγαίνει το πρώτο φουστάνι: είχε πάνω κεντημένο τον ουρανό με τ’ άστρα. Το δεύτερο, τον κάμπο με τα λούλουδα και το τρίτο, τη θάλασσα με τα κύματα”. Ακόμα έχω τις εικόνες αυτών των φουστανιών στο μυαλό μου, και ας μην τα έχω δει ποτέ σε καμιά εικονογράφηση. Η μαγεία της προφορικής παράδοσης!
«Του λιναριού τα πάθη», μια άλλη ιστορία για μια γυναίκα που όλο γκρινιάζει για τη ζωή της. Ώσπου γνωρίζει το λινάρι. Και εκείνο, εξιστορεί τα πάθη του στη «λάμνισσα», την αχάριστη γυναίκα: “Εμένα που με σπείρανε, με θερίσανε, με μουσκέψανε στο ποτάμι και μετά με βάλανε στο μάγγανο, με πιέσανε να βγούνε οι σπόροι μου και γύρω γύρω να με τυλίξουνε να με κάμουνε κλωνές (κλωστές στα ζακυνθινά), να με γνέψουνε στον αργαλειό οι γυναίκες… Με τόσα βάσανα και δεν παραπονιέμαι, εσύ γιατί γκρινιάζεις; Της είπε το λινάρι”.
Μα σάμπως και ο παππούς δε μου ‘λεγε ιστορίες; Τις περιπέτειες του «Δυσσέα», τον Κύκλωπα, τα πρόβατα, τις σειρήνες… Δεν τα ‘χε διαβάσει πουθενά. Τα θυμόταν και αυτός από εποχές που πια δε θυμόταν και ο ίδιος. Τα βράδια μου ‘δειχνε τον ουρανό και με το χέρι του σχημάτιζε την πούλια: “7 αστέρια, τα βλέπεις; Έτσι και ποτέ χαθείς στο δρόμο σου, ακολούθα την πούλια και αυτή θα σε φέρει σπίτι”.
Έτσι γεννήθηκε η «Μαγική Πυξίδα». Έτσι γεννήθηκαν τα τραγούδια μου, οι μελωδίες μου, τα ποιήματά μου και τα παραμύθια μου. Από τη γιαγιά και τον παππού και ίσως και τη γριά γειτόνισσα με το αλτσχάιμερ, την Τόπαινα, που έλεγε τα ίδια ποιήματα ξανά και ξανά, που είχε ακούσει κάποτε από τον “ποιητή στο βουνό”, όπως έλεγε, που τώρα που το ξανασκέφτομαι θα πρέπει να ήταν ο έρωτας της ζωής της.
———————————————————————-
Η Αλεξάνδρα Κλάδη γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Ζάκυνθο. Σπούδασε μουσικολογία στο πανεπιστήμιο Αθηνών και ανώτερα θεωρητικά της μουσικής στο ωδείο Φίλιππος Νάκας. Έκανε σπουδές στο τραγούδι και το πιάνο ενώ ασχολήθηκε με διάφορα μουσικά όργανα όπως το όμποε, το ακορντεόν, το μαντολίνο και την κιθάρα. Αυτό που την κέρδισε όμως ήταν η σύνθεση και έτσι συνέχισε τις σπουδές της στην σύνθεση σύγχρονης μουσικής και τη μουσική για κινηματογράφο. Στα τραγούδια της είναι έντονες οι επιρροές από την επτανησιακή, την κλασική, την τζαζ και την ποπ μουσική ενώ στιχουργικά φλερτάρει με την απλότητα και την αμεσότητα. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα ως καθηγήτρια μουσικής, διευθύνει την παιδική χορωδία του ωδείου Φίλιππος Νάκας, συγγράφει παιδικά μουσικά παραμύθια, συνθέτει παιδικά μιούζικαλ ενώ παράλληλα γράφει μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Περισσότερα για την Αλεξάνδρα Κλάδη εδώ.
