Κάθε μήνα, ένας άνθρωπος από τον χώρο του παιδικού βιβλίου γράφει στην Κόκκινη Αλεπού για το δικό του αγαπημένο παιδικό βιβλίο, αυτό που διάβαζε όταν ήταν παιδί. Σειρά παίρνει η συγγραφέας Ελένη Σβορώνου.
*Επιμέλεια στήλης: Ζωή Κοσκινίδου
Ήταν η χαρά της ανάγνωσης ξένων βιβλίων που δεν προορίζονταν για μένα! Βρέθηκαν στη βιβλιοθήκη του παππού. Πώς, ποιος, πότε τα διάβαζε –γιατί σίγουρα δεν ήταν επιλογές του ίδιου—δεν ήξερα. Τόσος κόσμος περνούσε από εκεί: μαμά, θείοι, νονά, ξαδέλφια, όλοι. Οπότε ανακάλυπτα τα βιβλία των άλλων. Έφηβη εγώ, όταν άρχισα να γίνομαι αναγνώστρια, μου άρεσε το «δεύτερο χέρι» στις αναγνωστικές επιλογές μου. Κάπως έτσι έπεσε στα χέρια μου το Καλημέρα θλίψη της Φρανσουάζ Σαγκάν. Δε νομίζω να το θυμάται κανείς πια αυτό το βιβλίο. Τότε όμως είχε κάνει επιτυχία, φαίνεται, για να βρεθεί στην Αγίας Ειρήνης 10, στο νησί.
Και ο τίτλος μόνο είναι εκτός εποχής πια. Ποιος θέλει να καλημερίσει τη θλίψη; Αντίθετα, τα βιβλία της «ευτυχιοκρατίας» κάνουν θραύση. Εγώ όμως ήθελα να την καλημερίσω και μάλιστα να την κάνω φίλη, αυτή τη κομψή και ατίθαση Γαλλιδούλα που παραθέριζε στην Κυανή Ακτή, αφού κι εγώ είχα τη δική μου μελαγχολία. Κι ας ήταν λουσμένη στο φως του ελληνικού καλοκαιριού. Γιατί η εφηβεία αγαπά τη θλίψη.
Γραμμένο από μία 18χρονη, το βιβλίο αυτό έκανε ακριβώς το αντίθετο από αυτό που περίμενα. Αντί να με καταβυθίσει στη μέλαινα ουσία του εγκεφάλου μου, με εκτόξευσε στο φως. Στη δράση, κι ας είχε στενάχωρο τέλος. Η ηρωίδα αναποδογυρίζει τη ζωή της αντιστεκόμενη στην επιφανειακή ζωή του πλούτου και της καλοπέρασης που της προσφέρει ο πατέρας της. Η Σεσίλ αρχίζει να ανακαλύπτει ότι άλλα λαχταρά η ψυχή της. Παγιδεύεται όμως ανάμεσα στην αμφισβήτηση του πατρικού προτύπου και στην ερωτική σχεδόν διεκδίκησή του. Δυο ερωτικά τρίγωνα (ένα φανερό και ένα ελάχιστα ορατό), πατέρα και κόρης, διαπλέκονται με τη Σεσίλ να αποφασίζει να αναλάβει δράση για να πετύχει τους στόχους της. Θέλει να απομακρύνει την επικίνδυνη ερωμένη του πατέρα αλλά και να διεκδικήσει τη δική της αυτόνομη (νομίζει) ερωτική, και όχι μόνο, ζωή.
Αλλά εδώ δεν έχουμε εύκολες επαναστάσεις. Δεν έχουμε φεμινιστικές κορώνες, ηρωίδες που τα βάζουν με το άλλο φύλο και νικούν πριν καν αρχίσει η μάχη. Εδώ έχουμε λεπτές αποχρώσεις εσωτερικών εξαρτήσεων που αντέχουν και υποσκάπτουν, ως ένα βαθμό, την επαναστατική δράση. Γιατί, ως γνωστόν, μπορεί να σπάσεις τα στερεότυπα και να απελευθερωθείς από τα δεσμά των κοινωνικών συμβάσεων, αλλά τι συμβαίνει όταν μείνεις μόνος με τα δικά σου δεσμά; Καλημερίζεις τη θλίψη και συνεχίζεις γιατρεύοντας, όπως μπορείς, τα τραύματά σου.
Άραγε τι καταλάβαινα από όλα αυτά εκείνο το εφηβικό καλοκαίρι που πήρα από το βιβλιοθηκάκι τη θλίψη της Σεσίλ; Ελάχιστα, φαντάζομαι. Τώρα μιλάει ο ενήλικας εαυτός. Αλλά θυμάμαι ακόμη την άμμο στο βιβλίο και τη μεταμόρφωσή μου, εκεί στην παραλία, σε γυναίκα για όσο κρατούσε η ανάγνωση. Θυμάμαι και το κιτρινωπό χαρτί, τη μυρωδιά και την αίσθηση του επιλεγμένου και διαβασμένου από άλλον βιβλίο. Είναι πολυαισθητηριακή εμπειρία το διάβασμα. Εξακολουθεί να είναι. Όπως και εξακολουθώ να ψαχουλεύω σε ξένες βιβλιοθήκες όταν ο ιδιοκτήτης δεν είναι εκεί! Προσοχή, κλέφτρα βιβλίων! Η Σεσίλ φταίει!
Η Ελένη Σβορώνου γράφει βιβλία για παιδιά και νέους, συντονίζει εργαστήρια δημιουργικής γραφής για μικρούς και μεγάλους και αρθρογραφεί στο ηλεκτρονικό περιοδικό “Αναγνώστης”. Ως υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στο WWF σχεδιάζει και υλοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα για την αειφορία.
